Hepimizin yemeklerde tükettiği ve mikroskop altında fotoğraftaki gibi gözüken sofra tuzu, liseden bilebileceğiniz üzere NaCl kimyasal formülüne sahiptir (ya da daha meşhur Türkçe adıyla "naci"). Na, sodyum elementidir. Cl, klor elementidir.
Klor elementi, 1. Dünya Savaşı'nın meşhur ölümcül kimyasalı olarak ün kazanmıştır. Klor gazı kullanılan Avrupa savaş alanlarındaki insanlar solunum yetmezliği, öksürük, hapşırma, burun rahatsızlığı gibi semptomlar göstermiştir. Klor gazının dozu milyonda 1-3 parça olduğunda genizde mukuslu bir tabaka oluşur ve 1 saat kadar rahatsızlık verir. Milyonda 5-15 parça arası düzeyinde bu mukus tabakası dikkate değer düzeyde rahatsızlık vermeye başlar. Milyonda 30 parçanın ötesine geçildiğinde göğüs ağrısı, nefes darlığı ve öksürük oluşur. Milyonda 40-60 parçaya ulaşıldığında toksik pnömonit ve akut pulmoner ödem oluşur. Milyonda 400 parçanın üzerinde 30 dakika civarında maruz kalındığında ise ölüm gerçekleşir. Milyonda 1000 parçanın üzerinde ölüm, sadece birkaç dakikada gerçekleşir.
Sodyum elementi, klora göre çok daha masumdur. Gümüşümsü beyaz ve oldukça reaktif bir metaldir ve Dünya kabuğunda en sık bulunan 6. elementtir. Ayrıca hemen hemen tüm canlıların vücudunda bulunan sodyum-potasyum pompalarının bir parçasıdır. Bu pompa sayesinde hücrelerimizde elektrik atım potansiyeli oluşturulabilmektedir. Ancak sodyum da, belli bir dozun üzerinde zehirlidir. Kanın litresi başına 145 milimolden fazla sodyum elementi bulunması durumunda hipernatremi denen bir durum oluşur. Bu durumdaki bireylerde aşırı susuzluk, zayıflık, mide bulantısı, kafa karışıklığı, iştah kaybı görülür.
Bu iki tuhaf kimyasal bir araya gelip de bileşik oluşturduğunda, karşımıza yemeklerimize tat katan sofra tuzu çıkar. Elbette, sofra tuzunun da sağlıklı veya güvenli olduğu belli bir doz vardır. Genel bir kural olarak günlük 2300 miligram, yani yaklaşık yarım çay kaşığı (1 çay kaşığında 5920 miligram tuz bulunur) tuz yetişkinler için "güvenli" dozdur. Bu dozun ötesine geçildiğinde kısa vadede vücut karşılaştığı sorunları böbrekler aracılığıyla çözebilse de, uzun vadede yüksek kan basıncı ve hipertansiyon gibi hastalıklara neden olmaktadır. Bu miktara, yemeklerin içinde halihazırda bulunan veya pişirme sırasında eklenen tuz ile birlikte, yemek yeme sırasında eklenen tuzun da dahil olduğu unutulmamalıdır.
Görülebileceği gibi, tamamen doğal yollarla ve doğal ortamlarında evrimleşen canlıların etraflarındaki yapı ve olgularla çeşitli seviyelerde ilişkileri bulunmaktadır. Bu ilişkilerin zaman içerisinde gelişen kurallarına uyulduğu müddetçe sağlık korunabilecektir; ancak bu dozların ötesine geçildiğinde sıkıntılar baş göstermeye başlayacaktır.
"Evrensel olarak zehirli, zararlı" olan hiçbir kimyasal yoktur. Keza, "evrensel olarak zararsız, faydalı" da hiçbir kimyasal bulunmamaktadır. Hiçbir kimyasal tüm dertlerimizin devası değildir; hiçbir kimyasal tüm dertlerimizin sorumlusu değildir. Her kimyasalı kendi şartlarında ve kimya bilimi çerçevesinde anlamak, sonrasında bunların biyolojik etkilerini araştırmamız gerekmektedir.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git-
9
-
6
-
3
-
3
-
2
-
2
-
2
-
1
-
1
-
1
-
1
-
1
- Bon. Why Is Sodium Chloride Edible Whereas Both Sodium And Chlorine Are Highly Reactive?. (8 Eylül 2015). Alındığı Tarih: 4 Ağustos 2019. Alındığı Yer: Stack Exchange | Arşiv Bağlantısı
- FDA. Sodium In Your Diet. (2 Nisan 2020). Alındığı Tarih: 2 Haziran 2020. Alındığı Yer: FDA | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 17/11/2024 03:35:02 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/4893
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
