James Webb Uzay Teleskobu, Önemli Bir Organik Molekülün Tespitini Yaptı!
NASA
- Basın Bildirisi
- Astrokimya
- Bilim Haberciliği
Bu haber 1 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.
26 Haziran 2023 tarihinde bir grup araştırmacı, James Webb Uzay Teleskobu'nu kullanarak Avcı Bulutsusu'ndan yaklaşık olarak 1350 ışık yılı uzaklıkta bulunan ve d203-506 olarak bilinen öngezegen diskli genç bir yıldız sisteminde CH3+ molekülünü tespit ettiler.
Organik Moleküller Neden Önemli?
Organik bileşikler yaşamın temellerini oluşturur. Bu nedenle organik moleküller hem Dünya'da yaşamın nasıl geliştiğini hem de evrenimizin başka bir yerinde potansiyel olarak nasıl gelişebileceğini anlamaya çalışan bilim insanları için oldukça önemlidir. Ayrıca karbon içeren iyonik organik moleküller de oldukça önemlidir çünkü düşük yıldızlararası sıcaklıklarda bile daha karmaşık organik moleküller oluşturmak için diğer küçük moleküllerle reaksiyona girerler. CH3+ de bu özellikte bir bileşiktir. Bu yüzden 1970 ve 1980'li yıllardan beri bilim insanlarının sürekli odağındadır. Fransa'daki Paris-Saclay Üniversitesinde spektroskopi uzmanı ve bilim ekibi üyesi olan Marie-Aline Martin şöyle açıklıyor:
CH3+ molekülünün tespit edilmesi yalnızca James Webb'in inanılmaz hassasiyetini doğrulamakla kalmıyor, aynı zamanda yıldızlararası kimyada CH3+ molekülünün varsayılan merkezi önemini de doğruluyor.
CH3+ Molekülünün Keşfi
1970'li yıllarda yayımlanan araştırmalar CH3+ molekülünün önemini tahmin edemese de molekülün öneminin önceden tespit edilmesi neredeyse imkansızdı. Öngezegen disklerindeki birçok molekül, radyo teleskopları kullanılarak gözlemlenir. Bununla birlikte, bunun mümkün olabilmesi için söz konusu moleküllerin "kalıcı dipol momenti" olarak bilinen özelliğe sahip olmaları gerekmektedir. Bu özellik; molekülün geometrisinin, elektrik yükünün kalıcı olarak dengesiz olduğu ve moleküle bir pozitif ve bir negatif yük verdiği anlamına gelir. CH3+ simetriktir ve bu nedenle yükü dengeli olduğundan radyo teleskopları ile yapılan gözlemler için gerekli olan kalıcı dipol momentine sahip değildir.
Kızılötesinde ise CH3+ tarafından yayılan spektroskopik çizgileri gözlemlemek teorik olarak mümkündür ancak Dünya'nın atmosferi, bu çizgilerin Dünya'dan gözlemlenmesini imkânsız kılmaktadır.
İşte bu yüzden bu keşif için kızılötesindeki sinyalleri gözlemleyebilen, yeterince hassas uzay tabanlı bir teleskop kullanmak gerekiyordu. James Webb Uzay Teleskobu'nun MIRI ve NIRSpec cihazları bu iş için oldukça uygundu. Aslında bir CH3+ saptaması daha öncelerde o kadar zordu ki ekip, verilerinde sinyali ilk gördüğünde onu nasıl tanımlayacaklarından tam olarak emin bile değildi. Dikkat çekici bir şekilde ekip, çeşitli deneyimlere sahip uluslararası bir ekibin uzmanlığından yararlanarak sonuçlarını dört haftadan daha kısa bir zaman içinde yorumlayabildi.
CH3+ sinyali, yıldız öngezegen diskinde tespit edildi. Sinyal, Orion Bulutsusu'ndan yaklaşık 1350 ışık yılı uzaklıkta bulunan d203-506 olarak bilinen bir sistemdeydi. d203-506 sistemindeki yıldız; Güneş'in yalnızca onda biri kadar kütleye sahip küçük bir kırmızı cüce yıldızken sistem yakınlardaki sıcak, genç ve büyük kütleli yıldızlardan gelen güçlü ultraviyole radyasyona maruz kalıyordu.
Bilim insanları, gezegen oluşturan öngezegen disklerinin çoğunun, bu tür yoğun morötesi radyasyon döneminden geçtiğini düşünmektedir çünkü yıldızlar genellikle büyük, ultraviyole üreten yıldızları içeren gruplar halinde oluşma eğilimindedir. İlginç bir şekilde; göktaşlarından elde edilen kanıtlar, Güneş Sistemimizi oluşturmaya devam eden öngezegen diskinin de çok büyük miktarda ultraviyole radyasyona maruz kaldığını göstermektedir.
CH3+ molekülünün keşfi; yerel evrenimizin bileşimini ve evrimini başarılı bir şekilde araştırmak ve yorumlamak için James Webb Uzay Teleskobu'nun özelliklerini dünya merkezli laboratuvarların özellikleriyle birleştiren gözlemsel astronomlar, astrokimyasal modelciler, teorisyenler ve deneysel tayf bilimciler arasındaki bir iş birliği sayesinde mümkün oldu. Marie-Aline Martin iş birliği hakkında şunları söylüyor:[1]
Keşfimiz astronomlar, modelleyiciler ve laboratuvar tayf bilimcilerinin James Webb tarafından gözlemlenen benzersiz özelliklerini anlamak için güçlerini birleştirmeleri sayesinde mümkün oldu.
Evrim Ağacı'nda tek bir hedefimiz var: Bilimsel gerçekleri en doğru, tarafsız ve kolay anlaşılır şekilde Türkiye'ye ulaştırmak. Ancak tahmin edebileceğiniz gibi Türkiye'de bilim anlatmak hiç kolay bir iş değil; hele ki bir yandan ekonomik bir hayatta kalma mücadelesi verirken...
O nedenle sizin desteklerinize ihtiyacımız var. Eğer yazılarımızı okuyanların %1'i bize bütçesinin elverdiği kadar destek olmayı seçseydi, bir daha tek bir reklam göstermeden Evrim Ağacı'nın bütün bilim iletişimi faaliyetlerini sürdürebilirdik. Bir düşünün: sadece %1'i...
O %1'i inşa etmemize yardım eder misiniz? Evrim Ağacı Premium üyesi olarak, ekibimizin size ve Türkiye'ye bilimi daha etkili ve profesyonel bir şekilde ulaştırmamızı mümkün kılmış olacaksınız. Ayrıca size olan minnetimizin bir ifadesi olarak, çok sayıda ayrıcalığa erişim sağlayacaksınız.
Makalelerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu makalemizle ilgili merak ettiğin bir şey mi var? Buraya tıklayarak sorabilirsin.
Soru & Cevap Platformuna Git-
3
-
2
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
- ^ ESA. Webb Makes First Detection Of Crucial Carbon Molecule In A Planet-Forming Disc. Alındığı Tarih: 29 Haziran 2023. Alındığı Yer: ESA | Arşiv Bağlantısı
- M. Olson. Webb Makes First Detection Of Crucial Carbon Molecule. (18 Haziran 2023). Alındığı Tarih: 17 Eylül 2023. Alındığı Yer: NASA | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 30/05/2025 05:47:51 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/14989
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
