Dünya Yalpalıyor: Dünya'nın Üçüncü Hareketi Presesyon

Dünya, kendi etrafındaki batıdan doğuya doğru olan hareketini 23 saat 56 dakika 4,04 saniyede tamamlar (yaklaşık 24 saat). Bu süre sonunda gece ve gündüz meydana gelir. Dünya, Güneş etrafındaki hareketini ise 365 gün 5 saat 48 dakika ve 45.51 saniyede tamamlar. Bu sürece 1 yıl denir. Bu süre zarfında Dünya ekliptik düzlemi ile yaptığı 23° 27’ (23 derece, 27 dakikalık) açıya bağlı olarak yıl içinde Güneş ışınlarını farklı açılarla alır. Bunun sonucunda mevsimler meydana gelir. Bahsettiğimiz bu iki hareket de, türümüzün ömrü içerisinde gözlemleyebileceği kadar kısa zaman dilimlerinde meydana gelir. Biz bu yazımızda Dünya’nın daha uzun bir periyotta gerçekleştirdiği (25.800-26.000 yıl), "yalpalama hareketi" olarak düşünebileceğiniz "presesyon" adı verilen bir diğer hareketinden bahsedeceğiz.

Bildiğimiz gibi Dünya kusursuz bir küre değildir. Bu nedenle dönüşü de, kusursuz bir yörünge takip edemeyecek, şekline bağlı olarak "devinme" adı verilen bir hareketi de beraberinde gelecektir. Bunu, bir topacın kendi ekseni etrafında dönerken yalpalaması gibi düşünebilirsiniz. Topaçtaki bu yalpalama, topacın kendisindeki ve döndüğü yüzeydeki kusurlardan dolayı meydana gelir. Dünya'nın yalpalaması ise tam bir küre olmamasındandır. Güneş ve Ay’ın çekim kuvvetlerine bağlı olarak oluşan bu hareketin bir tam turu 26.000 yılda gerçekleşmektedir.

Dünya’nın bu daha az bilinen üçüncü hareketinin de, tıpkı diğer iki hareketinde olduğu gibi bazı sonuçları olacaktır. Bu hareketin sonucunda günöte (aphelion) günberi (perihelion) noktalarında yarım kürelerin konumu değişir. Bunun sonucunda mevsimlerde değişme yaşanır. Günümüzde günberi 3 Ocak tarihinde gerçekleşmektedir. Günöte ise 4 Temmuz tarihinde gerçekleşir. Günberi durumunda Dünya’nın kuzey yarım küresi kış mevsimini yaşarken, güney yarım küresi ise yaz mevsimini yaşamaktadır. Günöte durumunda ise durum tam tersidir. Bundan yaklaşık 13.000 yıl sonra ise, Dünya’nın eksek eğikliği günümüzün tam tersi yönde olacağından, kuzey yarım küre günberi durumunda yaz, günöte durumunda ise kış mevsimini yaşayacaktır. Başka bir deyişle Aralık, Ocak, Şubat ayları güney sahillerimizin turist akınına uğradığı aylar durumuna gelecek diyebiliriz. Haziran, Temmuz, Ağustos ayları ise öğrencilerin kar sebebiyle tatil beklediği günleri beraberinde getirecek!

Presesyon’un etkileri bununla da sınırlı kalmıyor. Günümüzde kutup yıldızı, Polaris isimli yıldız iken, presesyon hareketinin yarım tur gerçekleşmesiyle (yani yaklaşık 13.000 yıl sonra) Polaris, yerini Vega Yıldızı’na bırakacaktır.

Konuyla ilgili daha kapsamlı bir yazımıza buradan erişebilirsiniz.