Hayvanlar Alemi'nden Öğreneceklerimiz: Bizi Lider Yapan Özellikler Nelerdir?

Mills Koleji – Oakland’dan Jennifer Smith şöyle diyor:

Daha önce yapılmış öncül çalışmalarda, insanlarda hayvanlara nazaran farklı veya daha karışık bir liderlik modeli var mıdır sorusu sorgulanıyordu. Biz bu algının dışında, konuya farklı bir açıdan yaklaştık. Pek çok farklı toplumu ölçebilmek adına testler geliştirdikten sonra, tamamen önyargısız ve tarafsız olarak bu konuya yaklaştığımızda, insanlar ve diğer memeli toplumları arasında daha önce tespit edilen benzerliklerden çok daha fazlasını elde ettik.

Şempanzeler beraber seyahat ederler, kapuçin maymunları kavgalarda işbirliği yaparlar, benekli sırtlanlar beraber avlanırlar, fakat bütün bu işlerde rol alan liderlerin nasıl oluştuğu gizemini koruyor. Smith ve çalışma arkadaşları, küçük çaptaki insan gruplarının liderleri ile diğer memeli toplum liderleri arasında ne gibi ortak noktalar olduğu konusunun net olmadığını söylediler.

Bu konuyu masaya yatırmak adına bir grup biyolog, antropolog, matematikçi ve psikolog Ulusal Matematik ve Biyoloji Sentezi kurumunda toplandılar. Uzmanlar, konuyu 4 başlıkta ele aldılar; hareket, yiyecek bulma, grup içi kavgalarda arabuluculuk ve gruplar arası ilişkiler. Liderlik şablonu oluşturmak için ise konu 5 ayrı şekilde incelendi; bireyler arası dağılım, yönetim (elde edilmiş-miras alınmış), liderliğin getirileri, etki alanları arasındaki benzerlikler.

Devam eden araştırmaların ortaya koymuş olduğu verilere rağmen, bilim uzmanlarının yapmış olduğu araştırmalara istinaden insan ve memeli grupları arasında liderlik genellikle tecrübeli olanın ulaştığı bir makam olarak gözükmekte. Bu kurala atfen kayda değer istisnalar da bulunmakta; benekli sırtlanlarda, Kuzey Amerika’nın kuzeybatısında yer alan Nootka adlı bir Kanadalı yerli kabilede liderlik görevinin zaman içerisindeki tecrübelere dayanarak değil de miras yoluyla geçmesi gibi.

Diğer memelilerle bir karşılaştırma yapacak olursak, insan toplumlarının liderleri pek de güçlü değildir. İnsan harici memelilerdeki liderlik gücü daha yoğun ve liderler daha çok güce sahipler. Smith: 

İnsanlar ile diğer memeliler arasındaki egemenlik, itaat ve dostluk kurma ilişkileri kavrama metotları benzerlik taşımakta, nihayetinde insanlar da bir memeli türü. Farklılıklar insanların toplum içinde daha özelleştirilmiş rol alma eğilimleriyle açıklanabilir. Çok karmaşık olmayan insan topluluklarında bile birlikte çalışabilme seviyesi yüksektir ve görünüşe bakılırsa birlikte çalışabilmek, insan için hayatta kalma ve üreme konularında kritik önem arz etmekte.

Bilim insanları bundan sonraki araştırmalarında ölçü kriterlerini daha da farklı boyutlara taşımayı planlıyorlar. Smith şöyle diyor:

Çok hırslı ve istekli çalışmış olmamıza rağmen, memelilerde liderlik karakterlerini tanımlarken konunun sadece çok küçük bir kısmını kapsayabildik. Biyologlar ve antropologlar olarak bizlere daha çok heyecan verici projelerin geleceğini düşünüyorum. Bu araştırmalar sayesinde tespit edeceğimiz bulgular ile sınıflar ve toplumlar üzerinde yeni bir bilgi dağarcığı oluşturacağımızı düşünüyorum.