Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

Bozuk Yürüyen Merdiven Yanılgısı: Çalışmayan Bir Yürüyen Merdiven, Neden Dengemizi Bozar?

Yürüyen merdiven yanılgısının (İng: "Phantom Escalator") artık bilimsel bir açıklaması var!

2 dakika
24,320
Bozuk Yürüyen Merdiven Yanılgısı: Çalışmayan Bir Yürüyen Merdiven, Neden Dengemizi Bozar?
Podcast
4:22
Cansu Demir
Seslendiren
21
  • İndir
  • Dış Sitelerde Paylaş
Tüm Reklamları Kapat

Metrolardaki yürüyen merdivenler sık sık bozulur. Bir sakatlığınız veya ağır çantalarınız olduğunda bu durum oldukça rahatsız edici bir hal alabilir.

Yaklaşılan bozuk merdivenin çalışmayacağının bilinmesine karşın çoğu insan attıkları ilk adımda normal merdivenlerde rastlanmayan bir denge kaybıyla karşılaşırlar. Oysaki bozuk bir yürüyen merdivenin normal bir merdivenden hiçbir farkı yoktur. İşte gizemli olan da budur.

Eğer bir şey sizde merak uyandırdıysa, muhtemelen bir yerlerde bir bilim insanı da aynı merakı yaşamıştır. Gerçekten de, R. F. Reynolds ve A. M. Bronstein adındaki iki araştırmacı, 2003 yılında "Yürüyen merdivenin çalışmamasından emin olunmasına rağmen yaşan tuhaf denge duyarlığı" olarak tanımladıkları "Bozuk Yürüyen Merdiven Yanılgısı" (İng: "Broken Escalator Phenomenon") adlı çalışmalarını yayınladılar.

Tüm Reklamları Kapat

Bu hissiyatı bir deneyle canlandırmak isteyen araştırmacılar, katılımcıların sabit biçimde üstünde durabilecekleri bir kızak kullandılar. Denekler önce, hareketsiz kızağın üstüne on defa adım attılar. Ardından, yirmişer kez aynı durumu kızak hareketliyken tekrarladılar. Araştırmacılar üçüncü deneyde kızağı durdurup tekrardan kızağa adım atılmasını istediler. Bu defa katılımcılar, kızağın hareketsiz olduğunu bilmelerine rağmen kızağa gövdelerinin öne gitmesine sebep olacak kadar gereksiz bir hızla adım attılar.

Çalışmada, bulundukları son pozisyondan 14.9 santimetre yukarı doğru bir sapmanın yaşandığı gösteriliyor. Deneklerin büyük çoğunluğu, bu duygu karşısında hayrete düştüklerini, bazıları ise bunu çalışmayan bir yürüyen merdivene adım atmakla kıyasladıklarını belirttiler. Çalışmada şöyle söyleniyor:

Yürüyüş biçimimizin, yürüyen merdiven veya koşu bandı gibi hareketli yüzeylere uyum sağlaması modern şehirlerin bir parçası haline geldi.

Öyle görünüyor ki, bir platforma sarsıntısız geçebilmek amacıyla yaptığımız hızlı yürüme veya hafifçe öne eğilmek gibi eylemler, hareketsiz olduğunu bildiğimiz bir yürüyen merdivene adım attığımızın farkında olduğumuzda bile kolayca düzeltemeyeceğimiz eylemler olarak beynimizde yer edinmişler.

Benzer bir etki daha önce kaygan olan bir yüzeye daha dikkatli adım atan insanlarda gösterildi. PLOS One dergisinde yayımlanan bir başka araştırma, alışılmış bir görüntünün (örneğin görmeye alışık olduğumuz hareket halindeki yürüyen merdivenlerin), yürüyen merdivenlerle ilgili yanılsamaya sebep olan ana etken olduğunu ileri sürüyor. 2003'te yapılan bu deneyin sonucu şu şekilde belirtiliyor:

Motor sistemimiz, yeni öğrenilen iki davranış arasında ani geçişler yapamamaktadır; koşullar öngörülebilir olsa bile!

Etkinin bilinçli bir şekilde bastırılmayı denenmesi durumunda dahi bu durum geçerlidir. Bunu kendiniz deneyin! Bedenimizi kontrol edebilmemize rağmen, vücudumuzun bazı bölgeleri pozisyonunu koruyacak ve yürüyen merdivene adımınızı attığınızda, her insan gibi siz de hakimiyetinizi kaybedeceksiniz.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
73
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

İçerikle İlgili Sorular
Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 56
  • İnanılmaz 22
  • Muhteşem! 13
  • Bilim Budur! 11
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 10
  • Merak Uyandırıcı! 10
  • Umut Verici! 3
  • Güldürdü 2
  • Korkutucu! 1
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Çeviri Kaynağı: The Atlantic | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 02/12/2024 22:08:08 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/7907

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Balık
Biyokimya
Uterus
Wuhan Koronavirüsü
Kanser
Darwin
İngiltere
Organ
Cinsiyet
Elektrik
Cansız
Kemik
Travma Sonrası Stres Bozukluğu
Bağışıklık
Yaşanabilir Gezegen
Yılan
Mers
Toplumsal Cinsiyet
Sars-Cov-2 (Covid19 Koronavirüs Salgını)
Diş Gelişimi
Taklit
Entomoloji
Türkiye
Biyolojik Antropoloji
Hematoloji
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Kafana takılan neler var?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
J. Beck, et al. Bozuk Yürüyen Merdiven Yanılgısı: Çalışmayan Bir Yürüyen Merdiven, Neden Dengemizi Bozar?. (8 Ağustos 2019). Alındığı Tarih: 2 Aralık 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/7907
Beck, J., Kocakuşak, H., Bakırcı, Ç. M. (2019, August 08). Bozuk Yürüyen Merdiven Yanılgısı: Çalışmayan Bir Yürüyen Merdiven, Neden Dengemizi Bozar?. Evrim Ağacı. Retrieved December 02, 2024. from https://evrimagaci.org/s/7907
J. Beck, et al. “Bozuk Yürüyen Merdiven Yanılgısı: Çalışmayan Bir Yürüyen Merdiven, Neden Dengemizi Bozar?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Hüseyin Kocakuşak, Evrim Ağacı, 08 Aug. 2019, https://evrimagaci.org/s/7907.
Beck, Julie. Kocakuşak, Hüseyin. Bakırcı, Çağrı Mert. “Bozuk Yürüyen Merdiven Yanılgısı: Çalışmayan Bir Yürüyen Merdiven, Neden Dengemizi Bozar?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Hüseyin Kocakuşak. Evrim Ağacı, August 08, 2019. https://evrimagaci.org/s/7907.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close