Kılsız Bir Hayvan Kılın Evrimine Işık Tutuyor!
Brian Gratwicke
- Basın Bildirisi
- Evrimsel Biyoloji
- Bilim Haberciliği
Bu haber 10 ay öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.
Birçok memeli ile birlikte bizlerin de vücudunun önemli bir bölümünü kaplayan kıllar evrimsel süreç içerisinde oldukça uzun bir süredir bizlerle birlikte olmasına rağmen kökenleri tam olarak aydınlatılmamıştır. Geçtiğimiz günlerde aralarında Türkiye'den araştırmacıların da yer aldığı bir grup bilim insanı, kılın evrimsel kökenini ortaya koymak ve türler arası bu birlikteliğin ne zaman oluşmuş olabileceğine dair ön görüler sunmak üzere başlattıkları çalışmayı tamamladı. Ancak gerçekleştirilen çalışmada tercih ettikleri deney hayvanı olan Tropikal Pençeli Kurbağa (Xenopus tropicalis) kafaları karıştırmayı başardı. Çünkü seçilen canlı bir amfibiydi ve bilindiği kadarıyla amfibilerde kıl yoktu!
Böylesine bir çalışmada kılsız vücut yapısına sahip bir kurbağanın seçilmesinin başlıca nedeni, kılın yapısını büyük ölçüde oluşturan keratin adı verilen bileşenleri paylaşan tırnaklara sahip olmasıydı. İlk başlarda memelilerin tırnakları ile kurbağaların tırnakları arasında bağımsız bir evrimsel sürecin işlediği yönünde düşünceler yer alsa da son dönemlerde gerçekleştirilen çalışmalar kurbağalar ile memelilerin keratin ve benzeri moleküllerin üretiminde yer alan bazı genleri paylaştığını buldu. Viyana Tıp Üniversitesi'nden dermatolog Leopold Eckhart araştırma hakkında şunları söylüyor:
Hoxc13 geninde mutasyon olan hastaların (insan) saç ve tırnak uzamasında kusurlar olduğu biliniyor. Çalışmamızda, aynı geni pençeli kurbağada kapatarak pençe oluşumunu engellemeyi başardık.
Bu söylem kılların ilk ortaya çıkışının kurbağaların ve memelilerin ortak atalarına dayandığını dile getiriyor. Bu da yaklaşık 375 milyon yıl önce karada koşuşturan ilk dört uzuvlu hayvanlardan biri olan, "kök tetrapod" olarak bilinen bir canlıya işaret ediyor.
Çalışmada kapatılan ve kılın düzenleyicisi rolünde yer alan Hoxc13 geninin izi takip edilmeye çalışıldığında tüm çeneli omurgalıların son ortak atasından günümüze dek varlığını sürdürmekte olduğu gözlemlendi. Genin oldukça uzun zamandır bu kadar iyi korunmuş olması, önemli bir işleve sahip olma düşüncesini beraberinde getirdi.
Bu düşüncenin açıklaması ise modern lob yüzgeçli balıklardan geldi. Hoxc13 genine dair yapılan önceki çalışmalar, bu genin lob yüzgeçli balıklardaki çift yüzgeçlerin nerede oluşturacaklarını "söylemek" için kullanıldığını ortaya koymuştu. Daha sonra bu yüzgeçlerin evrimsel zaman çizelgesinde tetrapodlarda bacaklara dönüştüğünü biliyoruz.
Hoxc13 geninin de bu dönüşümde tırnak yapısını, yani sertleşmiş deriyi oluşturarak karada yürümek için çok çalışan bacakların uçlarının aşınmasını engellemek üzere ortaya çıktığı düşünülüyor. Her ne kadar genin ilkin kullanımına yönelik öngörü oluşsa da ayak parmaklarından kıl foliküllerine geçişin nasıl olduğu ya da Hoxc13'ün tüy keratinlerinin kontrolünde de rol oynayıp oynamadığı henüz bilinmiyor.
Evrim Ağacı'nda tek bir hedefimiz var: Bilimsel gerçekleri en doğru, tarafsız ve kolay anlaşılır şekilde Türkiye'ye ulaştırmak. Ancak tahmin edebileceğiniz Türkiye'de bilim anlatmak hiç kolay bir iş değil; hele ki bir yandan ekonomik bir hayatta kalma mücadelesi verirken...
O nedenle sizin desteklerinize ihtiyacımız var. Eğer yazılarımızı okuyanların %1'i bize bütçesinin elverdiği kadar destek olmayı seçseydi, bir daha tek bir reklam göstermeden Evrim Ağacı'nın bütün bilim iletişimi faaliyetlerini sürdürebilirdik. Bir düşünün: sadece %1'i...
O %1'i inşa etmemize yardım eder misiniz? Evrim Ağacı Premium üyesi olarak, ekibimizin size ve Türkiye'ye bilimi daha etkili ve profesyonel bir şekilde ulaştırmamızı mümkün kılmış olacaksınız. Ayrıca size olan minnetimizin bir ifadesi olarak, çok sayıda ayrıcalığa erişim sağlayacaksınız.
Makalelerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu makalemizle ilgili merak ettiğin bir şey mi var? Buraya tıklayarak sorabilirsin.
Soru & Cevap Platformuna Git-
6
-
3
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
- M. Carron, et al. (2024). Evolutionary Origin Of Hoxc13-Dependent Skin Appendages In Amphibians. Nature Communications, sf: 1-12. doi: 10.1038/s41467-024-46373-x. | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 22/02/2025 00:11:56 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/17230
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
