Həzçilik

Hedonizm – Kirene məktəbinin, yəni Sokratın tələbəsi Aristippos’un (E.ə. 435-355) təlimidir. Təlimə görə həzz hissi həyatda ən ali məqsəddir.

Həzzin həqiqi anlamda yaxşı olduğunu, insan öz hərəkətlərini ona həzz verəcək bir şəkildə planlaşdırması gərəkdiyini, həmişə həzz verənə yönəlmənin ən uyğun davranış şəkli olduğunu müdafiə edən fəlsəfi cərəyandır.

Həzçiliklə bağlı ilk təlimlər Aristippos’un adı ilə bağlı olsa da, sonralar Epikür məktəbi də bu təlimin davamçısı olmuşdur.

Adətən insani həzləri sevməyən və insanların aşırı doğmalaşa biləcəyinə inanmayan filosofların əksinə olaraq Epikür adlı bir filosof belə deyirdi:

Bilmirəm, yaxşılıq deyəndə, nəyisə dadmaqdan alınan həzdən, sevgidən, eşitdiklərindən və gördüyün gözəlliklərdən duyduqlarından başqa, daha nəyi düşünmək olar?

E.ə 341-ci ildə Samos adasında dünyaya gələn Epikür kiçik yaşlarından etibarən fəlsəfə ilə maraqlanmışdır. Digər fəlsəfi təlimlərdən fərqli olaraq o hissi həzlərə çox böyük dəyər verirdi. Epikür deyirdi: “Yaxşı həyatın başlanğıcı da, sonu da həzdir”.

Epikürə görə, dostlar və fəlsəfi söhbətlərdən ibarət olan bir həyat yaşamaq, ən böyük həzdir. Hətta o, 306-cı ildə Afinaya qayıtdıqdan sonra Melit adlı yerdə böyük bir ev alaraq dostları ilə orada yaşamağa başlamışdır.

Səni bütün həyatın boyu xoşbəxtliyə gətirib çıxara bilən ən böyük müdriklik – özünə dost qazanmaqdır.

Həzçiliyi bir çox filosof və insanlar dəstəkləsə də buna qarşı çıxanlar da var idi. Orta əsrlərdə xristian filosoflar həzçiliyə qarşı çıxmışdılar, çünki dində olan iman, günah və bu kimi şeylərlə ziddiyyət təşkil edirdi. Eyni zamanda, bir çoxları Epikürün məktəbində əxlaqa uymayan hadisələrin baş verməsi barədə yalanlar da yalanlar yaymağa başlamışdı. Ancaq yenə də, Epikürün təlimi getdikcə daha çox tərəfdar toplayırdı.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor. Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak... Daha fazla göster

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Sonralar Roma imperiyasının dağılması ilə Epikürün təlimləri unudulsa da, XIX-XX əsrlərdə Jeremy Bentham və John Stuar Mill’in əsərləri sayəsində həzçilik yenidən yayğınlaşmağa başlamışdı.