Cüce Gezegen Ceres'te Bol Miktarda Su Buharı Bulunuyor!

Ceres'in her zaman buzlu ve kayalı bir yüzeye sahip olduğu düşünülmekteydi ve sonunda yapılan yeni bir keşif bunu doğruladı. Herschel Uzay Teleskobu'nu kullanan bilim insanları, Ceres isimli cüce gezegenin yüzeyinde buz, atmosferinde ise su buharı tespit etti. Avrupa Uzay Ajansı'ndan Michael Küppers tarafından yürütülen araştırmanın sonuçları, Nature dergisinde yayımlandı.

Ceres, Mars ve Jüpiter'in yörüngeleri arasındaki asteroit kuşağı içerisinde bulunan en yuvarlak ve en büyük cisimdir. İlk olarak 1801 yılında keşfedilen Ceres, bir "gezegen" olarak sınıflandırılmıştı. Ancak sonradan, ona adını da verecek olan Sir William Herschel tarafından yeniden sınıflandırıldı. 2006 yılında düzenlenen Uluslararası Astronomi Birliği toplantısında yapılan yeni gökcismi tanımlamaları çerçevesinde bir kez daha sınıflandırılan Ceres, bu defa bir "cüce gezegen" olarak tanımlandı. Aynı toplantıda Plüton'un da bir cüce gezegen olduğu kararı çıkmıştı. Ceres, Ay'ın sadece yüzde 1'i kadar kütleye sahiptir ve yüzey alanının Arjantin'den büyük olmadığı bilinmektedir.

Her ne kadar Ceres'in yüzeyinde hep buz olduğuna inanılmışsa da, bu hiçbir zaman gösterilememişti. Herschel Teleskobu ile Ceres'i inceleyen ve bu gök cisminden yansıyan radyoaktif ışımaya bakan araştırmacılar, bu ışımanın dalgalarının yüzeyde su olduğunu gösterecek şekilde olduğunu fark ettiler. Cüce gezegende sadece buz bulunmuyor, üstelik çok bol bir miktarda bulunuyor. Araştırmacılar, gök cisminin çekirdeğini saran mantonun o kadar kalın bir buz tabakasından oluştuğunu düşünüyorlar ki, bu buzun miktarı Dünya'daki su kadar olabilir.

Atmosferde bulunan buhar ise biraz daha gizemli ve araştırmacıların kafasını karıştırmakta, çünkü nasıl oluştuğunu anlayamıyorlar. Bunun bir sebebinin, cüce gezegenin yörüngesinin Güneş'e birazcık yaklaştığında buzun buharlaşması olabileceği düşünülüyor. Benzer bir şekilde, çekirdekte bulunan radyoaktif ışıma da buzu süblimleştiriyor olabilir. Görünen o ki, su buharı sürekli cüce gezegen yüzeyinden fışkırmıyor ve fışkırdığı zaman da bunun miktarı sabit değil. Bu buharların çıktığı bacalar rastgele dağılmış halde değiller, özellikle 2 noktada toplanıyorlar. En güçlü zamanlarında, bu bacalardan saniyede 6 kilogram su buharı çıktığı gözlenmiştir.

2007 yılında NASA, Dawn isimli uzay sondasını Ceres ile Vista isimli asteroide bir görev için gönderdi. Dawn'ın görevi bu iki ön gezegenin jeolojisini, kimyasal yapısını ve atmosferini incelemek ve onları daha iyi anlamamızı sağlamaktır. Bu uzay aracının cüce gezegen ile Şubat 2015'te buluşması bekleniyor. Bu harika bir zamanlama, çünkü bu ön keşifler sayesinde araştırmacıların yakın ölçümler yapması için çok beklemeleri gerekmeyecek. Dawn'dan gelecek bilgiler sayesinde araştırmacılar suyun Güneş Sistemi'ne nasıl dağıldığını anlayabilecekler ve yaşamın başlaması için gerekli koşullardan biri olan suyun gezegenimizde nasıl bulunduğunu inceleyebilecekler.