Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

Evrimsel Meteoroloji: Biyolojik Evrim, Hava Tahminlerine Işık Tutuyor!

2 dakika
1,433
Evrimsel Meteoroloji: Biyolojik Evrim, Hava Tahminlerine Işık Tutuyor! Wikimedia
Tüm Reklamları Kapat

Hava tahmincileri büyük miktardaki veri içinden örüntüleri bulmak ve sıralamak için istatiksel modellere güvenirler. Yine de halen hava durumunu tahmin etmek inatçı bir şekilde zor, çünkü atmosfer sürekli değişim halinde... Wisconsin Üniversitesi'nden meteorolog Paul Roebber, şöyle diyor:

Atmosferin şu andaki halini ölçtüğümüzde üç boyutlu uzaydaki her noktasını ölçmüyoruz. Ölçmediğimiz yerler için ara değer hesabı yapıyoruz.

Tutarlılığı arttırmak için tahminciler sadece bir modele güvenmez. “Topluluk” modellemeyi kullanırlar. Topluluk modelleri birçok modelin ortalamasını almaktadır. Ama topluluk modellemesi yeni veriler eklenmedikçe ya da toplanmadıkça çok da tutarlı değildir. İşlemsel olarak "pahalı" da olabilir.

Roebber, Charles Darwin’in Evrim Teorisi'nin matematiksel bir benzerini uyguladı. Geliştirdiği metotta bir bilgisayar programı, 10.000 parçaya ayrılarak her seferinde kendini geliştiriyor. Tıpkı kalıtım, mutasyon ve doğal seçilim yoluyla canlıların evrimleşmesi gibi... Atmosferik bilimlerin önemli profesörlerinden biri olan ve 2012'den beri bu metot üzerine çalışan Roebber şöyle anlatıyor:

Tüm Reklamları Kapat

Bu yöntem, ilk bakışta, atmosferi bir pastaymış gibi dilimlemeye benziyor. Bunu yapabilmek için 2016'da 500,000 dolar bütçe aldım.

Tahmin metodu, Ulusal Hava Servisi'nin kullandığı modellerde iyi sonuçlar verdi. Roebber’in evrimsel metodolojisi standart hava tahmini modellemesi ile karşılaştırıldığında ve tahminlerin en tutarlı olması gerektiği zamanlarda yani uzun vade tahminler ve ekstrem olaylarda oldukça iyi performans gösterdi.

Amerika Birleşik Devletleri ekonomisinin %30-40’ı öyle veya böyle, bir şekilde, hava tahminlerine bağlı. Yani tahminlerde küçük bir iyileşme; nakliye, kamu hizmetleri, inşaat ve tarımsal ticarette milyonlarca dolar kazandırabilir. Topluluk modellerindeki sorun ise modellerin içerdiği verilerin çok benzer olmaya eğilimli olmalarıdır. Bu sorun da uygun değişkenlerin, uygun olmayan değişkenlerden ayırt edilmesini zorlaştırıyor. Verileri daha fazla biriktirmeden nasıl çeşitlilik kazanabilirsiniz? Roebber doğanın bunu nasıl yaptığından esinlendi.

Doğa çeşitliliği tercih eder çünkü tek bir tehdidin bir kerede bütün popülasyonu yok etme ihtimalini ortadan kaldırıyor. Darwin bunu Galapagos Adalarında ki ispinozlarda 1835 yılında gözlemledi. Kuşlar adanın farklı yerlerinde yaşayan küçük gruplara bölündü. Zaman geçtikçe kendi habitatlarına adapte oldukları için kendi içinde de gruplara bölündüler. Bunu hava tahmin modellerine şöyle uyguladı: Roebber mevcut değişkenleri koşullu senaryolara böldü. Bir değişkenin değeri bir koşul altında bir şekilde ayarlandı, ancak başka bir koşul altında farklı şekilde ayarlandı. Bilgisayar programı amacına en uygun olan değişkenleri seçip bunları tekrar birleştirdi. Hava tahmini açısından bunun anlamı şudur: Oluşturulan bu küçük modeller tutarlılığı arttırmaktadır çünkü yararsız özelliklerin çoğunu engelliyorlar. Roebber şöyle anlatıyor:

Bununla biyoloji arasındaki fark ise gelecek nesillerin (modellerin) daha iyi olmalarını istedim, hayatta kalmalarını değil.

Roebber hala bu tekniği 7 günlük en yüksek ve en düşük sıcaklığı tahmin etmek için kullanıyor. Roebber çoğu zaman disiplinler arası çalıştığını düşünüyor. 10 yıl önce beyindeki nöronlar gibi düzenlenmiş tahmin simülasyonları oluşturmak için iş başındaydı. Bundan sonra, Ulusal Hava Servisi tarafından kullanılan ve kar yağışı tahminini ciddi anlamda geliştiren “yapay sinir ağı” aracını yarattı.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
9
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Merak Uyandırıcı! 4
  • İnanılmaz 2
  • Tebrikler! 1
  • Bilim Budur! 1
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 1
  • Umut Verici! 1
  • Muhteşem! 0
  • Güldürdü 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Türev İçerik Kaynağı: ScienceDaily | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 05/11/2024 19:39:09 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/5096

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Göz
Fil
Mitler
Hominid
Sinirbilim
İklim Değişikliği
Karar Verme
Veri Bilimi
Charles Darwin
Hayvan Davranışları
Kanıt
Maske Takmak
Entomoloji
Kimya
Kırmızı
Kurt
Kelebek
Astronomi
Etimoloji
Yılan
Protein
Geometri
Arkeoloji
Pandemik
Atom
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ç. M. Bakırcı. Evrimsel Meteoroloji: Biyolojik Evrim, Hava Tahminlerine Işık Tutuyor!. (22 Nisan 2017). Alındığı Tarih: 5 Kasım 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/5096
Bakırcı, Ç. M. (2017, April 22). Evrimsel Meteoroloji: Biyolojik Evrim, Hava Tahminlerine Işık Tutuyor!. Evrim Ağacı. Retrieved November 05, 2024. from https://evrimagaci.org/s/5096
Ç. M. Bakırcı. “Evrimsel Meteoroloji: Biyolojik Evrim, Hava Tahminlerine Işık Tutuyor!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 22 Apr. 2017, https://evrimagaci.org/s/5096.
Bakırcı, Çağrı Mert. “Evrimsel Meteoroloji: Biyolojik Evrim, Hava Tahminlerine Işık Tutuyor!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, April 22, 2017. https://evrimagaci.org/s/5096.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close