Evrimsel Antropoloji nedir?

Evrimsel antropoloji, insanın hem fizyolojik ve davranışsal evrimini hem de diğer primatlarla olan ilişkilerini araştıran interdisipliner bir çalışma alanıdır, hem sosyal bilimleri hem de doğa bilimlerini temel alır. Evrimsel antropoloji, insanın biyolojik evrimi ile ilgili olduğu kadar kültürel evrimi ile de ilgilidir.

İnsanın biyolojik evrimi, temel olarak insan formunun evrimi üzerineyken, insanın kültürel evrimi, kültürlerin zaman içerisinde uğradıkları değişimler ve mekansal yayılımları üzerinedir. Fakat unutmamak gerekir ki biyolojik evrim, kültürel evrimden çok farklı şekilde işler.

Evrimsel antropolojinin interdisipliner bir çalışma alanı olduğunu söyledik. Peki bu ne anlama geliyor? İnterdisipliner çalışma, bir çok disiplinin (bilim alanının) ortak bir amaç (ya da konu) üzerine çalışması demektir.

Basit bir örnek vermek gerekirse; bir kazı alanında insan kemikleri, taş aletler ve diğer hayvanlara ait iskeletler ele geçirdiğimizde, insan kemiklerini incelemeleri için paleoantropologlara, taş aletleri incelemeleri için arkeologlara, hayvan iskeletlerini incelemek ve alanın geçmiş dönemdeki ekolojisini anlamak için biyoarkeologlara, alanın tarihlendirmeleri için paleontologlara ya da jeologlara ve bu alanda bulunan kemiklerden (insana ve diğer hayvanlara ait olan) DNA elde edip bunları incelemeleri için genetikçilere (ya da paleogenetikçilere) ihtiyaç duyarız. Örnekten de anlaşılacağı gibi bir çok bilim dalı tek bir konu üzerinde, yani insanın geçmiş bir dönemdeki yaşantısına dair bir kesiti anlamak üzerine çalışmaktalar. Bu kesitler ve parçalar birleştirildiğinde de genel bir hikaye elde etmemiz mümkün hale geliyor. İste evrimsel antropolojinin yaptığı da, tam olarak bütün alanlardan yararlanarak, insanın “hikayesini” her yönüyle anlatmaya çalışmak.

Son olarak evrimsel antropolojinin başlıca yararlandığı alanları saymamız gerekirse:

• Paleoantropoloji ve primat paleontolojisi
• Primatoloji ve primat etolojisi (davranış bilimi)
• İnsan davranışının sosyokültürel evrimi
• Evrimsel psikoloji ve evrimsel linguistik
• Arkeoloji
• İnsan evrimsel genetiği
• Nöroantropoloji (insan ve primat bilinçleri, kültürleri, yetenekleri ve hareketleri)
• İnsan davranışsal ekolojisi
• İnsan anatomisi ve fizyolojisi
• Moleküler biyoloji ve biyokimya