Kalp Kanseri

Kanser olan organlarımız saymakla bitmez: idrar kesesi, beyin, meme (hem dişi hem erkeklerde!), bağırsak, yutak, kan, böbrek, karaciğer, akciğer, deri, yumurtalık, penis, vajina, vulva, prostat, pankreas, tiroit bezi, anüs, apandis, adrenal bezler, safra kesesi, çene, ses kutusu, dudak, ağız, burun boşluğu, boyun, göz, kemikler, pelvis, boğaz, her türlü yumuşak doku, mide, omurilik, sinüs boşlukları... Üstelik bunlar çok genel kanser tanımları. Örneğin akciğer kanserinin 4 çeşidi, beyin kanserinin 120 farklı çeşidi, deri kanserinin 3 farklı çeşidi bulunmaktadır. Ancak bu organlar arasında hayatî bir organı saymadığımız dikkatinizi çekmiş olabilir: Kalp! Kalp kanseri diye bir şey var mı?

Evet.

Kalp kanserinden söz etmeye çalışan birinin muhtemelen en büyük sıkıntısı, "kanser" teriminin anlamını tam olarak bilmiyor oluşudur.

Kanser dediğimiz hastalığın temeli, kontrolsüz hücre bölünmesidir. Latince neoplazi (yeni-oluşumu) denir. Yani "yeni hücrelerin oluşumu" anlamına gelmektedir. Bu şekilde kontrolsüz olarak bölünen hücreler (tümörler) iki büyük kategoride sınıflandırılırlar: İyi huylu (benign) ve kötü huylu (malign). Halk arasında "kanser" dendiğinde genellikle kötü huylu tümörler kastedilir. Ancak neoplazinin ve bunun sonucunda oluşan tümörlerin her zaman zararlı olmak zorunda olmadığını unutmayınız.

Kalp kanseri konusuna dönecek olursak... Bir organ veya dokuda "neoplazi" olabilmesi için, hücrelerin normalden hızlı ve fazla bölünmesi gerekiyor. Bunun mantığı basittir: Çok bölünen hücrelerde hata olasılığı daha yüksektir. Hücreler kusursuz yapıda olmadığı için, her bir bölünmede hata oluşma ihtimali vardır. Her bir bölünmede p53 ve proto-onkogen gibi faktörler mutasyona uğrama ihtimaline sahiptir. Yani her bir hücre bölünmesi, "kanser" dediğimiz süreci başlatma potansiyeline sahiptir. Dikkat edilecek olursa, halk arasında yaygın görülen kanserlerin genellikle prostat, kolon (bağırsak) ve rahim gibi çok bölünen hücreleri barındıran doku ve organlarda meydana geldiği görülür.

İşte kalp kanseri ile sık sık karşılaşmama nedenimiz, kalp hücrelerinin bölünemez; daha doğru bir değişle "çok az bölünmesinden" ve iyonize radyasyon, viral enfeksiyon gibi dış etkilere çok az maruz kalmasındandir. Kalpte doku iyileşmesi, diğer organlardaki gibi "mitoz bölünme" ile olmak yerine, ağırlıklı olarak "fibroz" denen bir süreçle gerçekleşmektedir.

Buna rağmen, kalp kanserinin oluşma ihtimali vardır. Örneğin kalbin embriyolojik gelişimi sırasında hücreler aşırı hızla bölünürler ve görev yerlerine göç eder. İşte bu noktada eğer ki hataların oluşur ve birikirse, embriyonik dönemde kalbin gelişimi sırasında tümörler oluşabilir. Kimi zamansa eğer ki kalp hücrelerinin bölünmesini durduran faktörleri engelleyen, aşırı nadir mutasyonlar meydana gelirse, kalpte de tümör oluşabilir. Öte yandan yetişkin bir memelide de kalp tümörleri oluşabilir. Zira çok az da olsa kalp hücrelerinde mitoz gerçekleşir. Az olması, kanser olasılığı var demektir. Öte yandan bölünme mekanizması her hücrenin DNA'sında vardır, sadece bir süre sonra inaktifleşir. Tabii kalbin kanserden etkilenmesinin en sık karşılaşılan yolu metastazdır. Yani kanserin, lenf veya damar yoluyla, bir organdan diğerine sıçraması. Genelde ise akciğer tümörlerinin metastazı klinikte karşımıza çıkar... Kalbin primer tümörleri nadirdir; ancak dediğimiz gibi vardır. Kalp kapakçıklarında görülen papiller fibroelastomalar, atriumda (kulakçıkta) görülen miksomalar ya da kalp kasında görülen rabdomiyosarkomlar kalp neoplazilerine örnektir.