Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Galaksi Çarpışmaları Gibi Yavaş Süreçler de Yıldız Doğumunu Sonlandırabiliyor!

4 dakika
697
Galaksi Çarpışmaları Gibi Yavaş Süreçler de Yıldız Doğumunu Sonlandırabiliyor!
Tarihi Geçmiş Haber

Bu haber 2 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.

Tüm Reklamları Kapat

Atacama Büyük Milimetre/Milimetre-altı Dizisi (ALMA) ve Hubble Uzay Teleskobu (HST) ile yeni durgunlaşmış bir galaksiyi gözlemleyen bilim insanları, galaksinin yıldız oluşturmayı bıraktığını fark ettiler. Ancak bunun sebebi galaksinin tüm gazını kullanmış olması değildi. Yıldız oluşturucu yakıtlarının çoğu galaksi başka bir galaksiyle birleştiğinde sistem dışına çıkmıştı. Sonuç, ALMA bilim insanları için bir ilkti. Üstelik eğer bunun yaygın olduğu kanıtlanırsa, sonuçlar, bilim insanlarının galaksi birleşmeleri ve ölümleri hakkındaki düşüncelerini değiştirebilir. Araştırmanın sonuçları The Astrophysical Journal Letters dergisinde yayımlandı.

Galaksiler, Evren'de hareket ederlerken, bazen diğer galaksilerle karşılaşabiliyorlar. Birbirleriyle etkileşim içerisine girdikçe her bir galaksinin kütleçekimi diğerini kendine çekiyor. Ardından gelen birbirini çekme yarışı, gazları ve yıldızları galaksilerden uzaklaştırarak geride gelgit kuyrukları olarak bilinen madde akımları bırakıyor.

Bilim insanları, SDSS J1448+1010'un başına gelenin de bu olduğunu düşünüyordu. Ancak beklenmedik bir durum vardı: Evren, şu anki yaşının yarısı kadarken doğan devasa galaksi, başka bir galaksiyle olan birleşmesini daha yeni tamamlamadı.

Tüm Reklamları Kapat

Ulusal Radyo Astronomi Gözlemevinin (NRAO) ortak olduğu uluslararası bir işbirliği olan HST ve ALMA gözlemleri esnasında bilim insanları, gelgit kuyruklarının evrenin soğuk ve yıldız oluşturucu gazlarının neredeyse yarısını içine aldığını keşfettiler. Kuvvetle dışarıya savrulan bu maddelerin kütlesi Dünya'nın Güneş'inin kütlesinin 10 milyar katına eşitti. Bu maddelerin keşfi, galaksi birleşmelerinin yıldız oluşumunun durmasında sorumlu olabileceğine işaret ediyordu. Bu, bilim insanlarının hiç beklemediği bir şeydi. Texas A&M Üniversitesinde gökbilimci ve araştırma makalesinin başyazarı olan Justin Spilker şöyle açıklıyor:

Başlangıçta bu devasa galaksiyi ilginç yapan şey, 70 milyon yıl önce bir yıldız oluşum aktivitesinin hemen ardından bir nedenden dolayı yıldız oluşturmayı aniden bırakmasıydı. Çoğu galaksi yıldız oluşturmaya devam etmeyi durdurmaz. ALMA ve Hubble ile yaptığımız gözlemlere göre galaksinin yıldız oluşturmayı bırakmasının asıl sebebi, birleşme sürecinin yıldız oluşumu için gerekli gaz yakıtlarının yarısını galaksiler arası uzaya fırlatmasıydı. Hiç yakıtı olmayınca da galaksi yıldız oluşturmaya devam edemedi.

Keşif, galaksilerin yaşadığı ve öldüğü süreçlere ışık tutuyor. Aynı zamanda bilim insanlarının galaksilerin evrimlerini daha iyi anlamasına yardımcı oluyor. California Santa Cruz Üniversitesi kozmologlarından ve makalenin yardımcı yazarı olan Wren Suess şöyle söylüyor:

Evren'e baktığımızda bizim Samanyolumuz gibi bazı galaksilerin aktif olarak yıldız oluşturduğunu, bazılarınınsa oluşturmadığını görüyoruz. Ancak bu ölü galaksilerin içerisinde birçok yaşlı yıldız bulunuyor. Bu da demek oluyor ki belli bir noktada bu yıldızları oluşturmuş ve sonra da yenilerini oluşturmayı bırakmış olmalılar. Galaksilerin yıldız oluşturmayı bırakmasına sebep olan bu süreçlerin hepsini hala tam olarak kavrayabilmiş değiliz. Fakat yaptığımız keşif, bu galaksi birleşmelerinin ne kadar güçlü olduğunu ve bir galaksinin zamanla büyümesini ve gelişmesini nasıl etkilediklerini gösteriyor.

