İlginizi Çekebilecek Sorular
- 1945-1970 arası dünya ekonomisi neden kapitalist altın cağ,keynesyenizm ya da küresel fordizm gibi farkı adlarla tanımlanmakta?
- Neden herhangi bir sayının 0. Kuvveti 1'dir?
- Kendimi dil öğrenme konusunda nasıl geliştirebilirim? Mobil uygulamalarda öğrendiğim kelimeleri unutuyorum nasıl kalıcı öğrenebilirim?
- Su neden insanları rahatlatır?
- Ege üniversitesi biyoloji bölümünü nasıl buluyorsunuz?
- İçerik, yer ve erişim sağlayıcılarına genel olarak ne ad verilir?
Bu içerik, Evrim Ağacı'nın Yaşam Ağacı projesinin bir parçası olarak hazırlanmıştır. Yaşam Ağacı projesinin amacı, başta Türkiye'de bulunan türleri, Türkiye'deki doğa gözlemcilerimizin özgün fotoğraf ve video içerikleri ışığında, evrimsel akrabalık ilişkilerine uygun bir şekilde filogenetik bir ağaç üzerinde kategorize etmek, nihayetinde ise Dünya'daki tüm türleri yavaş yavaş Yaşam Ağacı'na eklemektir.
Göktuğ Kaçıra Takip Et
Pedram Türkoğlu Takip Et
Süha Derbent Takip Et
Yavuz Kulu Takip Et
Kaldığım yerden devam et
Bu yazı, Evrim Ağacı'nın tür gözlemleri ve türlere dair bilgileri barındıran Yaşam Ağacı projesinin bir parçası olarak hazırlanmıştır.
Gözlem Bilgileri
Süha Derbent'in Evrim Ağacı'nda Yaşam Ağacı projesine katkı sağladığı nefes kesici jaguar (Panthera onca) gözlemlerinden birkaç tanesine tanıklık ediyorsunuz! Kendileri, Güney Amerika kıtasında fotoğraflandı.
Tanım ve Genel Bilgiler
Amerika kıtalarının en büyük dünyanın 3. en büyük kedi türüdür. Kaplan ve aslandan sonra en büyük kedigildir. Görünüşü leopara benzese de davranış ve habitat yapıları bakımından kaplanla daha çok benzerlik göstermektedir. Kaplana benzer olarak jaguarlar da yüzmeyi seven kedilerdir. Kürkü sık ormanın kesikli ışıklarına mükemmel uyum sağlayacak şekilde siyah beneklerle kaplıdır. Ormanda yaşayan jaguarlar açık alanlarda yaşayanlara göre daha küçük ve koyu renklidir. Ağırlıkları 56-96 kg arasında değişirken 158 kg'a kadar çıkmış erkek jaguarlar kayıtlara geçmiştir. Bilinen en hafif dişi ise 36 kg'dı. Dişiler genelde erkeklerden %10-%20 daha ufaktır. Kısa ve kaslı bacakları vardır. Omuz yükseklikleri 76 cm'e kadar çıkabilmektedir. Vücut yapıları yüzmeye, tırmanmaya ve avlarını yere değecek kadar yatarak takip etmelerine uyum sağlar. Güçlü kafatası yapıları sayesinde kaplan ve aslandan sonra en güçlü ısırığa sahip kediler jaguarlardır ve böylece kaplumbağa gibi zırhlı avlarının bile kolayca üstesinden gelebilirler. Melanizm ve albinizm görülür, melanistik özellik taşıyan bireyler kara panter olarak da bilinir. Yani kara panterler ayrı bir tür değillerdir.
/evrimagaci.org%2Fpublic%2Fcontent_media%2F992bd4c85cf3999c5633df81d64f60a8.jpg)
Evrimsel Tarih ve Taksonomi
Diğer tüm Panherinae türleri gibi Panthera onca da uzun süre Felis cinsine aitmiş gibi sınıflandırıldı ancak sonradan Panthera olarak değiştirildi. Bu cinsin 6-10 milyon önce Asya'da evrimleştiği düşünülmektedir jaguarın ise 1.5 milyon yıl önce Bering Boğazı'nda oluşan doğal köprü üzerinden Amerika'ya giriş yapan bir türden oluştuğu tahmin edilmektedir. Mitokondriyal DNA analizlerine göre ise jaguar soy hattının oluşma zamanı yaklaşık 280.000-510.000 yıl arasına denk gelmektedir. Panthera onca, bir diğer Pantherinae üyesi olan bulutlu pars (Neofelis nebulosa) ile diğer kedilere göre daha yakın akrabadır.
/evrimagaci.org%2Fpublic%2Fcontent_media%2Fcc54d2baf26efd39246ffbf70e745e3f.jpg)
Ekolojik Dağılım ve Habitat
Habitatları genelde balta girmemiş ormanlardır. Doğada, doğu yarım kürede görülmezler. Çoğunlukla Güney Amerika'da yaşarlar ancak Kuzey Amerika'da da dağılış gösterirler. ABD, Arizona'da görülen ilk jaguar 2011 yılında görülmüştür ve 2016 yılına kadar o bölgede yaşadığı bilinen tek jaguar olmuştur. Habitat olarak kuzeyden güneye gidildikçe jaguar boyutlarında artış olduğu kaydedilmiştir.
Popülasyon ve Koruma Statüsü
IUCN tarafından Near Threatened (NT) yani Tehdite Yakın olarak sınıflandırılan bu türün sayıları giderek azalmaktadır. Doğada yaklaşık 15.000 jaguar kaldığı tahmin edilmektedir.
/evrimagaci.org%2Fpublic%2Fcontent_media%2Fc6a082d57e8538f5574766a0eacde002.jpg)
Davranış ve Etoloji
Habitatları genelde ormanlar olduğu için avlarına sessizce yaklaşırlar. Çoğunlukla pusu kurarak avlanırlar. Aslan ve kaplan gibi diğer kedigiller avlarını yakaladıklarında soluk borularını ısırarak etkisiz hale getirirken jaguarlar kafatasını iki kulağın ortasından ısırarak etkisiz hale getirir.
Yalnız avlanır ve yalnız yaşarlar. Çiftleşme dönemleri dışında bir araya gelmezler. Dişi jaguarlar 2-3, erkek jaguarlar 3-4 yaşlarında cinsel olgunluğa ulaşır. Kesin olmamakla beraber yıl boyu çiftleşebildikleri düşünülmektedir. Yavrulara anne bakar ve diğer erkeklerden korumak için yavrusu olduğu süre boyunca etrafına hiçbir erkeği yaklaştırmaz. Yavrular 1-2 yıl anne ile yaşar sonra ayrılırlar.
/evrimagaci.org%2Fpublic%2Fcontent_media%2Fc529b060c23e732102c8ad96ebf1076a.jpg)
Etimoloji
Jaguar kelimesinin bir Güney Amerika yerli dili olan Tupian dilindeki yaguara kelimesinden türediği düşünülmektedir. Yaguara, yırtıcı köpek, yırtıcı hayvan, yırtıcı canavar anlamına gelmektedir.
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
-
5
-
2
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
- Wikipedia. Jaguar. (2019, Temmuz 29). Alındığı Tarih: 29 Temmuz 2019.
- IUCN. Red List. (2019, Temmuz 29). Alındığı Tarih: 29 Temmuz 2019.
- Wikipedia. El Jefe (Jaguar). (2019, Temmuz 29). Alındığı Tarih: 29 Temmuz 2019.
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 03/07/2020 01:15:21 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/7880
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
