GPS (Küresel Konumlama Sistemi) Nasıl Çalışır?
ABD'nin GPS uyduları ile Çin'in BeiDou uydularının konumları.
- Özgün
- Coğrafya
Teknolojinin ve internetin vazgeçilmez bir şekilde ceplerimize girmesiyle birlikte artık GPS gibi hayatı kolaylaştırıcı araçlar da yaşamlarımızın bir parçası haline geldi. Eskiden karmaşık yollarda tekrar tekrar durup insanlara sormamız gereken adresler, artık birkaç tuşa basarak nokta atışıyla ulaşabildiğimiz yerler haline geldi. Bunu mümkün kılan teknolojiye, Küresel Konumlama Sistemi (GPS, Global Positioning System) adını veriyoruz.
Aslında GPS, ABD'nin geliştirdiği konumlama sisteminin adı. Ancak ilk ve en kapsamlı olarak ABD ürettiği için, diğer ülke gruplarının ve ülkelerin ürettikleri sistemler de genel olarak "GPS" marka adıyla anılıyor. Halbuki Avrupa Birliği'nin konumlama sisteminin ismi "Galileo Konumlama Sistemi", Rusya'nınkinin adı "Rus Küresel Navigasyon Uydu Sistemi" (GLONASS), Hindistan'ınki "Hint Bölgesel Navigasyon Uydu Sistemi", Çin'inki ise "BeiDou Navigasyon Uydu Sistemi"dir. Şu anda sadece ABD'nin GPS'i ve Rusya'nın GLONASS'ı tam hizmet halinde, küresel olarak çalışmaktadır. Çin'in geliştirdiği sistem 2000'den beri yerel olarak çalışmaktadır ve küresel bir hale gelmesine çalışılmaktadır. Avrupa Birliği'nin ve Hindistan'ınki ise halen yapım aşamasındadır. Her ne kadar Rusya'nın sistemi de, ABD'ninkiyle başabaş gidebilecek kadar başarılı olsa da, elimizde daha fazla verinin olduğu ve çok daha yaygın olarak kullandığımız GPS'e kısa bir bakış atalım:
GPS dediğimiz küresel konumlama sistemi, Dünya'nın etrafında dolaşan 24 adet ana uydu ile 3 adet yedek uydudan ve yerdeki onlarca farklı merkezden oluşan bir konumlandırma ağıdır. Bu 24 (+3) uydu, toplamda 6 farklı rotadan geçerek, her 12 saatte bir Dünya'nın etrafını dolaşmaktadırlar. Her birinin içerisinde atomik saat denen aşırı hassas bir saat bulunur. Böylece her bir sinyal, herhangi bir sıradan saatin erişemeyeceği kadar hassaslıkla zamansal olarak ölçülebilir.
Karada veya denizdeki birisi GPS uyduları ile bağlantıya geçmeye kalktığında, o sırada uzayda üzerinden geçmekte olan uydulardan genellikle en az 3 tanesiyle irtibat kurulur. Yerdeki kişinin elindeki yer bulucu aletten (telefon ya da navigasyon cihazı olabilir), bu 3 uyduya giden sinyaller arasında çok çok küçük bir zamansal fark bulunur (genellikle saniyenin çok ufak bir kısmı kadar). Bu fark, Dünya'nın şekli, kişinin bulunduğu konum, uydunun bulunduğu konum, vb. parametrelere göre değişir. Uyduların bulundukları konum da, yeryüzünde çeşitli yerlerde bulunan üsler tarafından an an ve aşırı hassas bir şekilde takip edilir. Bu sayede, kişinin bulunduğu konumdan ötürü doğan iletişim zamanı arasındaki fark, bir çeşit üçgen oluşturur. Uyduların ve hesaplama merkezlerinin konumu belirlemek için yaptıkları bu geometrik analize üçgenleştirme (triangulation) adı verilir. Yani son derece basit bir geometrik hesaplama sayesinde, kişinin yeri bu zaman farklarına bağlı olarak çok hassas bir şekilde tespit edilebilir.
GPS uyduları, 2 farklı frekansta sinyal alıp verirler: birisi askeri, diğeri sivil. Sivil yer konumlandırma sistemleri, eğer ki uydularla kişi arasında herhangi bir engel (bina, bulut, vb.) yoksa, 1 santimetre hassaslığa kadar konumu tespit edebilirler!
Evrim Ağacı'nda tek bir hedefimiz var: Bilimsel gerçekleri en doğru, tarafsız ve kolay anlaşılır şekilde Türkiye'ye ulaştırmak. Ancak tahmin edebileceğiniz gibi Türkiye'de bilim anlatmak hiç kolay bir iş değil; hele ki bir yandan ekonomik bir hayatta kalma mücadelesi verirken...
O nedenle sizin desteklerinize ihtiyacımız var. Eğer yazılarımızı okuyanların %1'i bize bütçesinin elverdiği kadar destek olmayı seçseydi, bir daha tek bir reklam göstermeden Evrim Ağacı'nın bütün bilim iletişimi faaliyetlerini sürdürebilirdik. Bir düşünün: sadece %1'i...
O %1'i inşa etmemize yardım eder misiniz? Evrim Ağacı Premium üyesi olarak, ekibimizin size ve Türkiye'ye bilimi daha etkili ve profesyonel bir şekilde ulaştırmamızı mümkün kılmış olacaksınız. Ayrıca size olan minnetimizin bir ifadesi olarak, çok sayıda ayrıcalığa erişim sağlayacaksınız.
Makalelerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu makalemizle ilgili merak ettiğin bir şey mi var? Buraya tıklayarak sorabilirsin.
Soru & Cevap Platformuna Git-
3
-
2
-
2
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
- National Geographic Answer Book. (Dergi, 2020). National Geographic Answer Book. Not: Sayfa: 29.
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 11/05/2025 15:31:58 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/3276
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
