Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

Hiperhızlı Uydu Çarpışması: Yörüngedeki Uydular Çarpışırsa Ne Olur?

2 dakika
5,688
Hiperhızlı Uydu Çarpışması: Yörüngedeki Uydular Çarpışırsa Ne Olur? Phys.org
Tüm Reklamları Kapat

2009'da meydana gelen ve Dünya yörüngesinde dolanan Iridium 33 ile Kosmos-2251 uydularının çarpışması, insanlık tarihinin ilk hiper hızdaki (saniyede 3.000 metreden daha hızlı giden şekilde) uydu çarpışması olarak tarihe geçti. İki uydu, yerden 789 kilometre yüksekte, Siberya'nın Taymyr Yarımadası civarında birbirlerine saatte 42.120 kilometre hızla çarpıp paramparça oldular. 

Daha önceden birkaç uydu çarpışması yaşanmışsa da, bunların neredeyse hiçbiri isteğimiz dışında olmamıştı veya önemli çarpışmalar değildi; daha önemlisi neredeyse hiçbiri hiperhızda değildi. Örneğin 2007 senesinde DART ile MUBLCOM uydularının çarpışması, Mir Uzay İstasyonu'nun Progress M-24, Progress M-34 ve Soyuz TM-17 ile çarpışması, 1996'da Cerise uydusunun uzaydaki meteor kalıntılarıyla çarpışması... Bunların hepsi çok düşük hızlardaki çarpışmalardı ve uydulara önemli bir hasar vermedi veya verilen hasarlar giderilebildi.

Ayrıca insanlığın gerçekleştikten sonra yıllar sonra fark ettiği 8 adet daha yüksek hızlı çarpışma tespit edildi; ancak bunların hepsi önemsiz ve iki tarafın da işlevsiz olduğu uydular arasındaydı. Ancak 2009 yılındaki sözünü ettiğimiz çarpışma, tam bir kaza idi ve yüksek masraflı bir projenin uzaya gömülmesine neden oldu.

Tüm Reklamları Kapat

Çarpışmaya dahil olan uydulardan ilki Kosmos-2251 isimli 90 kilogramlık Rus Hava Kuvvetleri'nin askeri iletişim uydusuydu ve 16 Haziran 1993'te fırlatılmıştı. Iridium 33 ise ABD'nin Iridium İletişim firmasının ticari uydu telefonu aracıydı ve 14 Eylül 1997'de yörüngeye yerleştirilmişti. Çarpışma sırasında ABD uydusu halen kullanımdayken, Rus uydusu 1995 yılından beri işlevsizdi ve kontrol edilmemekteydi.

Çarpışma sonrasında NASA'nın tahminlerine göre 10 santimetreden büyük 1.000 parça ve bundan daha küçük sayılamayacak miktarda artık oluştu ve uzaya savruldu. Temmuz 2011'de ABD Uzay Gözlem Ağı tarafından çarpışmadan arta kalan 2.000 civarında büyük kalıntı sayıldı ve kataloglandı. Tabii ki akıllara ilk gelen, Uluslararası Uzay İstasyonu'nun (UUİ) bundan etkilenip etkilenmeyeceğiydi, çünkü istasyon çarpışmanın 430 kilometre altında dönmekteydi. Çarpışma artıklarından Çin uyduları etkilendi; UUİ, Çin'in uydularına olan etkinin azalması için bir yörünge manevrası yaptı ve sorun çözüldü.

24 Mart 2012'de Kosmos 2251'in ufak bir artığı UUİ yanından geçti ve önlem olarak 6 astronot her an istasyonu terk etmek üzere istasyona bağlı iki adet Soyuz uzay aracı içerisinde hazır beklediler; ancak parça sorunsuz bir şekilde istasyonun yanından geçti. Ocak 2014 itibariyle çarpışma artıklarının %24'ü atmosfere girerek yandı.

Çarpışmanın nedeni ise basit bir hesaplama hatası. Ne yazık ki Dünya etrafında dönmekte olan binlerce uydunun ve uydu artığının her anki konumlarını %100 isabetle hesaplamak ve anlamlı verileri ayıklamak çok kolay bir iş değil. Aslında CelesTrak hesaplama birimi tarafından iki uydunun birbirinin 584 metre yakınından geçerek çarpışmayacağı hesaplanmıştı. Ancak hesaplardaki hata payı, çarpışmayı öngöremedi. Üstelik belli bir olasılıkla tehdit bildirilse bile, bir uyduyu öngörülen rotasından saptırmak büyük bir sorundur: yakıt, normal fonksiyonların korunması, manevra sonrası sabitlemenin yapılabilmesi, vb. açılardan... Bu sebeple bazen riskler alınır ve hata yapılabilir.

Çarpışmanın animasyonu buraya tıklanarak izlenebilir.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
19
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Merak Uyandırıcı! 6
  • Tebrikler! 5
  • Bilim Budur! 2
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 2
  • Korkutucu! 2
  • İnanılmaz 1
  • Muhteşem! 0
  • Güldürdü 0
  • Umut Verici! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • B. Weeden. Billiards In Space. (23 Şubat 2009). Alındığı Tarih: 17 Temmuz 2019. Alındığı Yer: The Space Review | Arşiv Bağlantısı
  • B. Iannotta. U.s. Satellite Destroyed In Space Collision. (11 Şubat 2009). Alındığı Tarih: 17 Temmuz 2019. Alındığı Yer: Space | Arşiv Bağlantısı
  • P. Marks. Satellite Collision 'More Powerful Than China's Asat Test'. (13 Şubat 2009). Alındığı Tarih: 17 Temmuz 2019. Alındığı Yer: New Scientist | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 02/12/2024 13:37:56 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/2419

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
İnfografik
Evcil Hayvanlar
Mars
Jüpiter
Mikoloji
Evrimsel Tarih
İspat
Popülasyon
Hastalık
Yılan
Komplo Teorisi
Gıda
Böcek Bilimi
Önyargı
Yeni Doğan
Samanyolu Galaksisi
Biyokimya
Google
Kuantum Mekaniği
Hasta
Ortak Ata
Mikrobiyota
Gen İfadesi
Goril
Boyut
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Kafana takılan neler var?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ç. M. Bakırcı. Hiperhızlı Uydu Çarpışması: Yörüngedeki Uydular Çarpışırsa Ne Olur?. (8 Haziran 2014). Alındığı Tarih: 2 Aralık 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/2419
Bakırcı, Ç. M. (2014, June 08). Hiperhızlı Uydu Çarpışması: Yörüngedeki Uydular Çarpışırsa Ne Olur?. Evrim Ağacı. Retrieved December 02, 2024. from https://evrimagaci.org/s/2419
Ç. M. Bakırcı. “Hiperhızlı Uydu Çarpışması: Yörüngedeki Uydular Çarpışırsa Ne Olur?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 08 Jun. 2014, https://evrimagaci.org/s/2419.
Bakırcı, Çağrı Mert. “Hiperhızlı Uydu Çarpışması: Yörüngedeki Uydular Çarpışırsa Ne Olur?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, June 08, 2014. https://evrimagaci.org/s/2419.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close