Kafkas sincabı (Sciurus anomalus)

Pedram Türkoğlu

Gözlem Bilgileri

Çanakkale'nin Truva Antik Kenti'nde vücudunu temizlerken gözlemlediğimiz bir Kafkas sincabı (Sciurus anomalus).

Tanım ve Genel Bilgiler

Kendileri kafkas sincabı diye bilinmesine rağmen sadece "sincap" tanımı da çoğu zaman Sciurus anomalus türünü belirtir. Birçok Türkçe kaynakta sadece "sincap" şeklinde tanımlandığını görebilirsiniz. En yaygın görülen sincap türü olduğundan bu şekilde isimlendirilebilir. Diğer adları arasında Kafkas sincabı, İran sincabı ve Anadolu sincabı bulunur.

Vücudu genellikle kahverengi tonlarındadır. Bazı alt türlerinde açık gri veya kahverengimsi gri de olabilir. Alt tarafları açık kahverengi/sarı tonlarındaır. Tırnakları da diğer ağaç sincaplarından kısadır. Kızıl sincap (Sciurus vulgaris) gibi kulak uçlarında püskül bulunmaz. Yaklaşık 13-18 cm uzunluğundaki kuyruklarının da dahil olduğu vücut uzunluğu 32-36 cm civarında olan ufak ağaç sincaplarıdır. Ağırlıkları 250 ile 410 g arasında değişir. Bazen melanizm denilen bir genetik farklılık sonucu melanistik bireyler ortaya çıkabilir. Bu bireylerin melanositleri fazlası ile melanin depoladığı için siyah renkte gözükürler. Yani albinizmin tam tersi. Bu polimorfizm birçok hayvanda gözükebilir; ancak en meşhuru kara panter veya siyah jaguar diye bilinen Panthera cinsine aittir.

Ekolojik Dağılım ve Habitat

Güney-Batı Asya'da endemik olan türlerdir. En batıda Midilli Adası ve Gökçeada'ya; en güneyde ise İran ve İsrail'e kadar uzanırlar. Akdeniz adalarında yaşayan sadece 2 adet Sciurus türü vardır. Bu bölgelerdeki antik kentleri de severler. Çünkü insanlardan uzak, saklanmak için güzel mekanlardır.

Türkiye'de ve Kafkasya'da yaşayan Sciurus anomalus anomalus alt türüdür. Türkiye'nin güneydoğusundan İran'a uzanan Zagros Dağları'nda yaşayan Sciurus anomalus pallescens alt türüdür. Suriye, Lübnan, Ürdün ve İsrail'de yayılım gösteren ise Sciurus anomalus syriacus alt türüdür.

Pedram Türkoğlu

Popülasyon ve Koruma Statüsü

Bern ve Habitats Directive tarafından koruma altında olan türlerdir. Ormanlık alanların azalmasından dolayı İsrail gibi bazı ülkelerde nesilleri fazlası ile azalmıştır. Ne yazık ki sık sık insanlar tarafından vurulurlar.

Davranış ve Etoloji

Diurnal memelilerdir. Yaklaşık 5-14 metre yükseklikte, ağaç ve kayalık tepelerinde yaşarlar. Sık sık yerde de görülebilirler. Bu yüzden kızıl sincaptan (Sciurus vulgaris) daha fazla yere inerler. Diğer birçok memeli gibi dışkı ve idrar ile bölgelerini işaretlerler.

Diyet ve Metabolizma

Otçuldurlar. Bitki tohumları ve sert kabuklu meyveler ile beslenen kemirgenlerdir. Genellikle kestane, fındık, fıstık, meşe ve çam ağaçlarını tercih ederler. Kedilerin, tilkilerin, sansarların, gelinciklerin, yılanların ve yırtıcı kuşların (raptor) sevdiği avlar arasındadırlar.