Köpekler Kokladıklarını Şeyin Ne Olduğunu "Biliyorlar" mı?

Yeni bir araştırma köpeklerin, koku yoluyla algıladıkları nesnelerin zihinsel temsilini yarattığını ve sürdükleri iz sonunda buldukları nesnenin, bulmayı bekledikleri nesneden farklı olduğunu gördüklerinde şaşırdığını gösteriyor.

Juliane Braeuer ve Julia Belger

Köpeklerin mükemmel koku alma duyusu, gerek insan arama gerekse kaçak madde arayışları bağlamında iyi bilinmektedir. Ancak köpeklerin koku duyularıyla algıladıkları şeyin ne olduğunu nasıl anladıkları büyük ölçüde bilinmiyor.

Journal of Comparative Psychology’de yayınlanan bir çalışmada, Jena Friedrich Schiller Üniversitesi'ndeki Max Planck İnsan Tarihi Bilimi Enstitüsü ve Psikoloji Enstitüsünün Genel Psikoloji ve Bilişsel Nörobilim Bölümünden bilim insanları bu soruyu araştırdılar ve köpeklerin bir koku izi izlediklerinde hedefin "zihinsel bir temsilini" yarattıklarına dair kanıtlar buldular. Başka bir deyişle, köpeklerin sürdükleri iz sonunda ne bulacaklarına dair beklentileri vardır.

Araştırma direktörü Dr. Juliane Bräuer ve ekibi, 25'i polisler veya bir arama kurtarma timi tarafından eğitilmiş, 23'ü özel eğitim görmeyen aile köpeği olmak üzere toplam 48 köpeği teste tabi tuttu. Testler, Max Planck İnsan Tarihi Bilimi Enstitüsünün Köpek Çalışmaları grubundaki İsviçre Albert Heim Vakfının mali desteği ile gerçekleştirildi.

Köpekler öncelikle bir ön testten geçirildi ve bu testte her bir köpeğin geri getirmekten hoşlandığı iki oyuncak belirlendi. Esas testte her bir köpeğin bu iki oyuncaktan biriyle çizilen koku izini takip ettiği dört tur yapıldı. Yolun sonunda köpekler ya kokusu yardımıyla izini sürecekleri oyuncağı (normal durum) ya da diğer oyuncağı (sürpriz durum) buldu. İlk turdaki köpeklerin yarısına normal durum, diğer yarısına sürpriz durum verildi. Tüm test çalışmaları boyunca köpeklerin davranışları filme alındı. Dr. Bräuer çalışmaları ile ilgili olarak şunları söyledi:

Diğer çalışmalardaki deneyimlerime dayanarak, köpeklerin sürpriz durumda normal durumdakilerden daha farklı davranacağını beklediğim için sürprizin ölçülebilir olacağını varsaydım. Aslında, birçok köpek, sürpriz durumun özellikle ilk turunda 'tereddüt’ diye adlandırdığımız ilginç davranışlar gösterdi: Köpekler oyuncağı açıkça fark etmiş olsalar da muhtemelen koku izini sürmek için kullanılmış olan oyuncağı bulmak amacıyla koklayarak arama yapmaya devam ettiler.

Fakat bu "sürpriz etkisi" sonraki test çalışmalarında ortadan kayboldu. Bunun nedeni köpeklerin hangi oyuncağı bulduğuna bakılmaksızın oyun oynama ile ödüllendirilmeleri veya oda temizlenmiş olmasına rağmen daha önceki test çalışmalarından gelen oyuncakların hala kokuyor olması olabilir.

Bräuer'in değerlendirmesine göre, ilk test turunun sonuçları her halükarda köpeklerin bir kokuyu takip ederken hedef nesneyi zihinsel olarak temsil ettiğinin göstergesidir, bu da hedefe yönelik somut bir beklentiye sahip oldukları anlamına gelir. Dr. Bräuer eğitimli köpekler ile aile köpekleri arasındaki ayrımın da ilginç olduğunu ekliyor. Polis ve kurtarma köpeklerinin atılan cisimleri aile köpeklerinden daha hızlı bir şekilde bulup geri getirmesi beklendiği ve ilk turda bu beklenti doğrulandığı halde dördüncü turun sonunda iki grup da atılan cisimleri aynı hızda geri getirdi. Koku algılama, arama davranışı ve biliş arasındaki bağlantının açığa kavuşması için daha fazla çalışma gerekmektedir.