Elde edilen bu sonuç, sadece tek bir gözleme dayandığından, galaksilerin birbirlerini çekme yarışlarının ve beraberinde gelen hareketsizliğin ne kadar yaygın olduğu tam bilinmiyor. Buna rağmen keşif, yıldız oluşumlarının tam olarak nasıl durduğu ve galaksilerin nasıl öldüğü hakkında uzun zamandır süregelen teorilere meydan okuyor. Aynı zamanda bilim insanlarına da heyecan verici yeni bir meydan okuma sunuyor: Daha fazla örnek bulmak! Pittsburgh Üniversitesi Fizik ve Astronomi bölümü yüksek lisans öğrencisi ve makalenin yardımcı yazarlarından biri olan David Setton şöyle söylüyor:

Sistemden de anlaşılacağı üzere soğuk gazlar gerçekten bir galaksiyi öldüren birleşme siteminin dışarısına çıkabiliyor. Ancak bir galaksinin örnek boyutu bize bu sürecin ne kadar yaygın olduğuna dair pek bir şey söylemiyor. Neyse ki bu çarpışmalar esnasında yakalayabileceğimiz ve bu süreçten sonra onlara tam olarak ne olduğunu gözlemleyebileceğimiz J1448+1010 gibi birçok galaksi mevcut. Soğuk gazların dışarı atılması, bu hareketsizlik bulmacasının heyecan verici yeni bir parçası ve bunun daha fazla örneğini bulmak için sabırsızlanıyoruz.

Spilker ise son olarak şunları söylüyor:

Gökbilimciler, eskiden, galaksilerin yıldız oluşumlarını bırakması için oldukça şiddetli ve hızlı süreçlerden geçmeleri gerektiğini düşünürlerdi. Bu süreçler; galaksinin gazlarının büyük bir kısmını yok eden, geriye kalanları da ısıtan bir takım süpernova patlamalarıdır. Yeni gözlemlerimiz göre, yıldız oluşumunun durması için çok büyük ve gösterişli bir sürece gerek yok. Çok daha yavaş süreçler de yıldız oluşumunu ve galaksileri sonlandırabilir.
Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
37
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

Feragatname: Evrim Ağacı, doğrudan üniversiteler, akademik dergiler veya resmi bilim kurumları tarafından yayınlanan bu basın açıklamalarını temel editöryal düzenlemeden geçirmektedir; ancak açıklamaların isabetliliğinden sorumlu değildir. Basın açıklaması konusundaki sorularınızı aşağıdaki medya irtibat kişisine yöneltebilirsiniz.

Medya İrtibat

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 4
  • Merak Uyandırıcı! 2
  • Muhteşem! 1
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 1
  • İnanılmaz 1
  • Bilim Budur! 0
  • Güldürdü 0
  • Umut Verici! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 04/11/2024 15:09:31 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/12359

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Maske
Nötron Yıldızı
Okyanus
Kültür
Mavi
Mikoloji
Akademik
Makroevrim
Araştırmacılar
Ornitoloji
Genetik Müdahale
Kişilik
Proton
Yapay Zeka
Güve
İyi
İstatistik
Dağılım
Şehir Hastanesi
Dünya
Bitkiler
Antropoloji
Yaşamın Başlangıcı
Bilgi
Zooloji
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
S. Küçükkıvanç, et al. Galaksi Çarpışmaları Gibi Yavaş Süreçler de Yıldız Doğumunu Sonlandırabiliyor!. (10 Eylül 2022). Alındığı Tarih: 4 Kasım 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/12359
Küçükkıvanç, S., Bakırcı, Ç. M. (2022, September 10). Galaksi Çarpışmaları Gibi Yavaş Süreçler de Yıldız Doğumunu Sonlandırabiliyor!. Evrim Ağacı. Retrieved November 04, 2024. from https://evrimagaci.org/s/12359
S. Küçükkıvanç, et al. “Galaksi Çarpışmaları Gibi Yavaş Süreçler de Yıldız Doğumunu Sonlandırabiliyor!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 10 Sep. 2022, https://evrimagaci.org/s/12359.
Küçükkıvanç, Sena. Bakırcı, Çağrı Mert. “Galaksi Çarpışmaları Gibi Yavaş Süreçler de Yıldız Doğumunu Sonlandırabiliyor!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, September 10, 2022. https://evrimagaci.org/s/12359.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close