Doğa, sayısız harikası ve ilginç adaptasyonları ile bizi sürekli şaşırtır. Özellikle tropik bölgelerde yaşayan canlılar, benzersiz özelliklere sahip olabilir ve bazen beklenmedik şekillerde hayatta kalma stratejileri geliştirebilirler. Kosta Rika'ya özgü olan su anolü veya Latince adıyla Anolis aquaticus bu ilginç adaptasyonlara güzel bir örnek teşkil eder.[1]
Su anolü, diğer birçok kertenkele türünden farklı olarak uzun süre su altında kalabilme yeteneğine sahiptir. Yapılan araştırmalar, su anolünün 18 dakikaya kadar su altında kalabilme kapasitesine sahip olduğunu ortaya koymuştur.[2]
Bu özellik, su anolünün avcılarından daha yavaş hareket edebilmesi nedeniyle evrimleşmiş olabilir. Uzun süre su altında kalabilme yeteneği sayesinde, su anolü avcıların gözünden kaybolur ve güvenliğini sağlar. Bu şekilde, avcılarını şaşırtır ve kaçma şansı elde eder. Su anolü, su altında kalarak avını da etkili bir şekilde avlayabilir. Su altında yaşayan ve normalde ulaşılamayan avları hedefleyebilir ve bu benzersiz dalış yeteneğiyle beslenme stratejisini destekleyebilir.
Su anolü, avcılarından kaçmak için su altında uzun süre kalabilme yeteneğine sahiptir, ancak bu yeteneği kullandığında, hipoksi ile karşı karşıya kalır.[3] Hipoksi, vücudun yeterli oksijen alamaması durumudur ve canlılar için potansiyel bir tehlike oluşturur. Nitekim su anolü bir avcının varlığını algıladığında uzun süre su altında kalmak için hipoksiye dayanabilir. Ancak, uzun süre su altında kalmak enerji tüketici bir aktivitedir. Enerji seviyelerinin düşmesi ve hızlı tepki verme kabiliyetinin azalması, su anolünün avcılardan kaçma konusunda bazı kısıtlamalar yaşamasına neden olabilir. Bu adaptasyon, su anolü için bir avantaj sağlasa da kaçış ihtiyacı doğduğunda enerji seviyelerinin düşük olması dezavantaj oluşturabilir.
Su anolünün uzun süre su altında kalabilme yeteneği, su altında hava kabarcığı oluşturabilme yeteneklerine dayanmaktadır. Bu kertenkeleler, tehlike anında veya av ararken ağaçlardan veya kayalıklardan suya atlarlar. Suda batarken nefeslerini verir ve burunlarının ucunda bir hava kabarcığı oluştururlar. Araştırmacılar bu canlıların, bu hava kabarcığını uzun bir süre boyunca soluduğunu ve tekrar tekrar nefes aldığını doğrulamışlardır.
Ayrıca, araştırmacılar zamanla hava kabarcığı içindeki oksijen satürasyonunu ölçmüş ve zamanla azaldığını tespit ederek kertenkelelerin hava kabarcığından nefes aldıklarını göstermiştir. Buna ek olarak, hava kabarcıklarının kertenkelelerin vücutlarında biriken karbondioksiti uzaklaştırmalarına yardımcı olabileceği düşünülmektedir. Karbondioksit, kabarcık içindeki suya kolayca geçebileceği ve suya göre çok daha yüksek bir karbondioksit kısmi basıncına sahip olduğu için kabarcık içinde biriken karbondioksiti uzaklaştırmak kolay olur.
Oluşan hava kabarcığının kertenkelelerin vücutlarındaki karbondioksiti uzaklaştırmalarına yardımcı olmasının yanı sıra suya daldıklarında oksijen emebilen bir tür "fiziksel solungaç" ( İng: "Physical gill") işlevi görebileceği de düşünülmektedir. Yani, su anolü bu hava kabarcığı aracılığıyla su altındaki oksijeni doğrudan kullanarak solunum yapabilir. Bu düşünceye göre, hava kabarcığı su anolünün derisi üzerinde bulunurken, suyun içindeki gazlarla etkileşime girer ve oksijeni emer. Bu şekilde, su anolü su altında bulunan oksijeni difüzyon yoluyla kullanarak solunum yapabilir.[4]
Ancak, bu konu hala araştırma ve keşif aşamasındadır. Hava kabarcığına dayalı yeniden nefes alma davranışı, su anollerinin su altında kalma sürelerini muhtemelen uzatır, ancak bu konuda kesin bir bilgi henüz mevcut değildir. Aşağıda su anolünün bu eylemi nasıl gerçekleştirdiğini izleyebilirsiniz.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git-
11
-
3
-
3
-
1
-
1
-
1
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
- ^ V. A. C. (. N. D. C. Rica), et al. (2012). Iucn Red List Of Threatened Species: Anolis Aquaticus. IUCN Red List of Threatened Species. | Arşiv Bağlantısı
- ^ S. Magazine, et al. Diving Anole Lizards Use Bubbles To Breathe Underwater. (27 Mayıs 2021). Alındığı Tarih: 30 Mayıs 2023. Alındığı Yer: Smithsonian Magazine | Arşiv Bağlantısı
- ^ C. K. Boccia, et al. (2021). Repeated Evolution Of Underwater Rebreathing In Diving Anolis Lizards. Elsevier BV, sf: 2947-2954.e4. doi: 10.1016/j.cub.2021.04.040. | Arşiv Bağlantısı
- ^ D. Main. These Lizards Use Bubbles To Breathe Underwater. (12 Mayıs 2021). Alındığı Tarih: 30 Mayıs 2023. Alındığı Yer: Animals | Arşiv Bağlantısı
- S. Baeckens, et al. (2021). Convergent Evolution Of Skin Surface Microarchitecture And Increased Skin Hydrophobicity In Semi-Aquatic Anole Lizards. Journal of Experimental Biology. doi: 10.1242/jeb.242939. | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 22/12/2024 06:06:41 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/14715
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
