Kapan karidesi (Alpheus dentipes)

Arif Can Keskin

Gözlem Bilgileri

İzmir/Sığacık'ta yaptığımız dalışlar esnasında yaklaşık 6 metrede karşımıza çıkan kapan karidesi ve yumurtaları. Su geçirmez kılıfı bulunan bir telefon ile fotoğrafladık.

Tanım ve Genel Bilgiler

Boyutları yaklaşık 25 mm civarındadır. Bu cinsin Dünya üzerinde 250'den fazla türle temsil edildiği bildirilmiştir. Alpheus cinsleri, kapan karidesleri (snapping shrimps) veya tabanca karidesleri (pistol shrimps) olarak bilinmektedirler. Bu isimle adlandırılmasının nedeni, avlarını kıskaçlarının (cheliped) çabukluğu sayesinde hızlıca yakalamaları yüzündendir.

Evrimsel Tarih ve Taksonomi

Taksonomik olarak onayaklılar diye bilinen Decapoda takımına ve Alpheidae ailesine üyedirler. Bu aile, hızlıca saldırmaya yarayan asimetrik kıskaçları (cheliped) ile bilinir.

Ekolojik Dağılım ve Habitat

Yaşayış alanı olarak genelde taş altları, yarık, çatlak gibi alanları tercih ettiğinden görülmesi ve bölgesel olarak rapor edilmesi epey zordur. Bu türü görüntülemek ve gözlemlemek için biraz şanslı olmanız gerekiyor. Genelde tropikal ve subtropikal iklimleri tercih etmektedirler. Literatürde 0,5-40 metre derinliklerde yaşadığı belirtilir. Yayılış gösterdiği alanlara baktığımızda Akdeniz havzası ve Afrika kıyılarının kuzey kesimlerinden bilimsel olarak kaydı vardır.

Popülasyon ve Koruma Statüsü

Taksonun altındaki tür sayısını veya biliniyorsa taksonun koruma altında olan ve vahşi yaşamda bulunan birey sayısını burada anlatınız. Ayrıca taksonun soyunun devamlılığının tehdit altında olup olmadığını, IUCN Kırmızı Liste bilgilerini buraya giriniz.

Davranış ve Etoloji

Fotoğrafta en dikkat çeken ayrıntı, sindirim sisteminin vücut içerisinde görünmesi ve karın (abdomen) kısmının alt tarafındaki yüzücü ayakların arasına bulunan yumurtalardır. Birçok eklembacaklılar da olduğu gibi Alpheus dentipes de yumurtalarını vücudunda taşır. Yüzme ayaklarını sürekli hareket ettirerek yumurtalar için gerekli oksijeni sağlar. Yavrular 1-2 haftalık gelişim sürecinden sonra nauplius olarak anne bedeninden ayrılır. Entomolojideki "nimf" terimi ile benzerlik taşır. Fakat yaşam tarzı olarak erişkinden ayrılmaz. Sadece segment bakımından erişkinden daha az sayıdadır. Genelde bir kabuklunun naupliusu, üç çift bacak ve ortada tek bir tane göz bulundurur.