Kurtlar Nehirleri Nasıl Değiştirdi?
Geçtiğimiz yarım yüzyılın en ilginç keşiflerinden biri, yaygın olarak görülen beslenim etkileşimi kavramıdır. Beslenim etkileşimi, besin zincirinin tepesinden başlayıp alt basamaklarına doğru devam eden ekolojik bir süreçtir. ABD'deki Yellowstone Ulusal Parkı'na kurtların geri salındığı 1995 yılından beri olanlar bunun klasik bir örneğidir.
Hepimiz biliyoruz ki kurtlar bazı hayvanları öldürür. Fakat birçoğuna hayat verdikleri, az bilinen bir gerçektir. Kurtlar Yellowstone Ulusal Parkı'na dönmeden önce -ki 70 yıldır yoktular-, onları avlayacak bir tür bulunmadığı için, insanların tüm çabalarına rağmen geyiklerin sayısı arttıkça arttı ve otlayarak, bitki örtüsünü neredeyse yok olacak kadar azalttılar. Tümünü yediler!
Fakat sayıları az olmasına rağmen, kurtlar döner dönmez etkileri de hızla gözükmeye başladı. Başlangıçta geyiklerin bir kısmını öldürdüler, evet. Fakat önemli olan şey bu değil! Daha da önemlisi, geyiklerin davranışlarında kökten değişimlere neden oldular. Geyikler, kurtlar tarafından kolaylıkla tuzağa düşürülebilecekleri yerlerden, özellikle de vadi ve boğazlardan uzak durmaya başladılar. Bu yerler, anında yeniden canlanmaya başladı. Bazı alanlarda ağaçların boyu sadece 6 yılda, 4'e katlandı! Çıplak vadi yamaçları, kısa sürede titrek kavak, söğüt ve kavak ormanları haline geldi!
Bunlar olmaya başladığı andan itibaren, kuşlar da gelmeye başladılar. Ötücü kuşların ve göçmen kuşların sayısı katlanarak arttı. Kunduzların sayısı artmaya başladı; çünkü kunduzlar ağaç yemeyi sever! Ve kunduzlar da, kurtlar gibi ekosistem mühendisleridir. Yani diğer türler için nişler yaratırlar. Ve inşa ettikleri bentler, su samurları, misk sıçanları ve ördekler, balıklar, sürüngenler ve amfibiler için yaşam alanları yaratır.
Kurtlar, çakalları da öldürdü. Ve bunun sonucunda tavşanların ve farelerin sayısı arttı. Bu, daha fazla şahin, daha fazla gelincik, daha fazla tilki, daha fazla porsuk anlamına gelmektedir. Kurtların bıraktığı leşleri yemek için kargalar ve kartallar da geldi. Bu leşlerle ayılar da beslendi ve ayıların da popülasyonu kısmen arttı. Çünkü canlanan çalılıklarda daha fazla böğürtlen vardı. Ve ayılar, geyik yavrularının bazılarını öldürerek, kurtların yarattığı etkiyi daha da güçlendirdi.
Ama asıl ilginç olan noktaya yeni geliyoruz: Kurtlar, nehirlerin davranışlarını değiştirdi. Nehirler, daha az menderes yapmaya başladı, daha az erozyon oldu. Kanallar daraldı, daha çok havuz ve kumul oluştu. Bunların her biri, habitatlar için harikadır!
Nehirler, kurtların gelmesi sebebiyle değişti. Ve bunun sebebi, yeniden canlanan ormanların, nehir kıyılarını sağlamlaştırması ve buna bağlı olarak kıyıların çöküşünün azalması ve daha sabit hale gelmesidir. Benzer şekilde, bazı bölgelerde geyiklerin uzaklara sürülmesi ve vadi yamaçlarında bitki örtüsünün yeniden canlanmasıyla erozyonlar daha da azaldı, çünkü bitki örtüsü artık daha sabitti.
Böylece az sayıda olmalarına rağmen kurtlar, sadece Yellowstone Ulusal Parkı'nın ekosisteminin dönüştürmekle kalmadı, bu alanın fiziksel coğrafyasını da değiştirdi.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git- 24
- 18
- 12
- 7
- 5
- 4
- 4
- 2
- 1
- 1
- 0
- 0
- Çeviri Kaynağı: YouTube | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 21/11/2024 13:37:08 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/7650
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
This work is an exact translation of the article originally published in YouTube. Evrim Ağacı is a popular science organization which seeks to increase scientific awareness and knowledge in Turkey, and this translation is a part of those efforts. If you are the author/owner of this article and if you choose it to be taken down, please contact us and we will immediately remove your content. Thank you for your cooperation and understanding.