Dünya'ya En Yakın 1A Tipi Süpernovanın Sırları Çözülüyor!

Avrupalı astronomlar tarafından yürütülen yeni bir araştırma, 11 milyon ışık yılı uzaklıktaki galakside oluşan olağanüstü süpernovanın gizeminin çözülmesine yardımcı olacak.

On yıllardır dünyaya en yakın olan Süpernova (bir yıldızın patlaması), 2014'ün başlarında tesadüfen Londra Üniversitesi Gözlemevi tarafından keşfedildi. Bu fenomen üzerine çalışmak çok önemliydi çünkü evrenimizin ve galaksilerin nasıl geliştiğine ve evrim geçirdiğine dair anahtar bilgiler sağlıyordu.

Astrophysical dergisinin son sayısında yayınlanan, bu konu üzerine yapılan yeni araştırma, Manchester Üniversitesi Jodrell Bank Gözlem Evi’nin yönettiği e-MERLIN e ait yedi teleskopla İngiltere ve Avrupa boyunca çok geniş bir radyo teleskop ağı kullanıldı. Bu teleskoplar süpernovadan yayılan oldukça düşük miktardaki radyo emisyonunda dahi son derece derin resimler elde edilmesini sağladı.

Bu, 2014J olarak da bilinen, beyaz cüce yıldızının patlamasıyla (iç çekirdeğin nükleer yakıtını bitirip dış katmanlarını atması) oluşan‘la’ tipi bir süpernovaydı. Beyaz cücw yıldızlar eğer kütleleri güneşin kütlesinin 1.4 katına çıkarlarsa patlarlar. Bu noktada çekirdek sıcaklığı karbonun nükleer füzyon geçirmeye başladığı sıcaklığa ulaşır. Bu yıldız boyunca hızlıca yayılır ve sonuç olarak yıldızı parçalara ayıran ve güneşten milyarlarca kat daha parlak olan yeni bir yıldız gibi ışıldamasına yol açan katastrofik termonükleer patlamaya yol açar.

On yıllardır bu olayın nasıl gerçekleştiği yönünde tartışmalar vardı ancak yeni sonuçlar modellerin çoğunu saf dışı bırakıp yüksek olasılıkla iki beyaz cücenin birleşmesinin sebep olduğunu gösterdi. Araştırma, İspanya Ulusal Araştırma Komisyonu’nda araştırmacı olan Miguel Pérez-Torres öncülüğünde yapıldı. Kendisi şu şekilde açıklıyor: 

Süpernovalar, galaksilerin evrimsel süreçlerinde ve onların kimyalarında temel bir rol oynuyor. Etrafımızda gördüğümüz çoğu ağır elementi oluşturmanın yanı sıra, normal yıldızların içinde oluşamayacak elementleri de ortaya çıkartıyorlar. 2011 yılındaki Nobel Ödülü, bir ‘la’ tipi süpernovanın evrenin genişleme ivmesinin arttığını göstermek için kullanıldığında verildi. Ancak temel soru olan ‘la’ tipi süpernovaya neyin sebep olduğu hala gizemini koruyordu.

Manchester Üniversitesi Jodrell Bank Astrofizik Merkezinden makalenin eş yazarlarından olan Rob Beswick şunları ekliyor: 

"la" tipi süpernova patlaması yakın evrenimizde nadir olan bir olay. 2014J süpernovası ise 1986’dan beri dünyaya en yakın ‘la’ tipi süpernova ve muhtemelen buna benzer ve bu kadar yakın bir süpernovayı tekrar görene kadar bir yüz yıl daha geçecek. Bu aşırı önemli astrofizik olayı ve altında yatan sebep hakkında daha fazla şey öğrenmek için inanılmaz bir fırsat.