Glisinin Kökeni: Yaşam Oluşturan Yapı Taşları, Yıldızlardan Oluşmadan Önce, Zorlu Uzay Kimyası Sayesinde Oluşmuş Olabilir!

Uluslararası bir bilim ekibi; en basit yapılı aminoasit ve aynı zamanda yaşamın önemli yapı taşlarından biri olan glisinin, uzaydaki kimyayı yöneten zorlu koşullar altında bile oluşabileceğini gösterdi. Nature Astronomy dergisinde yayınlanan sonuçlar, glisinin tıpkı diğer amino asitler gibi yeni yıldız ve gezegenlere dönüşmeden önce yoğun yıldızlararası bulutlarda oluştuğunu öne sürüyor.^[1]

Kuyruklu yıldızlar, güneş sistemimizdeki en bozulmamış materyallerdir; Güneş'imiz ve gezegenlerimiz oluşmak üzere olduğu sıradaki moleküler bileşimi yansıtırlar. Stardust görevinden Dünya’ya ulaşan örneklerde ve 67P/Churyumov-Gerasimenko adlı kuyruklu yıldızın arkasında bıraktığı kalıntılardan alınan örneklerde saptanan glisin, glisin gibi amino asitlerin yıldızlardan çok daha önce oluştuğunu gösteriyor. Fakat yakın zamana kadar glisin oluşumunun enerji gerektirdiği ve oluşuma uygun net bir ortama sahip olması gerektiği düşünülüyordu.

Hollanda’da bulunan Leiden Gözlemevi’ndeki Astrofizik Laboratuvarı temelli bu yeni çalışmada görev alan uluslararası astrofizikçiler ve astrokimyasal modelleyiciler; glisinin buzlu toz partiküllerinde, enerji eksikliğinde, “karanlık kimya” denilen bir yolla oluşabildiğini gösteriyor. Londra’daki Queen Mary Üniversitesinden makalenin başyazarı Dr. Sergio Loppolo şöyle diyor:

Karanlık kimya, enerji olarak radyasyona ihtiyaç duymayan kimyayı ifade eder. Laboratuvarda soğuk toz parçacıklarının ince bir katman buzla kaplı olduğu, sonrasında öncü partiküllerin parçalanmasına ve reaktif ara maddelerin yeniden birleşmesine neden olan atomları etkileyerek işlendiği karanlık yıldızlar arası bulutlara benzer koşulları yaratabildik.

Diğer Karmaşık Moleküllerin Öncüleri

Bilim insanları, öncelikle 67P kuyruklu yıldızında glisinin öncü molekülü olan metilaminin oluşabileceğini gösterdi. Sonrasında, benzersiz yüksek emicilikte süpürge benzeri bir düzenek kullanarak atomik boyutta ışın hatları ve hassas teşhis aletleriyle glisinin de oluşabileceğini ve bu süreçte asıl önemli olanın buz olduğunu keşfettiler.

Astrokimyasal modeller kullanılarak yapılan sonraki araştırmalar deneysel sonuçları doğruladı ve araştırmacıların, yıldızlararası koşullara sadece bir günlük klasik laboratuvar zaman ölçeğinde gözlenen verileri tahmin etmelerine ve normalde milyonlarca yıl süren bu süreç arasında köprü oluşturmalarına olanak sağladı. Bu araştırmada, makalelerdeki bazı modelleme çalışmalarından sorumlu olan Radboud Üniversitesinden Profesör Herma Cuppen, şöyle diyor:

Bu noktada, zamanla uzayda düşük ama önemli miktarlarda glisin oluşabileceğini keşfediyoruz.

Leiden Gözlemevi Astrofizik Laboratuvarı Müdürü Harold Linnartz ise şöyle diyor:

Bu çalışmanın en önemli sonucu, yaşamın yapı taşları sayılan moleküllerin yıldız ya da gezegenlerin başlangıcından çok daha önce oluştuğudur. Yıldız oluşan bölgelerde glisinin bu kadar erken oluşması, bu aminoasidin uzayın her yerinde şekillenebileceğini ve nihayetinde gezegenlerin meydana geldiği malzemeyi oluşturan kuyruklu yıldızlara ve gezegensilere dahil olmadan önce buz kütlesinde korunduğunu gösteriyor.

Doktor Loppolo, bu keşfi şöyle özetliyor:

Bir kere oluşan glisin, aynı zamanda başka organik moleküllerin öncüsü de olabilir. Aynı mekanizmadan yola çıkarak, teoride glisin omurgasına başka fonksiyonel gruplar eklenebilir ve bu da serin ve alanin gibi diğer aminoasitlerin uzayda karanlık bulutlar halinde oluşmasıyla sonuçlanabilir. Sonuç olarak zenginleşen bu organik moleküller, tıpkı dünyamız ve diğer pek çok gezegende olduğu gibi genç gezegenlere devredilir ve kuyruklu yıldızlar gibi gök cisimlerine dahil edilir.