Havuza Çiş Yapmak Mı? Hiç De İyi Bir Fikir Değil!
- Türev
- Kimya
Yaz sezonunun vazgeçilmezleri arasında yüzme havuzları vardır. İnsanlar yığınlar halinde havuzlara doluşup serinlemeye çalışırlar. Ancak hepsi, aslında hiçbirinin kolay kolay itiraf etmeyeceği bir şeyi de yaparlar: havuzlara işemek (çiş yapmak). Bu gerçekten kişiye çok fazla zaman kazandırabilir ve üşengeç insanların kolayca başvurabileceği bir çözümdür de; ancak araştırmalar bu davranışın hiç de akıllıca olmadığını gösteriyor. Çünkü idrarınızın kimyası ile havuzun kimyası pek de uyumlu değil!
ACS Environmental Science & Technology dergisinde yayımlanan bir araştırma makalesine göre idrarımızın bir parçası olan ürik asit ile havuzların meşhur "klor" elementi hiç de uyumlu değildir. Purdue Üniversitesi'nde İnşaat Mühendisliği Bölümü profesörlerinden Ernest Blatchey, havuz kimyası üzerine neredeyse 10 senedir araştırmalar yürütmektedir. Çin Tarım Üniversitesi'nden Jing Li ile ortaklık yapan Dr. Blatchey, ürik asit ile klor arasındaki tepkimenin 2 önemli yan ürünü üzerinde araştırma kararı aldı: siyanojen klorid ve trikloramin.
Bu kimyasallar birçok nedenle ve kimyasal yolakla oluşabilmektedirler; ancak bu araştırma, bu önemli kimyasalların oluşumundaki esas suçluyu tespit ediyor: ürik asit. Peki ürik asit nereden geliyor? İnsan idrarından. Dr. Blatchey, araştırmasıyla ilgili şunları söylüyor:
Bu araştırma, yüzme havuzlarına işeme ile sağlığa zararlı bu kimyasalların üretimi arasındaki ilişkiyi ortaya koyan ilk bilimsel araştırmadır. Siyanojen klorid çok toksik bir kimyasaldır ve hatta kimyasal silah olarak savaşlarda kullanılmıştır! Trikloramine maruz kalmak ise solunum yollarını rahatsız eder ve deri ile gözlerin yanmasına neden olur.
Her ne kadar neredeyse hiçbir havuzda bu kimyasallar bir "kimyasal silahın" saçacağı dozlara ulaşamayacak olsa da, yine de bu kimyasalları solumak bir insanı kolaylıkla hasta edebiliyor. Bunu Dr. Blatchey şöyle anlatıyor:
Tıbbi veriler arasında havuza girme sonrasında hem siyanojen klorid, hem de trikloramine maruz kalmanın sonucunda oluşabilecek zehirlenmenin semptomlarıyla uyumlu vakalara rastladık.
Bu kimyasalları analiz etmek için gelişmiş cihazlar kullanılıyor. Araştırmalar, bu kimyasalları oluşturan tepkimelerin çok hızlı gerçekleştiğini de ortaya koyuyor. Dr. Li bunu şöyle izah ediyor:
Ürik asit çok aktif bir bileşiktir. Klorin ile temas ettiği anda kimyasal tepkime başlayacaktır.
Üstelik bu tepkimeye çok sık rastlanıyor. Ortalama bir yüzücü, havuza işediğinde, suya 30-80 mililitre arasında ürik asit katmaktadır. Klorin de havuzların vazgeçilmez bir kimyasalı olduğundan, bu ikisinin tepkimesi, havuza çiş yapma geleneği devam ettikçe muhtemelen daha uzun bir süre devam edecektir. Peki ne yapmalı? Havuza girmeyecek miyiz? Dr. Blatchey buna da cevap veriyor:
Bu durum beni havuza girmekten alıkoyamaz. Ancak artık bu konuda daha bilinçliyim. Kabul etmek zorundayım: ben de yüzüyorum ve ben de havuza işemiştim. Ama artık yapmıyorum. Dolayısıyla siz de yapmadan önce bir kez daha düşünün.
Peki ya denizlerde durum nedir? Öğrenmek için buraya tıklayınız.
Evrim Ağacı'nda tek bir hedefimiz var: Bilimsel gerçekleri en doğru, tarafsız ve kolay anlaşılır şekilde Türkiye'ye ulaştırmak. Ancak tahmin edebileceğiniz gibi Türkiye'de bilim anlatmak hiç kolay bir iş değil; hele ki bir yandan ekonomik bir hayatta kalma mücadelesi verirken...
O nedenle sizin desteklerinize ihtiyacımız var. Eğer yazılarımızı okuyanların %1'i bize bütçesinin elverdiği kadar destek olmayı seçseydi, bir daha tek bir reklam göstermeden Evrim Ağacı'nın bütün bilim iletişimi faaliyetlerini sürdürebilirdik. Bir düşünün: sadece %1'i...
O %1'i inşa etmemize yardım eder misiniz? Evrim Ağacı Premium üyesi olarak, ekibimizin size ve Türkiye'ye bilimi daha etkili ve profesyonel bir şekilde ulaştırmamızı mümkün kılmış olacaksınız. Ayrıca size olan minnetimizin bir ifadesi olarak, çok sayıda ayrıcalığa erişim sağlayacaksınız.
Makalelerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu makalemizle ilgili merak ettiğin bir şey mi var? Buraya tıklayarak sorabilirsin.
Soru & Cevap Platformuna Git-
16
-
9
-
7
-
7
-
5
-
5
-
4
-
3
-
3
-
3
-
2
-
2
- Türev İçerik Kaynağı: ACS | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 12/03/2025 07:42:20 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/2554
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
