Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

Güveler, Yüzlerce Metre Uzaktaki Eşlerini Nasıl Buluyor?

2 dakika
2,228
Güveler, Yüzlerce Metre Uzaktaki Eşlerini Nasıl Buluyor?
Tüm Reklamları Kapat

Erkek güvelerin, yüzlerce metre uzaktan dişilerin konumlarını tespit edebilmesi uzun bir süredir bilim insanları için bir gizemdi. Araştırmacılar güvelerin, eşlerinin konumlarını feromonlar kullanarak saptadıklarını biliyorlardı. Ancak bu kimyasal kokular rüzgarlı veya türbülanslı bir atmosferde büyük bir alana yayılıyor olmasına rağmen böcekler, eşlerinin onlara yol göstermesi için on saniye aralıklarla salgıladıkları feromonların gelişigüzel esintileri yüzlerce metre boyunca doğru yönde takip ederek eşleri bulmayı başarıyorlardı. Kaliforniya Üniversitesi San Diego kampüsünde fizik profesörü Massimo Vergassola şöyle diyor:

Erkek güveler yol boyunca tüm bu bilgiyi birleştirip dişilerine doğru uçuyor ve bir şekilde onlara ulaşıyor, Fransız natüralistler bu davranışı bir asır öncesinde bildirdi. Ancak o zamandan beri böcekbilimcilerin, sinirbilimcilerin ve fizikçilerin kafasını karıştırmaya devam etti.

Vergassola ve Fransa İtalya araştırma enstitülerinden iki fizikçi, bir şekilde, güvelerin bu fevkalade davranışları için matematiksel bir açıklama yaptılar ve bu açıklamayı Physical Review X dergisinin Ekim sayısında “Türbülanslı Havalarda Koku ile Yön Tayini” başlıklı makalelerinde anlattılar.

Üç fizikçi akışkanın çalkantılı hava akımında izlediği yolun evriminin izini sürmek için istatistiksel bir yaklaşım geliştirdi. Bu, hayvanların yiyecek ya da eş ararken ve başka hayatta kalmak için gerekli şeyleri yaparken duydukları sinyali saptamaya yarayan genelleştirilmiş bir çözüme ulaşmalarını sağladı. Makalenin baş yazarı Vergassola şöyle diyor:

Tüm Reklamları Kapat

Biz de dahil olmak üzere, hayvanların bir şeyi nasıl aradıkları genel bir problem.

İtalya’da bulunan Uluslararası Kuramsal Fizik Merkezinden (ICTP) Antonio Celani ve Fransa’da bulunan Marseille Üniversitesinden Emmanuel Villermaux da makalede yer alan diğer isimler. Şöyle devam ediyorlar:

Benzer bir problem çok uzaktan çöp tenekelerini tespit edebilen sinekler ve iz sürebilen köpekler için de mevcut. Ancak fark, kokunun genellikle yere yakın olmasından dolayı sinyallerin çok daha kalıcı olmasından kaynaklanıyor. Böcekler koklama duyularına ve rüzgarda yayılmış geçici kokuları tespit etmelerine güvendiklerinden problemin en zoru ile karşılaşıyorlar. Hava rüzgarlı olduğu zaman sinyal tek tük/seyrek hale geliyor veya basitçe uzun süre ortadan kayboluyor.

Fizikçiler ilk olarak feromonun yoğunluğunu ve sürekliliğini belirledirler. Ardından laboratuvar deneyleri ve verilerle kontrollü sayısal simülasyonların sonuçlarını onaylayıp bu problemi çözdüler. Dişi güvelerin yaydığı feromonların, 1,000 metreye kadar akış yönünde genişleyen “algılama konisi” içerisinde bulunan erkeklerce algılanabildiğini buldular. Ayrıca feromon sinyallerinin yalnızca birkaç milisaniye süren aralıklı koku dalgaları olarak algılandığını ve bu aralıkların böceklerin birkaç milisaniye ile on milisaniye arası olan hassaslık eşiğini aşmadığını buldular. 

Başta istatistiksel fizik üzerine eğitim almış ve şimdi fizik ve biyolojinin buluştuğu “nicel biyoloji” denilen matematiksel bir disiplin üzerine çalışan Vergassola, sonuçların ziraatta ve robot teknolojilerinde geniş çapta uygulama alanı bulabileceğini söyledi. Sözlerini şöyle bitiriyor:

Feromona maruz kalmış böceklerin davranışlarını kontrol ederek araştırmacılar, saldıran/yayılan ya da hastalık taşıyan haşerelerin çiftleşme yeteneğini kısıtlayabilir. Ayrıca mühendislere; bombaları, zehirli kimyasalları ve alev alabilir kaçakları aramak üzere kimyasal kokularla idare edilen koklayıcı, koku alan robot, tasarımlarını geliştirmede yardımcı olabilir. Havaya robotlarca izlenebilecek az miktarda uçucu madde bıraktıklarından, kaçakların konumu bu şekilde tespit edilebilir.

Teşekkür: Bu yazıyı çeviren M.Furkan Pazar'a teşekkür ederiz.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
16
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Muhteşem! 2
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 2
  • Umut Verici! 1
  • Tebrikler! 0
  • Bilim Budur! 0
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Çeviri Kaynağı: Phys.org | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 13/12/2024 09:50:53 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/2902

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Semptom
İhtiyoloji
Ufo
Elektromanyetik
Genetik Mühendisliği
Pandemi
Nüfus
Algoritma
Şehir Hastanesi
Ara Tür
Makina
Hayvan Davranışları
Risk
Enzim
Yangın
Astrobiyoloji
Koruma
Hücre Biyolojisi
Çocuklar
Bilim Felsefesi
Yeni Koronavirüs
Değişim
Yaşamın Başlangıcı
Tedavi
Modern
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
U. o. California, et al. Güveler, Yüzlerce Metre Uzaktaki Eşlerini Nasıl Buluyor?. (27 Ekim 2014). Alındığı Tarih: 13 Aralık 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/2902
California, U. o., Ağacı, E. (2014, October 27). Güveler, Yüzlerce Metre Uzaktaki Eşlerini Nasıl Buluyor?. Evrim Ağacı. Retrieved December 13, 2024. from https://evrimagaci.org/s/2902
U. o. California, et al. “Güveler, Yüzlerce Metre Uzaktaki Eşlerini Nasıl Buluyor?.” Edited by Evrim Ağacı. Translated by Evrim Ağacı, Evrim Ağacı, 27 Oct. 2014, https://evrimagaci.org/s/2902.
California, University of. Ağacı, Evrim. “Güveler, Yüzlerce Metre Uzaktaki Eşlerini Nasıl Buluyor?.” Edited by Evrim Ağacı. Translated by Evrim Ağacı. Evrim Ağacı, October 27, 2014. https://evrimagaci.org/s/2902.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close