Fabales (Fabales)

Fabales takımı Fabaceae / Leguminosae (baklagiller), Polygalaceae (sütotu familyası), Quillajaceae ve Surianaceae olmak üzere 4 aileye ait 754 cins ve 20,000'den fazla türden oluşan bir takımdır. Bu cins ve türlerin yüzden 95’ten fazlası Fabaceae yani baklagiller ailesine aittir.

Bu takım üzerindeki araştırmalar, hem geniş biyolojik çeşitliliği hem de gıda açısından önemi nedeniyle Fabaceae ailesi üzerinde yoğunlaşmıştır.

Fabaceae kapalı tohumluların altında yer alan Asteraceae (papatyagiller) ve Orchidaceae'den (orkidegiller) sonra gelen en geniş üçüncü ailedir. Fabaceae, gıda ve hayvan yeminin yanı sıra endüstriyel ürünlerin üretiminde en önemli bitki ailesidir. Baklagiller, bakteri tutan kökleriyle toprakta bitki gelişimi için gerekli olan azot dengesini sağlarlar ki bu hem doğada hem de tarımda oldukça önemlidir. Bezelye, fasülye, soya fasülyesi ve yer fıstığı gibi daha çok yetiştirilen isimleriyle bilinen Fabaceae ailesine ait bitkilerin karakteristiği genellikle meyvelerinin kabuk biçiminde olmasıdır.

Polygalaceae, kısmen Polygala cinsinin geniş çeşitliliği ve ailenin diğer üyelerinin çeşitli Lepidoptera (kelebek ve güve) türleri için besin bitkileri olması nedeniyle oldukça iyi araştırılmış bitki ailelerindendir. Moleküler filogenetik teknikleri kullanan taksonomistler, bu takım için güçlü bir destekler bulsa da, kısmen bu familyalar üzerinde yapılan sınırlı araştırma nedeniyle, Quillajaceae ve Surianaceae'nin düzenin geri kalanıyla morfolojik ilişkileri hakkında sorular devam etmektedir.

Evrimsel Tarih ve Taksonomi

Fabales takımının kökenleri ve diğer bitki takım ve aileleriyle olan ilişkileri giderek daha iyi anlaşılmaktadır. Bu takım, Rosid sınıfındaki azot bağlaması yapan Rosales, Cucurbites ve Fagales takımlarıyla yakın akrabadır. Ancak bu takımlardaki azot bağlayan bitkilerin köklerinde tipik olarak Frankia cinsi aktinomiçetler ikamet ederken, baklagillerin köklerinde Rhizobium bulunur. Frankia ve konak bitkiler arasındaki simbiyotik ilişkinin en az altı bağımsız kökeni bulunmaktadır. Fabales takımında yer alan Polygalaceae, diğer üç ailede oldukça uzaktır; stipulatları ve ayrı karpelleri vardır. Aileler arasında Quillajaceae ve Fabaceae en yakın akrabadırlar ve her ikisinin çiçeklerinde klavlı petal özelliği bulunur.

Moleküler bulgular, Caesalpinioidae ailesinin baklagillerin en erken çeşitlenen atalarından olduğunu öne sürmektedir. Bu teori, moleküler çalışmalardan önce de bu grubun tropiklerdeki yaygın çeşitliliği ve geniş fosil kayıtları nedeniyle de geçerli bir teoriydi. Baklagillere özgü Rhizobium, azot bağlayan simbiyotik ilişki içindeki diğer gruplara göre Caesalpinioideae ailesinde daha az gelişmiştir ve hatta bu evrimsel ilişkinin bu alt ailede başladığı düşünülmektedir.

Yapılan çalışmalarla Caesalpinioideae baklagillerinin daha önce düşünüldüğünden daha çeşitli olduğu görülmektedir. Örneğin diğer iki alt aile Mimosoideae ve Papilionoideae, Caesalpinioideae baklagillerinin soyundan türemişlerdir. Bu baklagillerin tek bir aileden türediği fikrini pekiştirmektedir; ancak aile içerisindeki filogenetik ilişkiler, üç alt aile arasındaki bir dağılımdan daha karmaşıktır. Yapılan moleküler analizler çoğaldıkça, bu konudaki anlayışımız da gelişecektir.

Ekolojik Dağılım ve Habitat

Falabes, kozmopolit bir takımdır; ancak yalnızca Fabaceae ailesi Kuzey Ilıman Kuşağı'nın kuzey bölgelerine kadar yayılmıştır.