Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Kurtlar Nehirleri Nasıl Değiştirdi?

Kurtlar Nehirleri Nasıl Değiştirdi?
2 dakika
14,486
Tüm Reklamları Kapat

Geçtiğimiz yarım yüzyılın en ilginç keşiflerinden biri, yaygın olarak görülen beslenim etkileşimi kavramıdır. Beslenim etkileşimi, besin zincirinin tepesinden başlayıp alt basamaklarına doğru devam eden ekolojik bir süreçtir. ABD'deki Yellowstone Ulusal Parkı'na kurtların geri salındığı 1995 yılından beri olanlar bunun klasik bir örneğidir.

Hepimiz biliyoruz ki kurtlar bazı hayvanları öldürür. Fakat birçoğuna hayat verdikleri, az bilinen bir gerçektir. Kurtlar Yellowstone Ulusal Parkı'na dönmeden önce -ki 70 yıldır yoktular-, onları avlayacak bir tür bulunmadığı için, insanların tüm çabalarına rağmen geyiklerin sayısı arttıkça arttı ve otlayarak, bitki örtüsünü neredeyse yok olacak kadar azalttılar. Tümünü yediler!

Tüm Reklamları Kapat

Sustainable Man

Fakat sayıları az olmasına rağmen, kurtlar döner dönmez etkileri de hızla gözükmeye başladı. Başlangıçta geyiklerin bir kısmını öldürdüler, evet. Fakat önemli olan şey bu değil! Daha da önemlisi, geyiklerin davranışlarında kökten değişimlere neden oldular. Geyikler, kurtlar tarafından kolaylıkla tuzağa düşürülebilecekleri yerlerden, özellikle de vadi ve boğazlardan uzak durmaya başladılar. Bu yerler, anında yeniden canlanmaya başladı. Bazı alanlarda ağaçların boyu sadece 6 yılda, 4'e katlandı! Çıplak vadi yamaçları, kısa sürede titrek kavak, söğüt ve kavak ormanları haline geldi!

Bunlar olmaya başladığı andan itibaren, kuşlar da gelmeye başladılar. Ötücü kuşların ve göçmen kuşların sayısı katlanarak arttı. Kunduzların sayısı artmaya başladı; çünkü kunduzlar ağaç yemeyi sever! Ve kunduzlar da, kurtlar gibi ekosistem mühendisleridir. Yani diğer türler için nişler yaratırlar. Ve inşa ettikleri bentler, su samurları, misk sıçanları ve ördekler, balıklar, sürüngenler ve amfibiler için yaşam alanları yaratır.

Tüm Reklamları Kapat

Kurtlar, çakalları da öldürdü. Ve bunun sonucunda tavşanların ve farelerin sayısı arttı. Bu, daha fazla şahin, daha fazla gelincik, daha fazla tilki, daha fazla porsuk anlamına gelmektedir. Kurtların bıraktığı leşleri yemek için kargalar ve kartallar da geldi. Bu leşlerle ayılar da beslendi ve ayıların da popülasyonu kısmen arttı. Çünkü canlanan çalılıklarda daha fazla böğürtlen vardı. Ve ayılar, geyik yavrularının bazılarını öldürerek, kurtların yarattığı etkiyi daha da güçlendirdi.

Ama asıl ilginç olan noktaya yeni geliyoruz: Kurtlar, nehirlerin davranışlarını değiştirdi. Nehirler, daha az menderes yapmaya başladı, daha az erozyon oldu. Kanallar daraldı, daha çok havuz ve kumul oluştu. Bunların her biri, habitatlar için harikadır!

Nehirler, kurtların gelmesi sebebiyle değişti. Ve bunun sebebi, yeniden canlanan ormanların, nehir kıyılarını sağlamlaştırması ve buna bağlı olarak kıyıların çöküşünün azalması ve daha sabit hale gelmesidir. Benzer şekilde, bazı bölgelerde geyiklerin uzaklara sürülmesi ve vadi yamaçlarında bitki örtüsünün yeniden canlanmasıyla erozyonlar daha da azaldı, çünkü bitki örtüsü artık daha sabitti.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Böylece az sayıda olmalarına rağmen kurtlar, sadece Yellowstone Ulusal Parkı'nın ekosisteminin dönüştürmekle kalmadı, bu alanın fiziksel coğrafyasını da değiştirdi.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
18
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 22
  • Muhteşem! 15
  • İnanılmaz 9
  • Umut Verici! 5
  • Bilim Budur! 4
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 3
  • Merak Uyandırıcı! 3
  • Grrr... *@$# 2
  • Güldürdü 1
  • Korkutucu! 1
  • Üzücü! 0
  • İğrenç! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Çeviri Kaynağı: YouTube | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 28/09/2023 14:39:19 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/7650

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Sivrisinek
Canlılık Ve Cansızlık Arasındaki Farklar
Çiçek
Renkler
Aşırı
Obezite
İnsan Evrimi
Venüs
Fosil
Müfredat
Kuantum Mekaniği
Dişler
Vejetaryen
Algoritma
Hastalık Kataloğu
Çocuklar İçin Bilim
Sayı
Zeka
Sars-Cov-2
Arkeoloji
Yıldızlar
Balık Çeşitliliği
İlişki
Çalışma
Aslan
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Youtube
Plastik Problemimizi Bakterilerle Çözebilir miyiz?
Plastik Problemimizi Bakterilerle Çözebilir miyiz?
Gözyaşı Ne İşe Yarar?
Gözyaşı Ne İşe Yarar?
Zırvasız Bilim: Deprem Tahmini? Uzaylılardan Sinyal? Aspartam ve Kanser?
Zırvasız Bilim: Deprem Tahmini? Uzaylılardan Sinyal? Aspartam ve Kanser?
Zaman Oku: Zamanın İleri Aktığını Nereden Biliyoruz?
Zaman Oku: Zamanın İleri Aktığını Nereden Biliyoruz?
Hastalıklar Konusunda Google Sizi Nasıl Aldatıyor?
Hastalıklar Konusunda Google Sizi Nasıl Aldatıyor?
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
S. Man, et al. Kurtlar Nehirleri Nasıl Değiştirdi?. (15 Nisan 2015). Alındığı Tarih: 28 Eylül 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/7650
Man, S., Bakırcı, Ç. M. (2015, April 15). Kurtlar Nehirleri Nasıl Değiştirdi?. Evrim Ağacı. Retrieved September 28, 2023. from https://evrimagaci.org/s/7650
S. Man, et al. “Kurtlar Nehirleri Nasıl Değiştirdi?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Çağrı Mert Bakırcı, Evrim Ağacı, 15 Apr. 2015, https://evrimagaci.org/s/7650.
Man, Sustainable. Bakırcı, Çağrı Mert. “Kurtlar Nehirleri Nasıl Değiştirdi?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, April 15, 2015. https://evrimagaci.org/s/7650.
Geri Bildirim Gönder
ve seni takip ediyor
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close