İstanbul kertenkelesi (Podarcis siculus)
-
Taksonomi
Taksonomi Nedir?
Bu içerik, Evrim Ağacı'nın Yaşam Ağacı projesinin bir parçası olarak hazırlanmıştır. Yaşam Ağacı projesinin amacı, başta Türkiye'de bulunan türleri, Türkiye'deki doğa gözlemcilerimizin özgün fotoğraf ve video içerikleri ışığında, evrimsel akrabalık ilişkilerine uygun bir şekilde filogenetik bir ağaç üzerinde kategorize etmek, nihayetinde ise Dünya'daki tüm türleri yavaş yavaş Yaşam Ağacı'na eklemektir. Bu içerik, diğer tüm içeriklerimiz gibi, İçerik Kullanım İzinleri'ne tabidir.
- Herpetoloji
- Bilimsel Adı Podarcis siculus
- Halk Arasındaki Türkçe Adı İstanbul kertenkelesi
- Halk Arasındaki İngilizce Adı Istanbul wall lizard
- Üst Alan (Superdomain) Neomura
- Tip (Type) Ökaryotlar (Eukaryota)
- Alem (Kingdom) Hayvanlar (Animalia)
- Alt Alem (Subkingdom) Gerçek Dokulular (Eumetazoa)
- Tip (Type) Parahoxlu Hayvanlar (Parahoxozoa)
- Üst Şube (Superphylum) İkincil Ağızlılar (Deuterostomia)
- Şube (Phylum) Kordalılar (Chordata)
- Alt Şube (Subphylum) Omurgalılar (Vertebrata)
- Sınıf (Class) Sürüngenler (Reptilia)
- Tür (Species) İstanbul kertenkelesi (Podarcis siculus)
- Bu yazı, Evrim Ağacı'nın tür gözlemleri ve türlere dair bilgileri barındıran Yaşam Ağacı projesinin bir parçası olarak hazırlanmıştır.
/evrimagaci.org%2Fpublic%2Fcontent_media%2Fa2b04d31565c2a7241484945e931974f.jpg)
Gözlem Bilgileri
Zonguldak/Filyos'ta Evrim Ağacı olarak fotoğrafladığımız bu karede, İstanbul kertenkelesi (Podarcis siculus) olarak tanımlanan türü görüyorsunuz. Filyos'ta yoğun olarak kale duvarında, onun dışında neredeyse her köşede gözlemlenebilirler.
Tanım ve Genel Bilgiler
Boyu 25 cm kadar olabilir. Sırt rengi yeşilden kahverengine kadar değişir. Diğer Podarcis cinsi türlerinden farklı olarak ventralde kırmızılık yoktur. Karın tarafı beyazımsı veyahut yeşilimsidir. Zonguldak/Filyos bölgesinde inanılmaz derecede bol bulunurlar.
/evrimagaci.org%2Fpublic%2Fcontent_media%2F8a4d792512f369312282415381954c0c.jpg)
Evrimsel Tarih ve Taksonomi
Darwin'in ispinozlarına benzer şekilde türleşmesi, Hırvatistan adalarında gözlemlenen en başarılı örneklerden biri. 1971'de 10 tane yetişkin P. siculus, Hırvatistan'a bağlı Kopište adasından Mrčaru adasına taşındı. Yaşanan bu olaya popülasyon genetiği ve evrimsel biyolojide "kurucu etkisi" denir. Yani büyük popülasyondan kopan küçük popülasyondaki gen havuzu büyük oranda kaybedilir. Bu yüzden genetik çeşitlilik de oldukça azalır. Böylece yeni popülasyondaki bireylerin genotipi ve hatta fenotipi, ebeveynlerinden oldukça farklı olacaktır. Dolayısıyla oraya yerleşen yeni P. siculus popülasyonu, adada yıllarca çoğalmaya başladı. Zira adada onlar için baskın avcılar yoktu. 1990'larda tekrar adayı ziyaret eden bilim insanları, popülasyonların farklılaşmaya başladığını ve fenotipik değişimleri gözlemledi. Ardından 2008'de tekrar yapılan analizlerde, yeni P. siculus popülasyonunun bağırsak yapısının farklılıklarından morfolojik değişimlerine kadar birçok karşılaştırma yayımladı. Çünkü Kopište adasındakiler daha çok eklembacaklı ağırlıklı, Mrčaru adasındakiler ise daha çok bitkisel ağırlıklı beslenmişti.
/evrimagaci.org%2Fpublic%2Fcontent_media%2F0fa8a9c49339c6279515e329d4138a0b.jpg)
Ekolojik Dağılım ve Habitat
Esas dağılışı İtalya ve civar adalardır. Bu yüzden ismi literatürde İtalya duvar kertenkelesi diye de geçer. Türkiye'de İstanbul civarında, bilhassa Belgrad Ormanı'nda kayalık yerlerde yaşarlar. Batı ve Orta Karadeniz illerinde de görülebilirler.
/evrimagaci.org%2Fpublic%2Fcontent_media%2F9e589840a3158ebb7cb0e5cbcc7fd73b.jpg)
Davranış ve Etoloji
Oldukça çevik ve hızlıdırlar. Kayaların üzerinde güneşlenirken, yavaş yavaş yaklaşmaya kalkarsanız, kaçmazlar ama yukarıdaki gibi kafayı çevirerek bir bakış atarlar. Sonra 1 metreden fazla yaklaşırsanız, anında kaçarlar. Bu açıdan gözlemlemesi kolay bir türdür. Kayaların arkasından meraklı bir surat ifadesi ile ne olup bittiğini tararlar.
Etimoloji
İstanbul kertenkelesi, İstanbul duvar kertenkelesi veya italya duvar kertenkelesi olarak bilinirler.
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
İlginizi Çekebilecek Sorular
- Galileo ve Kepler gökyüzünü nasıl gözlemlemişlerdir?
- Herhangi bir yıldızdan gelen ışığa doğru ışık hızında gidersek yıldıza ulaştığımızda zamanda geri gitmiş olur muyuz?
- Neden insan eşine dokunmak bir yerlerini sıkmak ister?
-
![Tebrikler!]()
3
-
![Muhteşem!]()
2
-
![İnanılmaz]()
2
-
![Bilim Budur!]()
0
-
![Mmm... Çok sapyoseksüel!]()
0
-
![Güldürdü]()
0
-
![Umut Verici!]()
0
-
![Merak Uyandırıcı!]()
0
-
![Üzücü!]()
0
-
![Grrr... *@$#]()
0
-
![İğrenç!]()
0
-
![Korkutucu!]()
0
- Bayram Göçmen ve Abidin Budak, et al. (2020). Herpetoloji. ISBN: 975-483-658-2. Yayınevi: Ege Üniversitesi.
- University Of Massachusetts, Amherst. Lizards Undergo Rapid Evolution After Introduction To A New Home. (5 Mart 2020). Alındığı Tarih: 5 Mart 2020. Alındığı Yer: Science Daily | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 22/05/2022 17:11:37 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/5262
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
