İnsanların Yaydığı Aerosoller Kasırga ve Tufanları Zayıflatıyor!
Atmosferde bulunan ve insanların etkinlikleri sonucu üretilmiş olan aerosoller, gerçekten de doğrudan bir kasırgayı ya da tropik hortumu etkileyebilir; ancak bilim insanlarının bugüne kadar düşündüğü gibi değil... Teksas A&M Üniversitesi araştırmacılarından bir ekibin yaptığı yeni bir çalışmaya göre, aerosoller bu tip fırtınaları zayıflatabilmekte!
Texas A&M'den Atmosfer Bilimleri Profesörü Renyi Zhang, ve çalışma arkadaşları Yuan Wang, Keun-Hee Lee, Yun Lin ve Misty Levy'nin çalışması Nature Climate Change dergisinde yayımlandı. Ekip, insan kaynaklı aerosollerin, yani fabrikalar, enerji tesisleri, araba ve uçaklardan salınan egzoz ve benzeri tür insan etkinlikleri sonucu üretilmiş olan aerosollerin, kasırga oluşumunda nasıl bir rol oynadığını test etti.
Ekip, 2005 yılında Florida sahilini vuran ve felaket derecesinde hasar veren Katrina Kasırgası'nda elde edilmiş verileri ve karmaşık bilgisayar modelleri kullandı. Araştırmacılar, aerosollerin kasırgaların (Atlas Okyanusu'nda oluşan tropik fırtınalar) ya da tayfunların (Pasifik Okyanusu'nda oluşanlar) gelişimini yavaşlatma eğiliminde olduklarını buldu. Aynı zamanda, aerosollerin kasırganın daha erken dağılmasını ve rüzgar hızının insan kaynaklı aerosollerin bulunmadığı yerlerdeki fırtınalardan daha düşük seyrettiğini buldular.
Dünyada her yıl ortalama 90 kasırga ve hortum meydana geliyor; bu demek oluyor ki bu buluşlar, hasar verecek tropik fırtınalar için nasıl değerlendirme ve hazırlık yapabileceğimizle ilgili önemli olabilir. Zhang şöyle diyor:
Sonuçlar şaşırtıcı, çünkü diğer çalışmalar sera gazlarının kasırgaları daha şiddetli yaptığı ve sıklaştırdığı küresel ısınma fikrine dayanıyordu. Biz kasırgaları etkileme konusunda aerosollerin sera gazlarının tersi yönde işlev gördüğünü bulduk. Bunun yanında, bulduğumuz bir başka şey, aerosollerin kasırga ya da tayfundaki yağış miktarının artmasını sağladığı... Bu tip tropikal fırtınalarla ilişkili yağış bantlarının daha geniş ve güçlü olduğu görülüyor.
Zhang, sonuçların gelecekteki kasırgaların nasıl inceleneceği ve aerosolların var olup olmamasının bu tip fırtınaların gelişiminde etkisinin ne kadar önemli olduğunun bilinmesi konusunda fayda sağlayacağını söylüyor.
Örneğin Katrina, yüz milyar dolar zarar ve 1800'den fazla ölüm ile Amerika tarihindeki en büyük hasarı yaratan fırtınaydı. Rüzgar hızı saatte 281 km'ye ulaşmıştı ve sel New Orleans bölgesinin yüzde 80'inde etkili olmuştu. Zhang şöyle açıklıyor:
Bu çalışmada elde ettiğimiz bilgiler kasırga tahminlerine çok yardımcı olabilir. Belki ilerideki çalışmalarda aerosol etkisi de hesaba katılır. Eğer bir kasırga ya da tayfun, insan kaynaklı aerosollerin halihazırda var olduğunu bildiğimiz bir yerde meydana gelirse, bu verilerin fırtınanın şekillenip gelişmesinde ve muhtemel fırtına hazırlıklarında hesaba katılması gerekir.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git- 5
- 1
- 1
- 1
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- Çeviri Kaynağı: Science Daily | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 31/10/2024 09:20:37 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/2052
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
This work is an exact translation of the article originally published in Science Daily. Evrim Ağacı is a popular science organization which seeks to increase scientific awareness and knowledge in Turkey, and this translation is a part of those efforts. If you are the author/owner of this article and if you choose it to be taken down, please contact us and we will immediately remove your content. Thank you for your cooperation and understanding.