Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

Nebula Nedir? Bir Hipotezin Doğrulanışı: Nebula Hipotezi ve Ön Gezegen Diskleri

3 dakika
12,200
Nebula Nedir? Bir Hipotezin Doğrulanışı: Nebula Hipotezi ve Ön Gezegen Diskleri
Tüm Reklamları Kapat

Nebula (ya da bulutsu), uzayda bulunan devasa gaz ve toz bulutlarına verdiğimiz isimdir. Bazı nebulalar, süpernova gibi patlamalar sonucu ölen yıldızlardan arta kalan malzemeden oluşurlar. Diğer nebulalar ise, yıldızların daha yeni doğduğu "doğumevleri" gibidirler. Ancak bunun ötesinde nebulalar, gezegenlerin de doğduğu yerdir ve bu nedenle yaşamın başlangıcında büyük öneme sahiptirler.

Yukarıdaki fotoğrafta gördüğünüz, ALMA teleskobu sayesinde, insanlığın bugüne kadar elde ettiği en net yıldız sistemi oluşum fotoğrafıdır. Tam da Güneş Sistemi'mizin oluşumuyla ilgili ileri sürülen ve yaygın olarak kabul gören açıklamaya uygun olarak, yeni doğan bir yıldızın etrafında kademeli mesafelerde biriken toz parçaları görülmektedir. 

Fotoğrafta gördüğünüz Kelebek Nebulası'nın yüzey sıcaklığının 250.000oC olduğu tahmin edilmektedir. Bu, Kelebek Nebulası'nın sıradışı bir sıcaklıkta olduğunu göstermektedir. Aslında bu nebuladan bol miktarda morötesi ışın yayılmaktadır; ancak bu ışınlar nebulanın yoğun toz bulutu içerisinde kaybolmaktadır.
Fotoğrafta gördüğünüz Kelebek Nebulası'nın yüzey sıcaklığının 250.000oC olduğu tahmin edilmektedir. Bu, Kelebek Nebulası'nın sıradışı bir sıcaklıkta olduğunu göstermektedir. Aslında bu nebuladan bol miktarda morötesi ışın yayılmaktadır; ancak bu ışınlar nebulanın yoğun toz bulutu içerisinde kaybolmaktadır.
NASA

Fotoğrafta merkezdeki yıldız, HL Tauri isimli sadece 1 milyon yaşındaki bebek bir yıldızdır. Yıldızdan uzaklaştıkça, toz halkaları ve aralarında boşluklar görülmektedir. Bu halkalar, gezegenlerin oluşması beklenen yörüngelerdir. Bu yörüngelerdeki madde kütleçekimi etkisiyle birbirine öbeklendikçe, momentumun etkisiyle bir küre oluşmaya başlayacaktır.

Tüm Reklamları Kapat

Küre irileştikçe, kendi yörüngesindeki genelde toz ve minik kayalar şeklinde oluşan maddeyi daha fazla üzerine çekecek ve kütlesini arttıracaktır. Nihayet, bundan binlerce ve on binlerce yıl sonra, merkezdeki yıldızın etrafında dönen gezegenler oluşacak ve yeni bir yıldız sistemi oluşmuş olacaktır.

Bu muhteşem fotoğraf, sanatçı Judy Schmidt tarafından hazırlandı ve Flickr sitesinde yayınlandı. Schmidt, Hubble Teleskobu tarafından çekilen 100 farklı nebulayı tek bir karede toplayarak, ilginç bir fotoğraf elde etti. Bunu şöyle izah ediyor:
Bu muhteşem fotoğraf, sanatçı Judy Schmidt tarafından hazırlandı ve Flickr sitesinde yayınlandı. Schmidt, Hubble Teleskobu tarafından çekilen 100 farklı nebulayı tek bir karede toplayarak, ilginç bir fotoğraf elde etti. Bunu şöyle izah ediyor: "Böceklerin gösterildiği posterlerden etkilenerek, bu büyük gezegensel nebula kolajını bir araya getirip işledim. Her birinin kuzey tarafı yukarıya gelecek şekilde yerleştirildi ve göreceli büyüklüklerine dikkat edildi. Yani onların yönünü değiştirmedim veya boyutlarıyla oynamadım, bu sayede kompozisyonel estetiği sağlamış oldum (herhangi bir hata görürseniz, bana bildirin). Renkler estetik olarak seçildi, çünkü çoğu gezegensel nebula düşük bant filtreleriyle fotoğraflanmaktadır."
io9

Böylece, yaygın olarak kabul gören ve Nebula Hipotezi, Ön Gezegen Diskleri Hipotezi, Solar Disk Hipotezi gibi isimlerle bilinen ve Kozmogeni Teorisi (yıldız ve yıldız sistemlerinin nasıl oluştuğunu açıklayan astrofizik teorisi) dahilindeki bir nokta da gözlemsel olarak doğrulanmış oldu.

