Göz Çukurlarımız, Diğer Kuyruksuz Maymunlara Göre Daha Geniş Bir Görüş Sağlıyor!

Göz çukurlarımızın şekli, diğer kuyruksuz maymunlara göre kafamızı ve gözlerimizi daha az oynatarak daha fazla görüş elde etmemizi sağlamaktadır. Bu durum belki de, atalarımızın ormanlardan savanalara geçen yaşam alanlarıyla bağlantılı olabilir.

Primatların "öne bakan" gözleri vardır, insanlar da bu konuda istisna sayılmazlar. Caen'deki Fransız Sağlık Araştırmaları Enstitüsü'nden Eric Denion, eğer yakından bakarsak insanın gözlerinin farklı olduğunu görebileceğimizi söylemektedir.

Ne kadar farklı olduğumuzu çözebilmek için Denion'un ekibi 100 modern insan ile 120 kuyruksuz maymun (30'ar şempanze, gibon, orangutan ve goril) kafataslarını incelediler.

Ekip, insanların göz çukurlarının ya da orbitlerinin diğer kuyruksuz maymunlara nazaran yüksekliklerine kıyasla daha geniş olduğunu gördüler. Ayrıca, göz çukurunun en kenar kısmı (burundan uzak olan kenarı), diğer kuyruksuz maymunlara göre kafatasının daha geri kısmında konumlanmıştır. Bu da bizim gözlerimizi yan taraflara çevirdiğimizde, dış dünyanın görüntüsünü yanal biçimde elde ettiğimiz alanın daha geniş olmasını sağlamaktadır ve diğer kuyruksuz maymunların aksine bu görüşün kafatasındaki kemikler tarafından engellenmiyor olduğunu göstermektedir.

Dönen Gözler

2014 yılında Denion ve meslektaşları, kafamız sabitken sadece gözlerimizi oynatarak görüş alanımızı %50 artırdığımızı göstermişlerdir. Denion, sözü edilen özelliğin, öncül insanlar için yararlı olduğunu önermekte ve savanaları taramak istediklerinde, kafalarını yanlara çevirmekten daha hızlı ve enerji tasarrufu açısından yararlı olduğunu söylemektedir.

Oxford Üniversitesi'nden Robin Dunbar, bunun mantıklı olduğunu söylemekle birlikte "Çevreyi daha iyi taramayı sağlayan bir görüş kesinlikle yırtıcılardan korunmak konusunda avantaj sağlayabilir." diye ekliyor. Robin Dunbar şöyle diyor:

Ya da belki de kafatasımızda insan evrimi sürecinde gerçekleşen değişimlerin basit bir sonucu olarak ortaya çıkmış bir özelliktir. Örnek olarak, çiğnememizi sağlayan kaslarımız daha sert ve pişmemiş yemekleri çiğnemek zorunda olan uzak atalarımıza göre daha küçüktür, bu da kafatasımızın şeklini etkilemiştir. Gözlerimiz bu durumda belki de dolaylı bir sonuç olarak dışa çıkmıştır.

Fakat Dunbar, dolaylı bir şekilde gözlerimizin dışa çıkmasının tamamen şans eseri evrilmesini pek olası görmemektedir. Şöyle diyor:

Farkın önemi düşünüldüğünde, bu özelliğin uyumun bir sonucu olması gerekmektedir.

Denion'a göre, bir diğer alternatif de daha içe gömük bir göze sahip olma konusundaki, kuyruksuz maymunlarda görülen evrimsel baskının azalmasının gözlerimizin dışa çıkmaya başlamasına neden olabileceği fikridir. Ormanlarda, sürekli olarak, fark edilemeyen başıboş dalların gözlere zarar verme tehlikesi bulunmaktadır, bu yüzden diğer kuyruksuz maymunlar sakatlık riskinden dolayı gözlerinin daha derine yerleşmesi yönünde evrilmiş olabilirler. Fakat insanlar ormanları terk ettiğinde ise bu evrimsel seçilim baskısından kurtulmuş olabilirler.