İki Yüzlülük (Diprosopus)

Bu yazımızda bir davranış türü olan iki yüzlülüğü değil, bir hastalık olarak, kalıbın tam anlamıyla iki yüzlülüğü inceleyeceğiz. Kranofasiyel çiftlenme olarak da bilinen hastalık, son derece nadir de olsa doğuştan gelen genetik bir bozukluktur ve bireyin iki adet yüze sahip olmasına neden olur. Ancak bu hastalıkta, iki başlılığın aksine beyin ortaktır, yüz iki adettir. Yani ortada olan düzgün ayrılmayan ikiz veya kardeş embriyolar değil, tek bir bireyin iki adet yüzünün oluşması durumu vardır.

Bu durum, sonik kirpi homologu olarak bilinen SHH proteinlerindeki hatalardan meydana gelir. SHH, normalde yüz oluşumu ve yüzdeki unsurların yerleşimini belirleyen önemli bir proteindir. Ancak olması gerekenden fazla üretilecek olursa, tek bir yüz yerine, ikinci bir yüzü oluşturmaya başlar. Ne kadar fazla üretilirse, o kadar detaylı bir ikinci yüz oluşur. Bunun aksine, eğer ki SHH gerekenden az üretilirse, bu defa da yüzdeki unsurların tam olarak gelişmemesi veya oluşmaması ile tanımlanan siklopya hastalığı oluşur. Ayrıca SHH proteininin düzgün üretimi, beynin gelişimiyle de birebir ilgilidir.

Diprosopus, genellikle insan dışı hayvan türlerinde görülen bir hastalıktır; ancak insanda da görülmektedir. En meşhur diprosopus hayvan örneği Ditto isimli bir domuz yavrusudur. Ditto, yetişkinliğe kadar erişmiştir; ancak ölümü iki yüzünü koordineli olarak kullanamamasından gelmiştir: bir ağzıyla yemek yerken, diğer yüzündeki burnuyla nefes almaya çalıştığı için yemeği soluk borusuna kaçmış ve ölümüne neden olmuştur.

Kedilerde de bu durum görülebilir. Görseldeki kedi, Temmuz 2006 yılında ünlenen ve 2013 yılında yeniden meşhur olan "Frank ve Louie" isimli kedidir. Yeniden ünlenmesinin sebebiyse, Guinness Rekorları Kitabı'nda "en uzun yaşayan iki yüzlü kedi" ünvanına sahip olan Janus isimli bir kediyi geçmiş olmasıdır. Tek bir yutağının bulunması, kedinin ömrünü uzatmaktadır.

Ne yazık ki durum insanlarda görüldüğünde, türümüzün kediler ya da domuzlar kadar şanslı olmadığı aşikardır: şimdiye kadar iki yüzlü doğduktan sonra birkaç dakika veya saatten daha uzun yaşayabilen pek az örnek görülmüştür. Bunlardan en meşhuru, 10 Mart 2008 yılında Delhi, Hindistan yakınlarındaki Sanai Sampura'da doğan Lali Singh isimli bebektir. Öyle ki, bu kız bebeği iki yüzlü doğumdan sonra kayıtlara geçecek kadar yaşamayı başaran tek insan bireyi bile olabilir. Lali'nin iki çift gözü, iki burnu ve iki ağzı; ancak normal şekilde, bir çift kulağı vardı. Öylesine ilginçti ki, birçokları kızın Hindu tanrısı Ganeş'in reenkarnasyonu olduğuna inanıyorlardı. 

Ne var ki bunun -tahmin edileceği gibi- doğru olmadığı, doğumdan kısa süre sonra başlayan hastalık belirtileriyle ortaya çıktı: Lali'nin ailesi, doktorların kızın beyin taraması yapma isteğini ve böylece oluşabilecek sorunların tespiti talebini reddettiler. Yarık dudaklı da olan Lali, köy koşullarında düzgün beslenemediği için kusmaya başladı ve vücudunda birçok farklı enfeksiyon görüldü. Büyük ailesi ve köy muhtarının reddiyle, ailesinin isteğine rağmen hastaneye kaldırılmadı. Sonunda hastalık ciddileşmeye ve aşırı kusma nedeniyle susuz kalmadan ötürü kız fenalaşmaya başlayınca, ailesi onu hastaneye götürdü. Doktorların müdahalesi sayesinde kızın kusması durduruldu ve hastalıkları geçmeye başladı; ancak hastaneye yatırılmasından 6 saat sonra durumu birden kötüye gitmeye başladı ve henüz 2 aylıkken kalp krizi geçirerek öldü.

Günümüzde diprosopusun bilinen bir tedavisi yoktur.