Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

İnsanlar, İşlerine Gelene ve Kendilerine Duymak İstediklerini Söyleyenlere İnanmaya Meyilliler!

2 dakika
2,987
İnsanlar, İşlerine Gelene ve Kendilerine Duymak İstediklerini Söyleyenlere İnanmaya Meyilliler!
Tarihi Geçmiş Haber

Bu haber 3 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.

Podcast
4:37
Akın Karahasan
Seslendiren
32
  • İndir
  • Dış Sitelerde Paylaş
Tüm Reklamları Kapat

Santa Barbara'daki Kaliforniya Üniversitesi'nden Ryan Oprea ve Sevgi Yüksel tarafından yapılan ve Journal of the European Economic Association dergisinde yayınlanan bir makale, insanların inanmak istedikleri şeyleri söyleyen insanları dinlediklerini ve gerçek olmasını tercih etmeyecekleri şeyleri söyleyenleri görmezden gelmeye meyilli olduklarını gösteriyor.[1] Buna bağlı olarak, birbirleriyle benzer düşünen insanlar inanç alışverişinde bulunduklarında, birbirlerini daha da önyargılı hale getiriyorlar.

İnsanların kararları yalnızca kanıt ve deneyime dayalı olarak aldıklarını düşünmek mantıklı olsa da, önceki araştırmalar karar vericilerin "motive edilmiş inançlara" sahip olduğunu göstermiştir. İnsanlar bazı şeylere inanırlar, çünkü o şeylerin doğru olmasını isterler. Motive edilmiş inançlar (ve onlara yol açan akıl yürütme) ciddi önyargılar yaratabilir.

Motive edilmiş inançların, çevrimiçi forumlarda yanlış bilgilere inanışın çoğalmasında etkisi olduğu düşünülüyor. Bu tür inançlar, borsa performansını da açıklayabilir: Finansal piyasalar hakkında çok sayıda nesnel bilgi mevcuttur, ancak grubun karar vermesi ve teşvik edilmesi (örneğin, 2021 kışındaki Game Stop hisse senedi performansı) balonlara ve finansal istikrarsızlığa neden olabilir.

Tüm Reklamları Kapat

Araştırmacılar, insanlar bu inançları birbirleriyle değiş tokuş ettiğinde, inançlardaki bu tür önyargıların daha şiddetli olup olmadığını incelemek için laboratuvar deneyleri yaptılar. Araştırmacılar, üyelerin her ikisinin de ortalamanın üstünde veya altında IQ puanı olacak şekilde ikili gruplara ayırdılar. Denekler, daha sonra her ikisinin de doğru olduğuna inanmak istedikleri bir önermeyle ilgili (daha yüksek IQ grubunda olduklarına yönelik) inanç alışverişinde bulundular.

Deney sonuçlarına göre yüksek IQ grubunda oldukları konusunda karamsar bir kişi (yani düşük IQ grubunda olduklarına inanan bir kişi), bu konuda daha iyimser olan (yani yüksek IQ grubunda olduklarına inanan) biriyle eşleştirildiğinde, yüksek IQ grubunda olduklarına yönelik önemli ölçüde daha iyimser bir tavır edinme eğilimindeydi. Bununla birlikte, bu konuda iyimser bir kişi, daha karamsar bir kişiyle eşleştirilirse, daha yüksek IQ grubunda olduklarına yönelik inançları dikkate değer miktarda değişmedi. Bu etki, ciddi önyargılar üretme konusunda daha problemli olan, gerçekten düşük IQ'lu gruptaki insanlar için özellikle daha da güçlüydü. Genel olarak bu sonuçlar, insanların (seçici olarak) önceden var olan inanma motivasyonlarını güçlendiren sosyal sinyallere daha yüksek bilgi değeri atfetmeleri nedeniyle önyargılarını büyüttüğünü göstermektedir.

