Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Kurtlar Nehirleri Nasıl Değiştirdi?

2 dakika
16,242
Kurtlar Nehirleri Nasıl Değiştirdi?
Tüm Reklamları Kapat

Geçtiğimiz yarım yüzyılın en ilginç keşiflerinden biri, yaygın olarak görülen beslenim etkileşimi kavramıdır. Beslenim etkileşimi, besin zincirinin tepesinden başlayıp alt basamaklarına doğru devam eden ekolojik bir süreçtir. ABD'deki Yellowstone Ulusal Parkı'na kurtların geri salındığı 1995 yılından beri olanlar bunun klasik bir örneğidir.

Hepimiz biliyoruz ki kurtlar bazı hayvanları öldürür. Fakat birçoğuna hayat verdikleri, az bilinen bir gerçektir. Kurtlar Yellowstone Ulusal Parkı'na dönmeden önce -ki 70 yıldır yoktular-, onları avlayacak bir tür bulunmadığı için, insanların tüm çabalarına rağmen geyiklerin sayısı arttıkça arttı ve otlayarak, bitki örtüsünü neredeyse yok olacak kadar azalttılar. Tümünü yediler!

Sustainable Man

Fakat sayıları az olmasına rağmen, kurtlar döner dönmez etkileri de hızla gözükmeye başladı. Başlangıçta geyiklerin bir kısmını öldürdüler, evet. Fakat önemli olan şey bu değil! Daha da önemlisi, geyiklerin davranışlarında kökten değişimlere neden oldular. Geyikler, kurtlar tarafından kolaylıkla tuzağa düşürülebilecekleri yerlerden, özellikle de vadi ve boğazlardan uzak durmaya başladılar. Bu yerler, anında yeniden canlanmaya başladı. Bazı alanlarda ağaçların boyu sadece 6 yılda, 4'e katlandı! Çıplak vadi yamaçları, kısa sürede titrek kavak, söğüt ve kavak ormanları haline geldi!

Tüm Reklamları Kapat

Bunlar olmaya başladığı andan itibaren, kuşlar da gelmeye başladılar. Ötücü kuşların ve göçmen kuşların sayısı katlanarak arttı. Kunduzların sayısı artmaya başladı; çünkü kunduzlar ağaç yemeyi sever! Ve kunduzlar da, kurtlar gibi ekosistem mühendisleridir. Yani diğer türler için nişler yaratırlar. Ve inşa ettikleri bentler, su samurları, misk sıçanları ve ördekler, balıklar, sürüngenler ve amfibiler için yaşam alanları yaratır.

Kurtlar, çakalları da öldürdü. Ve bunun sonucunda tavşanların ve farelerin sayısı arttı. Bu, daha fazla şahin, daha fazla gelincik, daha fazla tilki, daha fazla porsuk anlamına gelmektedir. Kurtların bıraktığı leşleri yemek için kargalar ve kartallar da geldi. Bu leşlerle ayılar da beslendi ve ayıların da popülasyonu kısmen arttı. Çünkü canlanan çalılıklarda daha fazla böğürtlen vardı. Ve ayılar, geyik yavrularının bazılarını öldürerek, kurtların yarattığı etkiyi daha da güçlendirdi.

Ama asıl ilginç olan noktaya yeni geliyoruz: Kurtlar, nehirlerin davranışlarını değiştirdi. Nehirler, daha az menderes yapmaya başladı, daha az erozyon oldu. Kanallar daraldı, daha çok havuz ve kumul oluştu. Bunların her biri, habitatlar için harikadır!

Nehirler, kurtların gelmesi sebebiyle değişti. Ve bunun sebebi, yeniden canlanan ormanların, nehir kıyılarını sağlamlaştırması ve buna bağlı olarak kıyıların çöküşünün azalması ve daha sabit hale gelmesidir. Benzer şekilde, bazı bölgelerde geyiklerin uzaklara sürülmesi ve vadi yamaçlarında bitki örtüsünün yeniden canlanmasıyla erozyonlar daha da azaldı, çünkü bitki örtüsü artık daha sabitti.

Böylece az sayıda olmalarına rağmen kurtlar, sadece Yellowstone Ulusal Parkı'nın ekosisteminin dönüştürmekle kalmadı, bu alanın fiziksel coğrafyasını da değiştirdi.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
28
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 24
  • Muhteşem! 18
  • İnanılmaz 12
  • Umut Verici! 7
  • Bilim Budur! 5
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 4
  • Merak Uyandırıcı! 4
  • Grrr... *@$# 2
  • Güldürdü 1
  • Korkutucu! 1
  • Üzücü! 0
  • İğrenç! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Çeviri Kaynağı: YouTube | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 21/11/2024 13:37:08 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/7650

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Eşey
Genler
Evrim Ağacı Duyurusu
Yeşil
Asteroid
Beslenme Bilimi
Kalıtım
Sendrom
Kanser
Dağılım
Ağrı
Nöronlar
Deniz
Sars
Ara Tür
Renk
Embriyo
Tür
Periyodik Tablo
Hukuk
Ortak Ata
Carl Sagan
Evrimsel Tarih
Hayatta Kalma
Kanser Tedavisi
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
S. Man, et al. Kurtlar Nehirleri Nasıl Değiştirdi?. (15 Nisan 2015). Alındığı Tarih: 21 Kasım 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/7650
Man, S., Bakırcı, Ç. M. (2015, April 15). Kurtlar Nehirleri Nasıl Değiştirdi?. Evrim Ağacı. Retrieved November 21, 2024. from https://evrimagaci.org/s/7650
S. Man, et al. “Kurtlar Nehirleri Nasıl Değiştirdi?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Çağrı Mert Bakırcı, Evrim Ağacı, 15 Apr. 2015, https://evrimagaci.org/s/7650.
Man, Sustainable. Bakırcı, Çağrı Mert. “Kurtlar Nehirleri Nasıl Değiştirdi?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, April 15, 2015. https://evrimagaci.org/s/7650.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close