Gözleri Teleskop Gibi Çalışan Canlı!

Okyanusta yaşayan canlılar genelde tuhaf göz yapıları ile bilinir. Bunlar arasında deniz tarağı, en ilginç görüş sistemlerinden birisine sahiptir. Çift kabuklu yumuşakçalardan olan deniz taraklarının 200 gözü vardır. Bu gözlerin her birisi ışığı odaklayan bir lens yerine ayna kullanır. Biyologlar 1960’dan beri bu içbükey aynaların guanin kristalinden yapıldığını biliyor. Guanin kristali, balık pulundan deve derisine kadar birçok yerde görülen çok yüksek yansıtıcı özelliğe sahip bir maddedir.

Bilim insanları, incelenecek örnekleri hızlıca donduran ve şeklinin bozulmadan kalmasını sağlayan bir mikroskop sayesinde deniz tarağının gözüne daha yakından bakma fırsatı buldular. Elde edilen sonuç küçük aynaların ve kristallerin mozaiğini ortaya koyuyor. Her ayna tabakalı bir yapıya sahip ve ışığın dalga boylarını ortama yansıtıyor ve onlara çevrelerinin mekansal bir görüntüsünü veriyor.

Bizim gözlerimiz bir kamerayı andırır. Işığı retinaya odaklayan bir lens kullanır. Deniz tarakları ise araştırmaya bakılırsa başka bir teknolojiyle benzerlik gösteriyor: Newton tarafından üretilen türünün ilk örneklerinden yansıtıcı bir teleskopa.

Kendisi araştırmaya dahil olmayan nörobilimci Gáspár Jékely biyoloji ve optiğin buluşmasını, “Bu gözlerde bana göre Newton ve Darwin bir araya gelmiş.” diyerek açıklıyor.

Bir deniz tarağının dünyayı nasıl gördüğünü tam olarak bilmemiz hala zor ancak bilim insanlarına göre bu deniz taraklarının yüzerken hareketlerini kontrol etmelerini sağlayan keskin bir kenardan görüş olmalı. Tek retina önümüzdeki manzaranın net görüntüsünü verirken deniz tarağının çift retinası kenarların daha iyi bir görüntüsünü elde etmeyi mümkün kılar. Bu periferik görüş etraflarında neyin durgun neyin hareket halinde olmalarını sağlar.

Sonuç olarak deniz tarağı kendi eşsiz göz yapısıyla evrimleşmiş görünüyor ve bizler de bunu kullanarak görüntüleme ve algılama uygulamalarındaki optik cihazlar için yeni teknolojiler geliştirebiliriz.

Söz konusu araştırma Science dergisinde yayımlandı.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor. Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak... Daha fazla göster

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Çevirmen:Mümin Can

Referanslar

1. Scallops have 200 eyes, which function like a telescope: study, Phys
<https://phys.org/news/2017-11-scallops-eyes-function-telescope.html#nRlv>

2. Hubble in a bubble: Scallop eyes act just like tiny telescopes, Science
<http://www.sciencemag.org/news/2017/11/hubble-bubble-scallop-eyes-act-just-tiny-telescopes>

3.The Scallop Sees With Space-Age Eyes — Hundreds of Them, The New York Times
<https://www.nytimes.com/2017/11/30/science/scallops-eyes.html>