Halka Nebulası (Messier 57, M57 ya da NGC 6720 katalog numaralarıyla bilinir), Çalgı (Lyra) takımyıldızında bulunan bir gezegensel bulutsudur. Bu tip gök cisimleri, kırmızı dev yıldızlarda bulunan iyonize olmuş gazın dış kısmının etrafta bulunan yıldızlararası ortama saçılmasıyla oluşur. Bu yıldızlar, yaşam döngülerinin son evrelerindedirler ve nihayetinde beyaz cücelere evrimleşirler. Halka nebulası ilk olarak 1779 yılında Charles Messier tarafından keşfedilmiştir. Onunla neredeyse eş zamanlı olaraksa Antoine Darquier de Pellepoix tarafından. Darquier, nebulayı
Halka Nebulası (Messier 57, M57 ya da NGC 6720 katalog numaralarıyla bilinir), Çalgı (Lyra) takımyıldızında bulunan bir gezegensel bulutsudur. Bu tip gök cisimleri, kırmızı dev yıldızlarda bulunan iyonize olmuş gazın dış kısmının etrafta bulunan yıldızlararası ortama saçılmasıyla oluşur. Bu yıldızlar, yaşam döngülerinin son evrelerindedirler ve nihayetinde beyaz cücelere evrimleşirler. Halka nebulası ilk olarak 1779 yılında Charles Messier tarafından keşfedilmiştir. Onunla neredeyse eş zamanlı olaraksa Antoine Darquier de Pellepoix tarafından. Darquier, nebulayı "Jüpiter kadar büyük ve solmakta olan bir gezegeni andırıyor" olarak tanımlamıştır. Bu nedenle bu tip bulutsulara "gezegensel nebula" adı verilmektedir.
Wikipedia

Daha önceden de bu şekilde yıldız sistemi oluşumlarını gösteren fotoğraflar Hubble ve benzeri teleskoplarla çekilmişti; ancak bu fotoğraf, bugüne kadar hiç görmediğimiz düzeyde bir detay ve bilgi sunuyor. Bu açıdan, bilim açısından önem arz ediyor.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
35
1
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 23
  • Bilim Budur! 10
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 7
  • İnanılmaz 5
  • Muhteşem! 4
  • Merak Uyandırıcı! 3
  • Güldürdü 0
  • Umut Verici! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 05/11/2024 15:42:10 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/2964

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Kategoriler ve Etiketler
Tümünü Göster
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Göz
Fil
Mitler
Hominid
Sinirbilim
İklim Değişikliği
Karar Verme
Veri Bilimi
Charles Darwin
Hayvan Davranışları
Kanıt
Maske Takmak
Entomoloji
Kimya
Kırmızı
Kurt
Kelebek
Astronomi
Etimoloji
Yılan
Protein
Geometri
Arkeoloji
Pandemik
Atom
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Kafana takılan neler var?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ç. M. Bakırcı. Nebula Nedir? Bir Hipotezin Doğrulanışı: Nebula Hipotezi ve Ön Gezegen Diskleri. (7 Kasım 2014). Alındığı Tarih: 5 Kasım 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/2964
Bakırcı, Ç. M. (2014, November 07). Nebula Nedir? Bir Hipotezin Doğrulanışı: Nebula Hipotezi ve Ön Gezegen Diskleri. Evrim Ağacı. Retrieved November 05, 2024. from https://evrimagaci.org/s/2964
Ç. M. Bakırcı. “Nebula Nedir? Bir Hipotezin Doğrulanışı: Nebula Hipotezi ve Ön Gezegen Diskleri.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 07 Nov. 2014, https://evrimagaci.org/s/2964.
Bakırcı, Çağrı Mert. “Nebula Nedir? Bir Hipotezin Doğrulanışı: Nebula Hipotezi ve Ön Gezegen Diskleri.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, November 07, 2014. https://evrimagaci.org/s/2964.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close