Deneyin yarısında araştırmacılar, deneklere, hangi IQ grubunda oldukları hakkında tarafsız bir bilgi verdi. Bu, ilk inanç alışverişinin neden olduğu önyargıları ortadan kaldırmada oldukça etkiliydi. Bu nedenle sonuçlar, tarafsız, güvenilir bilgi kaynakları sağlamanın yankı odaları ve finansal piyasalar gibi ortamlarda motive edilmiş inançları azaltabileceğini göstermektedir. Makalenin yazarlarından Ryan Oprea şöyle diyor:

Bu deney, internet çağında önyargılı inançların neden daha da kötüye gittiğine dair birçok popüler şüpheyi destekliyor. Artık sosyal medyadan çok fazla bilgi alıyoruz ve aldığımız bilgilerin kalitesi hakkında fazla bir şey bilmiyoruz. Sonuç olarak, çeşitli görüşlerin ve bilgi kaynaklarının ne kadar doğru olduğuna ve bunlara ne kadar değer vereceğimize genellikle kendi başımıza karar vermek zorunda kalıyoruz.

Sonuçlarımız, insanların bu ikilemi, bize duymak istediklerimizi söyleyen kaynaklara güvenilirlik atayarak çözdüğünü ve bu durumun, zaman içinde motive edilmiş akıl yürütme nedeniyle önyargıları çok daha kötü hale getirebileceğini gösteriyor.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
22
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

Feragatname: Evrim Ağacı, doğrudan üniversiteler, akademik dergiler veya resmi bilim kurumları tarafından yayınlanan bu basın açıklamalarını temel editöryal düzenlemeden geçirmektedir; ancak açıklamaların isabetliliğinden sorumlu değildir. Basın açıklaması konusundaki sorularınızı aşağıdaki medya irtibat kişisine yöneltebilirsiniz.

Medya İrtibat

Bu yazımızda sözü edilen akademik makalenin yöntemi veya sonuçları ile ilgili bir sorunuz veya sorununuz mu var? Aşağıda, akademik makalenin yazarlarının iletişim adreslerini bulabilirsiniz.

Evrim Ağacı sadece bilimsel bir çalışmayı duyurmak ile mükelleftir; araştırmayı, araştırmacıları veya araştırmanın sonuçlarını savunmaz. Akademik bir makalenin sonuçlarını geçersiz kılmanın ana yöntemi, orijinal çalışmanın yöntemi, sonuçları veya tartışması ile ilgili hatalı noktaları tespit etmek ve bunu hakemli dergilerde yayınlamaktır. Bu yapılacak olursa, Evrim Ağacı o çalışmaları da memnuniyetle duyuracak ve/veya bu çalışmayı güncelleyecektir.

Makalenin Yazışmadan Sorumlu Yazarları:

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 12
  • İnanılmaz 6
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 3
  • Korkutucu! 2
  • Muhteşem! 1
  • Merak Uyandırıcı! 1
  • Grrr... *@$# 1
  • Bilim Budur! 0
  • Güldürdü 0
  • Umut Verici! 0
  • Üzücü! 0
  • İğrenç! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 21/11/2024 14:54:13 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/10980

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Eşey
Genler
Evrim Ağacı Duyurusu
Yeşil
Asteroid
Beslenme Bilimi
Kalıtım
Sendrom
Kanser
Dağılım
Ağrı
Nöronlar
Deniz
Sars
Ara Tür
Renk
Embriyo
Tür
Periyodik Tablo
Hukuk
Ortak Ata
Carl Sagan
Evrimsel Tarih
Hayatta Kalma
Kanser Tedavisi
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
S. Akman, et al. İnsanlar, İşlerine Gelene ve Kendilerine Duymak İstediklerini Söyleyenlere İnanmaya Meyilliler!. (22 Eylül 2021). Alındığı Tarih: 21 Kasım 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/10980
Akman, S., Bakırcı, Ç. M. (2021, September 22). İnsanlar, İşlerine Gelene ve Kendilerine Duymak İstediklerini Söyleyenlere İnanmaya Meyilliler!. Evrim Ağacı. Retrieved November 21, 2024. from https://evrimagaci.org/s/10980
S. Akman, et al. “İnsanlar, İşlerine Gelene ve Kendilerine Duymak İstediklerini Söyleyenlere İnanmaya Meyilliler!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 22 Sep. 2021, https://evrimagaci.org/s/10980.
Akman, Sude. Bakırcı, Çağrı Mert. “İnsanlar, İşlerine Gelene ve Kendilerine Duymak İstediklerini Söyleyenlere İnanmaya Meyilliler!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, September 22, 2021. https://evrimagaci.org/s/10980.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close