Neredeyse Bir Balina - Steve Jones

Arka kapak:

Steve Jones, Neredeyse Bir Balina ya da özgün adıyla Almost Like A Whale (1999) kitabında, sade dili ve güncel örnekleri ile evrim kuramına, bugünün bilgileri ile ışık tutar.

Jones kitabı için şöyle der: “Benim kitabım Darwin’i güncelleştirmektedir. Kitabım, olabildiğince, Türlerin Kökeni'ni yeniden yazma girişimidir. Onun planını, tarlalardan fosillere, arı kovanlarından adalara kadar uzanan bir iskelet üzerinde geliştirdiği planı kullandım; ama benim Büyük Gerçeklerim (Grand Facts -Darwin’in çok sevdiği ifadelerden biridir), 20. yüzyılın sonlarının bilgi düzeyi üzerine kuruludur. Neredeyse Bir Balina, Darwin’in düşüncelerini, bilimsel gelişmelerin ışığında yeniden okumaya çalışmak ve evrim kuramının biyolojiyi bütünleştirdiğini göstermek için yazıldı.”

Kitapta ayrıca, evrim kuramı hakkında araştırma yapmak isteyenler için, bir de okuma listesi bulunur. Bu okuma önerileri aracılığıyla okurların, konu hakkında daha geniş bilgiye ulaşabilecekleri vurgulanır.

Tanıtım Yazısı (Evrim Ağacı):

Bilim Evrim Kuramını ret mi etti; kuramın yanlışlığı mı kanıtlandı? Yaratılışçılar böyle olduğunu söylüyor, Darwin'in kuramının çöktüğünü iddia ediyorlar. Günümüzün bütün olguları Darwin'i ve kuramını çürütüyormuş güya. Doğru mu? Hiç de değil. Aksine günümüzdeki bütün bilimsel bulgu ve olgular evrim kuramını doğruluyor, daha bir pekiştiriyor. Buna rağmen uzun yıllardır kapsamlı bir tartışma sürüp gidiyor: Doğa ve üzerindeki canlılar evrildi mi, yaratıldı mı? Bilim, "evrildi" diyor, din adamları ve dini kullanan politikacılar da bu soruyu "yaratıldı" diye yanıtlıyor.

Bu konuda dünyada, özellikle ABD'nin ateşlediği büyük bir tartışma sürüyor. Tartışmanın iki tarafı da -evrimi savunan bilim tarafı da, yaratılışı savunan taraf da-, özellikle İngilizce konuşulan dünyada, çok sayıda kitap yayınlıyor. Evrimle ilgili literatüre her gün bir yenisi ekleniyor. Tartışmanın hararetli geçtiği ülkelerden birisi de Türkiye. Ama itiraf etmek gerekir ki, bu konuda Türkiye'de asıl hareketli olan, sürekli yayın yapan taraf yaratılışçılar. Evrimi savunanların ürünleri daha az. Bunun böyle olmasının kuşkusuz ülkeye özgü pek çok politik, ideolojik, sosyal ve kültürel nedeni var. Ama buradaki konumuz bu nedenleri tartışmak değil.

Darwin'in Türlerin Kökeni kitabının yayınlanmasının üzerinden 150 yıl geçti. Evrim kuramı, elde edilen yeni bilgilerle daha zenginleşti, daha doğrulandı. İnsanlık tarihinin belki de üzerinde en fazla tartışma, hakkında en fazla yayın yapılan konusu evrim, kişisi Darwin, kitabı da Darwin'in 1859'da yayınladığı ünlü Türlerin Kökeni. Böyle olunca, bu kadar konuşulan, hakkında bunca yayının olduğu Türlerin Kökeni'nin dünyada en fazla okunan kitaplardan biri olduğunu sanıyor insan doğal olarak. Böyle mi? İngiltere'nin önde gelen üniversitelerinden University College London'ın (UCL) genetik profesörlerinden Steve Jones, bu soruya "hayır" diye yanıt veriyor. Profesör Jones, "Üniversite'de biyoloji öğrencilerine genetik dersleri veriyorum. Her yıl yeni gelen öğrencilere Darwin'in kitabını okuyup okumadıklarını sorarım. Bugüne dek, okudum diyen tek bir öğrenciyle karşılaşmadım" diyor.

Steve Jones buradan yola çıkarak, "evrim kuramı yeterince bilinmiyor, Darwin'in kuramını tanıtmak, bu konudaki yeni bulguları göstermek lazım" deyip Darwin'in kitabını bir anlamda yeniden yazmaya karar vermiş. Darwin yaşıyor olsaydı Türlerin Kökeni kitabını bugünkü bilgilerimizle nasıl yazardı diye düşünmüş ve oturmuş bilgisayarının başına. Kalktığında ortaya Neredeyse Bir Balina Gibi - Güncellenmiş Türleri Kökeni (Almost Like a Whale - The 'Origin of Species' Updated) adlı 400 sayfalık bir kitap çıkmış. 1999'da İngiltere'de yayınlanan bu kitap kısa zaman sonra ABD ve Kanada'da Darwin'in Hayaleti (Darwin's Ghost) ve Almanya'da da Balina Yüzgeçlerini Nasıl Kazandı (Wie der Wal zur Flosse kam) adıyla piyasaya sürüldü. Evrimle ilgili yoğun bilginin olduğu kitap bu ay sonunda Türkçe'de, Neredeyse Balina Gibi - Güncellenmiş Türlerin Kökeni adıyla Evrensel Basım Yayın tarafından yayınlanacak.

Profesör Jones kitapta evrim kuramını bütün boyutlarıyla ele alıyor; bugünkü bilgiler ışığında evrimi irdeliyor. Sonunda ortaya muazzam bir bilgi dağı çıkıyor. Darwin gibi Jones da, evrimin doğruluğunu kanıtlayan üç, beş, on değil, doğadan yüzlerce örnek sıralıyor kitabında. Ve üstelik verdiği örnekler, binlerce yıl önce yaşamış ve bugün artık kaybolmuş türlerden değil. Bugün de yaşayan; çok kısa zaman önce evrim geçirmiş ve gözlerimizin önünde hâlâ geçirmekte olan türleri inceliyor daha çok. Evcil hayvanlardan vahşilerine dek çoğunlukla iyi bilinen türleri evrim açısından ele alıyor: Kediler, köpekler, domuzlar, güvercinler, serçeler, ispinozlar, kargalar, atlar, öküzler, antiloplar, kertenkeleler, fareler, güller... vb vb.. Yalnızca bilinen (...)- “bilim ve gelecek dergisi”