Maymunlar Ağrı Kesici Ağaç Kabuklarını Yiyerek Kendi Kendilerini Tedavi Ediyorlar!

- Çeviri
- Etoloji
Bir maymunun, nezle olduğunda ya da başı ağrıdığında ecza dolabını açıp da 1-2 tane ağrı kesici alma lüksü yoktur. Peki maymun vahşi hayat içerisinde üşütme ya da öksürük gibi şeyler ile nasıl başa çıkıyor?
Georgia Üniversitesinden ekoloji uzmanı Ria R. Ghai ve çalışma ekibi Uganda’daki 100’den fazla kırmızı maymunu içeren bir grupta 4 yıl süren gözlem ile yağmur ormanlarının ağrı kesici eşleniği bir şeyi barındırıp barındırmadığını bulmaya çalıştılar.
Kırbaç kurdu parazitinden etkilenen maymunların dinlenmeye daha çok; hareket etmeye, temizlenmeye veya çiftleşmeye daha az zaman ayırdıkları görüldü. Ayrıca bu parazitten etkilenen maymunlar, sağlıklı olanlar ile aynı zamanda beslenmelerine rağmen, onlardan iki kat daha fazla ağaç kabuğu yediler. Araştırmanın bulguları, Proceedings of Royal Society B dergisinin Eylül 2015 sayısında yayınlandı.
Lifli yiyecekler, maymunların bağırsaklarındaki davetsiz misafirlerin temizlenmesinde yardımcı olabilir, fakat Ghai daha tatmin edici bir sebepten şüphelendi. Antiseptik ve analjezik gibi farmakolojik özelliği bulunan dokuz ağaç ve çalı türünden yedisi hasta maymunlar tarafından tercih edildi. Yani maymunlar kendi kendilerini tedavi ediyor olabilirlerdi, fakat Ghai diğer olasılıkları eleyemedi. Hasta maymunlar kırbaç kurdu parazitlerinin de dahil olduğu hastalıkların tedavisinde yerli halkın kullandığı bitkilerin aynılarını yiyorlardı. Ghai, “Bu bir tesadüfe benzemiyor.” diyor.
Arındıran Zehir
Helsinki Üniversitesinden araştırmacılar yakın bir zamanda kendi kendini tedavi edebilen karıncalar hakkındaki ilk bulgularını açıkladılar. Biyologlar yüzlerce Formica fusca cinsi karıncayı zehirli bir mantara maruz bıraktıklarında, bu mantardan etkilenen karıncaların birçoğunun deneyde hazır bulundurulan %4 ila 6’lık hidrojen peroksit çözeltisini tüketmeyi tercih ettiklerini gözlemlediler. Sağlıklı karıncalar ise düşük dozlarının bu tarz enfeksiyonları bastırabileceği, daha fazlasının da ölümcül olabileceği, evlerde kullanılan bu kimyasaldan kaçındılar. Bu çözeltiden kullanan hasta karıncalarda zehirli mantar sebebiyle ölümlerin olma ihtimalinin azaldığı görüldü. Vahşi doğada karıncalar, bazı bitkilerin yaprak biti istilasından korunmak için salgıladıkları maddeyi yiyerek sağlıyor olabilir.
Evrim Ağacı'nda tek bir hedefimiz var: Bilimsel gerçekleri en doğru, tarafsız ve kolay anlaşılır şekilde Türkiye'ye ulaştırmak. Ancak tahmin edebileceğiniz gibi Türkiye'de bilim anlatmak hiç kolay bir iş değil; hele ki bir yandan ekonomik bir hayatta kalma mücadelesi verirken...
O nedenle sizin desteklerinize ihtiyacımız var. Eğer yazılarımızı okuyanların %1'i bize bütçesinin elverdiği kadar destek olmayı seçseydi, bir daha tek bir reklam göstermeden Evrim Ağacı'nın bütün bilim iletişimi faaliyetlerini sürdürebilirdik. Bir düşünün: sadece %1'i...
O %1'i inşa etmemize yardım eder misiniz? Evrim Ağacı Premium üyesi olarak, ekibimizin size ve Türkiye'ye bilimi daha etkili ve profesyonel bir şekilde ulaştırmamızı mümkün kılmış olacaksınız. Ayrıca size olan minnetimizin bir ifadesi olarak, çok sayıda ayrıcalığa erişim sağlayacaksınız.
Makalelerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu makalemizle ilgili merak ettiğin bir şey mi var? Buraya tıklayarak sorabilirsin.
Soru & Cevap Platformuna Git- 3
- 3
- 2
- 2
- 1
- 1
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- Çeviri Kaynağı: Scientific American | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 22/02/2025 22:13:01 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/4128
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
This work is an exact translation of the article originally published in Scientific American. Evrim Ağacı is a popular science organization which seeks to increase scientific awareness and knowledge in Turkey, and this translation is a part of those efforts. If you are the author/owner of this article and if you choose it to be taken down, please contact us and we will immediately remove your content. Thank you for your cooperation and understanding.