GDO Araştırmalarından Önemli Başarı: Sahte Işık Altında Geceleri De Büyüyebilen Domates Üretildi!
- Çeviri
- Tarımsal Biyoteknoloji
Bilim insanları 7 gün 24 saat boyunca ve geceleri de büyüyebilen bir domates geliştirdiler. İşin sırrı, vahşi domateslerde bulunan ve süreki ışık toleransı sağlayabilen bir geni tespit etmekte gizli...
Yapay ışıklandırma tarım verimliliğini arttırmak ve her gün alınan doğal ışığın miktarını çoğaltmak için kullanılmaktadır. Karabiber, marul ve gül bitkileri tüm gün boyunca ışık almaktan rahatsızlık duymazlar. Ancak bu daha uzun süre zarflarında ışığa maruz kalan (bu sürelere "fotoperiyot" denir) bitkiler ve buna bağlı olarak artan enerji üretimi, kültür domateslerinde ölümcül yaprak hasarları oluşmasına da neden olur. Bunlar, fotoğrafta gösterildiği gibi, yapraklar üzerinde sarı benekler olarak belirirler. Araştırmacılar bu zarar verici koşulları 1920'lerden beri çalışmaktalar; ancak bu olgu ne yazık ki çok az anlaşılabilmiştir.
Hollanda'daki Wageningen Üniversitesinden Wim van Ieperen ve Aaron Velez-Ramirez önderliğindeki bir ekip sürekli ışık koşullarına tolerans gösterebilen domates türlerini incelediler ve onları 24 saat boyunca lamba ışığına maruz bıraktılar. Bu sırada RNA'larını analiz ettiler ve genetik dizileme verilerini incelediler.
7. kromozom üzerindeki tek bir gen bölgesinde (lokus) sürekli ışığa tolerans sağlayan bir gen tespit ettiler. Klorofil a/b bağlayıcı protein 13, ya da kısaca CAB-13 adı verilen bu genin tam yerini belirlediler ve Güney Amerika'dan gelen vahşi bitki türlerinde, kültür bitkilerine göre bu genin daha fazla ifade edildiğini ortaya koydular. Araştırma sonuçları Ağustos 2014'te Nature Communications dergisinde yayımlandı.
Science dergisinin yaptığı açıklamaya göre bu gen ticari ürünlerin çoğunda mutasyona uğramıştır ve bu da 24 saat boyunca ışığa maruz bırakılmaya dayanamamaya ve "uyumayan" domateslerde hasarlara yol açmaktadır. Araştırmacılar modern domates melezi soy hatlarına gen aktardıklarında, yeni üretilen meyveler sadece birkaç nesilde sürekli ışığa dayanabilir hale geldiler ve meyvenin diğer gelişim süreçlerinde hiçbir değişim yaşanmadı. Velez-Ramirez, Los Angeles Times dergisine şöyle anlatıyor:
Bu tıpkı bir köpeği bir kurt ile çiftleştirmeye; sonrasında ise yeniden köpeklerle çiftleştirerek kurtların istenmeyen özelliklerini silip, istenen özelliklerinin korunmaya çalışılmasına benziyor.
Domatesler genellikle döngüler içerisinde üretiliyorlar: 16 saat ışık, sonrasında 8 saat karanlık. Ancak araştırmacıların söylediğine göre meyveleri sürekli sabit ışık altında büyütmek, yıllık üretimi %20 arttırabilir.
Evrim Ağacı'nda tek bir hedefimiz var: Bilimsel gerçekleri en doğru, tarafsız ve kolay anlaşılır şekilde Türkiye'ye ulaştırmak. Ancak tahmin edebileceğiniz gibi Türkiye'de bilim anlatmak hiç kolay bir iş değil; hele ki bir yandan ekonomik bir hayatta kalma mücadelesi verirken...
O nedenle sizin desteklerinize ihtiyacımız var. Eğer yazılarımızı okuyanların %1'i bize bütçesinin elverdiği kadar destek olmayı seçseydi, bir daha tek bir reklam göstermeden Evrim Ağacı'nın bütün bilim iletişimi faaliyetlerini sürdürebilirdik. Bir düşünün: sadece %1'i...
O %1'i inşa etmemize yardım eder misiniz? Evrim Ağacı Premium üyesi olarak, ekibimizin size ve Türkiye'ye bilimi daha etkili ve profesyonel bir şekilde ulaştırmamızı mümkün kılmış olacaksınız. Ayrıca size olan minnetimizin bir ifadesi olarak, çok sayıda ayrıcalığa erişim sağlayacaksınız.
Makalelerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu makalemizle ilgili merak ettiğin bir şey mi var? Buraya tıklayarak sorabilirsin.
Soru & Cevap Platformuna Git-
1
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
- Çeviri Kaynağı: IFLS | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 23/02/2025 00:32:18 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/2557
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
This work is an exact translation of the article originally published in IFLS. Evrim Ağacı is a popular science organization which seeks to increase scientific awareness and knowledge in Turkey, and this translation is a part of those efforts. If you are the author/owner of this article and if you choose it to be taken down, please contact us and we will immediately remove your content. Thank you for your cooperation and understanding.
