Dişlerin Milyonlarca Yıllık Evrimsel Geçmişi, Laboratuvar Koşullarında Birkaç Günde Yeniden Yaratıldı!
Genetik Müdahale Yöntemleriyle Evrimsel Geçmişi Hızlandırmak Mümkün!
Bu haber 9 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.
Helsinki Üniversitesi ve Autònoma de Barcelona Üniversitesi’nden (UAB) bir grup araştırmacı, fareler üzerinde yaptıkları deneylerde, doğada milyonlarca yıl sürecek morfolojik değişimleri deneysel olarak üretmeyi başardı.
Bilim insanları laboratuvar koşullarında farenin embriyolojik gelişimi sırasında küçük ve kademeli modifikasyonlar yaparak elde edilen dişlerin morfolojik olarak farelerden milyonlarca yıl önce ayrılan kemirici türlerinin fosil kayıtlarındaki dişlerle çok benzer olduğunu keşfetti.
Helsinki Üniversitesi Biyoteknoloji Enstitüsü'nde dişlerin gelişimini değiştirmek için embriyoda gelişim sırasında yapının oluşmasını ve organlarının farklılaşmasını düzenleyen ectodysplasin A (EDA) proteini tarafından kodlanmamış farelerden alınan embriyonik diş kültürlerinin üstünde çalışıldı. Bu kültürlerden elde edilen dişler arasından bu mutasyona sahip olanlar çok basit formlar oluşturdular; bunların düzenli taç yapıları vardı. Bilim insanları, embriyonik hücrelere kademeli olarak farklı miktarda EDA proteinleri ekleyerek hücrelerin gelişmesine izin verdi.
Araştırmacılar, kaplamalarında farklı derecede karmaşıklıklara sahip dişler gözlemledi. Gözlenen ilk değişimler yaklaşık 200 milyon yıl önce Triyasik dönemde ortaya çıkan hayvanlarınkiyle örtüşüyordu. Daha arka kalıpların gelişimi yaklaşık 60 milyon yıl önceki Paleosen evrede zaten soyu tükenmiş kemirgenlerde bulunan evrimin farklı aşamalarıyla örtüşüyor. Araştırmacılar böylece deneysel olarak memeli diş fosil kayıtlarında gözlenen geçişi yeniden elde etti.
Bilim insanları, UAB ve Helsinki Üniversitesi’nden olan Isaac Salazar-Ciudad’ın oluşturduğu “bilgisayar model tahmin programı” ile bu dişlerin şeklini, her bir hücrenin alan konumunu hesaplayarak bir grup eşit hücreden karmaşık 3 boyutlu tam bir azı dişine nasıl dönüştüğü karşılaştırdı. Bu program, bir gen modifiye edildiğinde, dişin morfolojisinde oluşabilecek değişiklikleri tahmin edebilir ve bu sayede evrimsel süreçte oluşan değişiklikler için açıklama sunar. Isaac Salazar-Ciudad şöyle diyor:
Evrim, bireylerin farklı yollardan çevrelerine uyum sağlama yeteneği olarak açıklanmıştır; ancak bireyler morfolojik olarak nasıl ve niçin farklılaşıyor bilmiyoruz. Bu araştırma, olası varyasyonların şekli ve doğal seçilim arasındaki oyunda dahil evrimi anlamamıza yardım edecektir.
Helsinki Üniversitesi ve Autònoma de Barcelona Üniversitesi’ne ek olarak, California Üniversitesi, Beijing Çin Bilim Akademisi, Monash Universitesi ve Melbourne Victoria Müzesi’ndeki araştırmacılar da katıldı. Araştırma Nature dergisinde yayımlandı.
Evrim Ağacı'nda tek bir hedefimiz var: Bilimsel gerçekleri en doğru, tarafsız ve kolay anlaşılır şekilde Türkiye'ye ulaştırmak. Ancak tahmin edebileceğiniz Türkiye'de bilim anlatmak hiç kolay bir iş değil; hele ki bir yandan ekonomik bir hayatta kalma mücadelesi verirken...
O nedenle sizin desteklerinize ihtiyacımız var. Eğer yazılarımızı okuyanların %1'i bize bütçesinin elverdiği kadar destek olmayı seçseydi, bir daha tek bir reklam göstermeden Evrim Ağacı'nın bütün bilim iletişimi faaliyetlerini sürdürebilirdik. Bir düşünün: sadece %1'i...
O %1'i inşa etmemize yardım eder misiniz? Evrim Ağacı Premium üyesi olarak, ekibimizin size ve Türkiye'ye bilimi daha etkili ve profesyonel bir şekilde ulaştırmamızı mümkün kılmış olacaksınız. Ayrıca size olan minnetimizin bir ifadesi olarak, çok sayıda ayrıcalığa erişim sağlayacaksınız.
Makalelerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu makalemizle ilgili merak ettiğin bir şey mi var? Buraya tıklayarak sorabilirsin.
İlgili Sorular
Soru & Cevap Platformuna Git-
4
-
3
-
3
-
2
-
2
-
2
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
- Çeviri Kaynağı: Science Daily | Arşiv Bağlantısı
- E. Harjunmaa, et al. (2014). Replaying Evolutionary Transitions From The Dental Fossil Record. Nature, sf: Nature. | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 22/02/2025 17:33:57 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/3929
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
This work is an exact translation of the article originally published in Science Daily. Evrim Ağacı is a popular science organization which seeks to increase scientific awareness and knowledge in Turkey, and this translation is a part of those efforts. If you are the author/owner of this article and if you choose it to be taken down, please contact us and we will immediately remove your content. Thank you for your cooperation and understanding.
