Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

Higgs Bozonunun ''Annesi'', Süper İletkenlerde Bulundu!

2 dakika
1,714
Higgs Bozonunun ''Annesi'', Süper İletkenlerde Bulundu! VedicWorks
Higgs bozonu
Tüm Reklamları Kapat

Higgs bozununun garip kuramsal akrabası (ki bu akraba, yakalanması zor olan Higgs parçacığını bulmak için on yıllar süren takibe ilham kaynağı olmuştur), ilk defa tam anlamıyla gözlemlendi. Bu keşif, modern fiziğin en heyecan verici dönemlerinden birinin sonunu getiriyor. 

Kendisiyle aynı ismi taşıyan bozonu ortaya çıkaran Higgs Alanı, diğer parçacıkların uzay boşluğundaki hareketlerini yavaşlatarak onlara kütle kazandırmasıyla ünlüdür. Fikrinin ilk kez 1960’larda ortaya atıldığı bu parçacık, İsviçre’nin Cenova şehri yakınlarındaki CERN Büyük Hadron Çarpıştırıcısı’nda en nihayetinde 2012 yılında gözlemlendi ve takip eden yılda bu parçacığı öngören bazı kuramcılar Nobel Fizik Ödülü’nü aldılar.

Aslına bakacak olursanız, bu fikrin menşei, süperiletkenlerdeki foton davranışları (Süperiletken: çok düşük derecelerde soğutulduklarında, elektronların direnç göstermeden hareket edebilmesini sağlayan metal). Sıfır Kelvin derecesi civarında, içinden geçen foton çiftlerini yavaşlatarak ışığı kütlesi varmışçasına hareket ettiren süperiletken maddede titreşimleri oluşur. Bu etki, Higgs fikriyle yakından ilintilidir. Hatta, Avustralya’daki Melbourne Üniversitesi’nden Raymond Volkas bu etki için “esasen, Higgs fikrinin annesi” der.

Tüm Reklamları Kapat

Yeni keşfi gerçekleştiren ekibin başı Tokyo Üniversitesi’nden Ryo Shimano, bu titreşimlerin Higgs parçacıklarının matematiksel karşılıkları olduğunu söylüyor. Süperiletken versiyon, süperiletken bir madde içindeki ışığın sanal kütlesini açıklarken, parçacık fiziği Higgs alanı ise W ve Z bozonlarının boşluktaki kütlesini açıklıyor.

Çifte Bela

Fizikçiler, tüm süperiletken maddelerde Higgs benzeri bir etkinin ortaya çıkacağını tahmin etmişlerdi çünkü bu etki aynı zamanda süperiletken maddelerin tipik özelliği olan “sıfır elektrik direnci”nden de sorumludur. Fakat, bu Higgs’e benzer etki, ancak, madde üzerinde farklı bir tür titreşim yaratarak görülebilmişti.

Higgs etkisini süperiletken bir maddede normal durumda bulmak için, Shimano ve meslektaşları çok kısa bir ışık atımıyla süperiletken maddeyi şiddetle sarstılar. Shimano bu sarsmanın, parçacık fizikçilerinin enerji yüklü parçacık çarpıştırmalarında gerçek Higgs bozonu elde etme yöntemine benzer olduğunu söylüyor. Shimano ve ekibi, süperiletken Higgs’i ilk defa geçen sene elde ettiler ve şimdilerde ise onun, parçacık fiziğindeki Higgs ile matematiksel olarak neredeyse aynı davrandığını göstermek için süperiletken Higgs’in özelliklerini inceliyorlar.

İki sistem arasındaki benzerlikler, gerçek Higgs bozonunu araştırmada faydalı olabilir. Bu konuda Shimano şöyle diyor:

Parçacık fiziği deneylerinde gerçekleştirilmesi mümkün olmayan çeşitli ‘boşluk’ türleri, yoğun madde sistemlerinde hazırlanabilir. Deneyler, gerçekten, masaüstü tarzda yapılabilir ki bu da hiç şüphesiz yeni fiziği doğuracaktır ve umuyoruz ki parçacık fiziğine yararlı geribildirimler sağlayacaktır.
Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
2
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Umut Verici! 1
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 1
  • Muhteşem! 0
  • Tebrikler! 0
  • Bilim Budur! 0
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Çeviri Kaynağı: NewScientist | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 15/12/2024 01:32:39 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/2825

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Radyoaktif
Genetik Mühendisliği
Erkek
Kütleçekimi
Karar
Hukuk
Bağışıklık Sistemi
Diş Gelişimi
Güve
Doğa Olayları
Çocuklar
Yapay
Öne Çıkan
Yanlış
Sağlık Bilimleri
Elektromanyetizma
Astronomi
Kimya Tarihi
Gen İfadesi
Grip
Hareket
Elektrik
Güneş Sistemi
Savunma
Genetik
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Kafana takılan neler var?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
-. NewScientist, et al. Higgs Bozonunun ''Annesi'', Süper İletkenlerde Bulundu!. (13 Ekim 2014). Alındığı Tarih: 15 Aralık 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/2825
NewScientist, -., Özdil, A. Ş., Bakırcı, Ç. M. (2014, October 13). Higgs Bozonunun ''Annesi'', Süper İletkenlerde Bulundu!. Evrim Ağacı. Retrieved December 15, 2024. from https://evrimagaci.org/s/2825
-. NewScientist, et al. “Higgs Bozonunun ''Annesi'', Süper İletkenlerde Bulundu!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Ayşegül Şenyiğit Özdil, Evrim Ağacı, 13 Oct. 2014, https://evrimagaci.org/s/2825.
NewScientist, ---. Özdil, Ayşegül Şenyiğit. Bakırcı, Çağrı Mert. “Higgs Bozonunun ''Annesi'', Süper İletkenlerde Bulundu!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Ayşegül Şenyiğit Özdil. Evrim Ağacı, October 13, 2014. https://evrimagaci.org/s/2825.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close