İstanbul kertenkelesi (Podarcis siculus)
- Taksonomi
- Herpetoloji
- Bilimsel Adı Podarcis siculus
- Halk Arasındaki Türkçe Adı İstanbul kertenkelesi
- Halk Arasındaki İngilizce Adı Istanbul wall lizard
- Üst Alan (Superdomain) Neomura
- Tip (Type) Ökaryotlar (Eukaryota)
- Alem (Kingdom) Hayvanlar (Animalia)
- Alt Alem (Subkingdom) Gerçek Dokulular (Eumetazoa)
- Tip (Type) Parahoxlu Hayvanlar (Parahoxozoa)
- Klad Bilateria
- Klad Nephrozoa
- Üst Şube (Superphylum) İkincil Ağızlılar (Deuterostomia)
- Şube (Phylum) Kordalılar (Chordata)
- Klad Olfactores (Olfactores)
- Alt Şube (Subphylum) Omurgalılar (Vertebrata)
- Aşağı Şube (Infraphylum) Gerçekçeneliler (Gnathostomata)
- Klad Teleostomi
- Klad Euteleostomi
- Klad Sarcopterygii
- Klad Dipnotetrapodomorpha
- Klad Tetrapodomorpha
- Klad Eotetrapodiformes
- Klad Elpistostegalia
- Klad Stegocephali
- Üst Sınıf (Superclass) Dört Bacaklılar (Tetrapoda)
- Klad Reptiliomorpha
- Klad Amniyot (Amniota)
- Klad Sauropsida
- Sınıf (Class) Sürüngenler (Reptilia)
- Tür (Species) İstanbul kertenkelesi (Podarcis siculus)
- Bu içerik, Evrim Ağacı'nın tür gözlemleri ve türlere dair bilgileri barındıran Yaşam Ağacı projesinin bir parçası olarak hazırlanmıştır.
- Gözlem Ekle
Gözlem Bilgileri
Zonguldak/Filyos'ta Evrim Ağacı olarak fotoğrafladığımız bu karede, İstanbul kertenkelesi (Podarcis siculus) olarak tanımlanan türü görüyorsunuz. Filyos'ta yoğun olarak kale duvarında, onun dışında neredeyse her köşede gözlemlenebilirler.
Tanım ve Genel Bilgiler
Boyu 25 cm kadar olabilir. Sırt rengi yeşilden kahverengine kadar değişir. Diğer Podarcis cinsi türlerinden farklı olarak ventralde kırmızılık yoktur. Karın tarafı beyazımsı veyahut yeşilimsidir. Zonguldak/Filyos bölgesinde inanılmaz derecede bol bulunurlar.
Evrimsel Tarih ve Taksonomi
Darwin'in ispinozlarına benzer şekilde türleşmesi, Hırvatistan adalarında gözlemlenen en başarılı örneklerden biri. 1971'de 10 tane yetişkin P. siculus, Hırvatistan'a bağlı Kopište adasından Mrčaru adasına taşındı. Yaşanan bu olaya popülasyon genetiği ve evrimsel biyolojide "kurucu etkisi" denir. Yani büyük popülasyondan kopan küçük popülasyondaki gen havuzu büyük oranda kaybedilir. Bu yüzden genetik çeşitlilik de oldukça azalır. Böylece yeni popülasyondaki bireylerin genotipi ve hatta fenotipi, ebeveynlerinden oldukça farklı olacaktır. Dolayısıyla oraya yerleşen yeni P. siculus popülasyonu, adada yıllarca çoğalmaya başladı. Zira adada onlar için baskın avcılar yoktu. 1990'larda tekrar adayı ziyaret eden bilim insanları, popülasyonların farklılaşmaya başladığını ve fenotipik değişimleri gözlemledi. Ardından 2008'de tekrar yapılan analizlerde, yeni P. siculus popülasyonunun bağırsak yapısının farklılıklarından morfolojik değişimlerine kadar birçok karşılaştırma yayımladı. Çünkü Kopište adasındakiler daha çok eklembacaklı ağırlıklı, Mrčaru adasındakiler ise daha çok bitkisel ağırlıklı beslenmişti.
Ekolojik Dağılım ve Habitat
Esas dağılışı İtalya ve civar adalardır. Bu yüzden ismi literatürde İtalya duvar kertenkelesi diye de geçer. Türkiye'de İstanbul civarında, bilhassa Belgrad Ormanı'nda kayalık yerlerde yaşarlar. Batı ve Orta Karadeniz illerinde de görülebilirler.
Davranış ve Etoloji
Oldukça çevik ve hızlıdırlar. Kayaların üzerinde güneşlenirken, yavaş yavaş yaklaşmaya kalkarsanız, kaçmazlar ama yukarıdaki gibi kafayı çevirerek bir bakış atarlar. Sonra 1 metreden fazla yaklaşırsanız, anında kaçarlar. Bu açıdan gözlemlemesi kolay bir türdür. Kayaların arkasından meraklı bir surat ifadesi ile ne olup bittiğini tararlar.
Etimoloji
İstanbul kertenkelesi, İstanbul duvar kertenkelesi veya italya duvar kertenkelesi olarak bilinirler.
Evrim Ağacı'nda tek bir hedefimiz var: Bilimsel gerçekleri en doğru, tarafsız ve kolay anlaşılır şekilde Türkiye'ye ulaştırmak. Ancak tahmin edebileceğiniz gibi Türkiye'de bilim anlatmak hiç kolay bir iş değil; hele ki bir yandan ekonomik bir hayatta kalma mücadelesi verirken...
O nedenle sizin desteklerinize ihtiyacımız var. Eğer yazılarımızı okuyanların %1'i bize bütçesinin elverdiği kadar destek olmayı seçseydi, bir daha tek bir reklam göstermeden Evrim Ağacı'nın bütün bilim iletişimi faaliyetlerini sürdürebilirdik. Bir düşünün: sadece %1'i...
O %1'i inşa etmemize yardım eder misiniz? Evrim Ağacı Premium üyesi olarak, ekibimizin size ve Türkiye'ye bilimi daha etkili ve profesyonel bir şekilde ulaştırmamızı mümkün kılmış olacaksınız. Ayrıca size olan minnetimizin bir ifadesi olarak, çok sayıda ayrıcalığa erişim sağlayacaksınız.
Makalelerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu makalemizle ilgili merak ettiğin bir şey mi var? Buraya tıklayarak sorabilirsin.
Soru & Cevap Platformuna Git-
7
-
2
-
2
-
1
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
- Bayram Göçmen ve Abidin Budak, et al. (2020). Herpetoloji. ISBN: 975-483-658-2. Yayınevi: Ege Üniversitesi.
- University Of Massachusetts, Amherst. Lizards Undergo Rapid Evolution After Introduction To A New Home. (5 Mart 2020). Alındığı Tarih: 5 Mart 2020. Alındığı Yer: Science Daily | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 02/07/2025 10:39:23 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/5262
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
