Kütahya'nın Domaniç İlçesi civarlarında gözlemlediğimiz birkaç farklı Avrupa peygamberdevesi (Mantis religiosa) bireyi. Kuru otlarla kaplı çayırlık bir alanda hususi olarak mantis aramaya çıktığımızda beklediğimizden daha fazlasıyla karşılaştık. Günün sıcak saatlerinde kendi renklerine uygun bitkilerin üzerinde av bekliyorlar veya çiftleşmek için uygun partner arıyorlardı.

Dünya çapında en çok bilinen peygamberdevesi türlerinden birisidir. Özellikle Avrasya'daki en yaygın türdür. Bir böceğe ve diğer peygamberdevesi türlerine oranla büyük denilebilecek boyutlara sahiptir. Yetişkin erkek ve dişilerde çok büyük bir boyut farkı olmamakla birlikte yaklaşık 5-7.5 cm civarında olabilirler. Cinsiyetler arası görünüş farkı olan seksüel dimorfizm çok belirgin olmasa da mevcuttur. Yetişkin dişiler erkeklerine göre biraz daha iri ve ağırdır. Dişilerin anten boylarının erkek cinsiyetine göre daha kısa olması, vücutlarının daha iri ve ağır olması, kanat boyunun abdomenin boyunu geçmemesi ve çok uzun mesafelere uçamaması başlıca farklılıklardır. En kesin ayrım ise dişilerin karnının (abdomen) 5 segmentli, erkeklerin karnının (abdomen) 6 veya 7 segmentli olmasından yapılır.

Evrim dendiği zaman akla ilk gelen, canlılar arasındaki benzerlik kıyaslamalarıdır. Hemen aklımız şempanzelerle insanlar arasındaki genetik benzerliğe gider. Ya da fosiller ile yaşayan türler arasındaki yapısal benzerliklere... İyi ama, bu benzerlikler neden evrime işaret ediyor olsun? Her biri ayrı ayrı, aynı tasarımcı tarafından tasarlandığı için benzer olamazlar mı? Sonuçta bizler de arabalar yaratıyoruz ve hepsi kabaca birbirine benziyor. Bu durum, arabaların evrimleşerek bugüne geldiği ya da ortak atalardan türleştiği anlamına mı gelir?

Türler arası benzerlik, evrimin kanıtı olmaktan ziyade bir sonucudur. Bir nevi "ipucu" olarak düşünülebilir. Türler arası biyolojik, morfolojik, genetik, anatomik, fizyolojik, davranışsal benzerlikler ve bu benzerliklerin türden türe kademeli olarak değişiyor olması, bu canlıların ortak atalardan türleştiği fikrini akla getirir. Ancak bu demek değildir ki evrimsel biyologlar, "Evrim doğruysa türler arası benzerlik olmalı. Türler arası benzerlik var. Dolayısıyla evrim var." gibi bir mantık hatası yapmaktadırlar. Benzerlik işin ilk adımıdır. Sadece bir parçasıdır. Sonraki adım, bu benzerliğin neden var olduğunu açıklamaktır. 

Evrimsel süreçler genomu nasıl etkiler? Popülasyon genomiği alanı, evrim ve genomla ilgili çıkarım yapmak için genomun popülasyon içi ve popülasyonlar arası yapısını inceler.

Popülasyonların birbirinden bağımsız olarak evrimleşmesi genetik ıraksamaya neden olur. Genomun çeşitli bölgelerinin birbirlerinden oldukça farklı düzeylerde genetik ıraksama göstermesi beklenir (Nosil ve ark. tarafından incelenmiştir, 2009). Bazı bölgelerde popülasyonlar arasında neredeyse hiç farklılaşma görülmezken, bazı bölgelerde genetik ıraksama son derece belirgindir (Şekil 1). Genomun bölgeleri boyunca gözlemlenen bu popülasyonlar arası ıraksama çeşitliliğine heterojen genomik ıraksama denir (Nosil ve ark. 2009). Popülasyonların farklılaşması ve tür oluşumu sırasında genomik ıraksamanın son derece heterojen olması beklenir, çünkü bu sırada bazı bölgelerde ıraksak doğal seçilim ile bağlantılı genetik farklılıklar birikirken, diğer bölgelerde gen akışının homojenize edici etkileri ve genetik sürüklenme tarafından rastgele farklılıkların ortaya çıkarılması için yeterli zaman olmaması ıraksamanın önüne geçer. Ekolojik sebeplerden veya genetik çatışmadan kaynaklanan seçilim, genetik sürüklenmenin stokastik etkileri, farklılık gösteren mutasyon sıklıkları, seçilim altındaki özelliklerin genetik temeli ve kromozomlardaki genler arasındaki genetik bağlantı dahil birçok unsur, heterojen genomik ıraksamaya katkıda bulunur. Popülasyonlardaki genomik farklılaşma şekilleri, bu çeşitli tarihi evrimsel ve genetik süreçler sonucunda oluşur ve birleşir. Böylece, biyologlara evrimsel ıraksamayı şekillendiren kuvvetleri yeniden oluşturma imkanı sunar.

Günlük yaşamımızı anlamak, zihinsel etkileşimlerin karmaşıklığına dalmakla mümkündür. Johann Friedrich Herbart, kavramlar arasındaki ilişkilerin ve etkileşimlerin karmaşıklığını inceleyen bir Alman filozofudur. Özellikle eğitim felsefesi ve psikoloji alanlarında etkili olan Herbart, kavramlar arasındaki direncin önemini vurgulamıştır.

Zihinsel Etkileşimlerdeki Ağ

Pterozorlar, Mesozoyik dönem boyunca gökyüzünü süsleyen uçan sürüngenlerdir. Bu etkileyici canlılar, 228 milyon yıl önce Triyas döneminden 66 milyon yıl önce Kretase’nin sonuna kadar dünyamızda var olmuşlardır. Pterozorların çeşitliliği, uçma yetenekleri ve adaptasyonları, onları paleontolojik araştırmaların ilgi odağı yapmıştır. Bu makalede, su altında avlanma yeteneğine sahip olabilecek pterozor türlerinin varlığını ve bu iddianın bilimsel temellerini inceleyeceğiz.

Pterozorların Anatomisi ve Adaptasyonları :

Birlikte yaşayan ya da birbirleriyle çok fazla zaman geçiren kadınların adet döngülerinin senkronize olduğu iddiasını destekleyen hiçbir bilimsel veri yoktur.^[1]

Kadınların adet döngülerinin senkronize olabileceği fikri, ilk olarak 1971 yılında Nature dergisinde yayımlanan Menstrüal Senkronizasyon ve Baskılama başlıklı makalede, Martha K. McClintock tarafından tespit ve tarif edilmiştir.^[2] Bu sebeple, buna "McClintock Etkisi" adı da verilmektedir. 

Evet. Fakat normal şartlar altında sistemik hastalıklar arasında risk faktörü olarak değerlendirilmez. Zira taşıdığı patojen sayısı sistemik hastalık yapmaya yeterli olmadığı için vücuda girdikten sonra immün sistem, mukozalar, mide asidi gibi savunma unsurları ile elenir.

Söz konusu hastalık etkenleri arasında kolera, diyare (ishal), dizanteri (mukuslu kanlı ishal), salmonelloz ve tifo olabilir. Fakat dediğimiz gibi sistemik hastalık yapma yeteneği sayıca fazla patojenin direkt açık yaradan kana karışmadığı sürece düşüktür. Ayrıca halka açık, hijyenden mahrum yerlerde veya kişide immün baskılanma (AIDS, gebelik, kemoterapi) olmadığı sürece de düşüktür.