Böcekler, Cinsiyetlerle İlgili Bildiklerimizi Alt Üst Edebilir!
- Türev
- Entomoloji
Cinsiyetin tanımı, halk arasında oldukça yanlış bilinen bir konudur. Örneğin sakallı/kılsız olmak, penis/vajina sahibi olmak, vb. özellikler cinsiyeti belirleyen özellikler olarak görülür. Bu tamamıyla hatalıdır.
Bunlar, eşey karakterleridir; yani bazı cinsiyetlerle genetik bazda ilişkilendirilen ve "norm" olarak görülen, aslında her zaman birebir aynı olmak zorunda olmayan, sadece popülasyon içerisindeki genel dağılımı temsil eden özelliklerdir. Örneğin üretilen yavruları taşımak da ("dişiler yavruları taşır") uzun bir süre cinsiyeti belirlemek için yeterli olarak görülmüştür, ta ki deniz atları ve yakın akrabalarında (boru balıkları gibi) yavruları bariz ve tartışmaya yer bırakmaz biçimde erkeklerin taşıdığı tespit edilene kadar.
Bilimsel Olarak Cinsiyet
Bilimde cinsiyet, 2 farklı şekilde tanımlanır:
Kromozomlar veya Genler
Farklı kromozom sistemlerinde, farklı kombinasyonlar, farklı cinsiyetleri belirlerler. Örneğin insanların tabi olduğu kromozom sisteminde XX kombinasyonu dişileri, XY kombinasyonu erkekleri belirler. Bu yöntem, neredeyse her zaman isabetli olsa da, kimi zaman hatalı sonuçlar verebilmektedir. Özellikle de kromozom ayrışmasında sıkıntılar olduğunda ve X-Y sisteminin "norm" olarak görülen dağılımından sapmalar olunca... Bu durumda, bilim insanları ikincil ve daha da genel olarak isabetli olan bir yönteme başvururlar:
Sperm ve Yumurta Üretimi
Bilinen tüm eşeyli canlılarda dişiler yumurta, erkekler ise sperm üretirler. Daha doğrusu dişilik ve erkeklik, üretilen gamet tipine göre belirlenir. Bunun haricindeki hiçbir özellik cinsiyeti belirleyici değildir. Ancak ister istemez yumurta ve sperm ile ilişkilendirilen bir özellik vardır: penis ve vajina. Bugüne kadar bildiğimiz hemen her türde yumurta üreten canlıların vajinası, sperm üretenlerinse penisi vardır. Gerçi buna da istisnalar bilinmektedir, örneğin kuşlar. Ancak yine de, kuşların durumunda zaten çoğu türde bu organlar hiç yoktur (evrimsel süreçte körelmiştir), sadece kloak yoluyla ürerler. Buna rağmen eğer ki üreme organlarının varlığından söz ediyorsak, vajina her zaman yumurta üretici olan dişilerde, penis ise her zaman sperm üretici erkeklerde var olarak bilirdik.
Böcekler, Bildiklerimizi Alt Üst Edebilir!
Ancak bir canlı var ki, cinsiyetlere dair tüm bildiklerimizi sarsıyor. Çünkü Neotrolga cinsi Brezilya mağara böceklerinde, evrimsel süreçte işler tam tersine dönmüş! Dişiler, bariz bir şekilde yumurta üretiyorlar, ancak penisleri var! Erkekler ise, bariz bir şekilde sperm üretiyorlar, ancak vajinaları var! Bu, canlılar aleminde böyle bir durumu gördüğümüz ilk ve tek örnek.
Bu böceklerin çiftleşmesi 40 ila 70 saat arası sürüyor! Bu süreçte dişi, penisini erkeğin vajinasına sokarak dölleme işlemini gerçekleştiriyor. Daha doğrusu yumurtalarını spermlerin arasına sokuyor. Bu süreçte dişinin penisi şişerek dikenler çıkarıyor ve erkeğin vajinasına kilitleniyor. Ortalama 55 saat süren çiftleşme sürecinde, dişinin yumurtaları, erkeğin içerisinde bulunan sperm sıvısı içerisinde, spermler tarafından dölleniyor. Ayrıca seks sırasında dişi, erkeğin spermlerini yiyerek besleniyor ve bebekleri için enerji üretiyor.
Gerçekten baş döndürücü bir keşif ve cinsiyetlerin evrimiyle ilgili birçok şeyi öğrenmemiz için bir olanak sunuyor.
Evrim Ağacı'nda tek bir hedefimiz var: Bilimsel gerçekleri en doğru, tarafsız ve kolay anlaşılır şekilde Türkiye'ye ulaştırmak. Ancak tahmin edebileceğiniz gibi Türkiye'de bilim anlatmak hiç kolay bir iş değil; hele ki bir yandan ekonomik bir hayatta kalma mücadelesi verirken...
O nedenle sizin desteklerinize ihtiyacımız var. Eğer yazılarımızı okuyanların %1'i bize bütçesinin elverdiği kadar destek olmayı seçseydi, bir daha tek bir reklam göstermeden Evrim Ağacı'nın bütün bilim iletişimi faaliyetlerini sürdürebilirdik. Bir düşünün: sadece %1'i...
O %1'i inşa etmemize yardım eder misiniz? Evrim Ağacı Premium üyesi olarak, ekibimizin size ve Türkiye'ye bilimi daha etkili ve profesyonel bir şekilde ulaştırmamızı mümkün kılmış olacaksınız. Ayrıca size olan minnetimizin bir ifadesi olarak, çok sayıda ayrıcalığa erişim sağlayacaksınız.
Makalelerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu makalemizle ilgili merak ettiğin bir şey mi var? Buraya tıklayarak sorabilirsin.
Soru & Cevap Platformuna Git-
32
-
8
-
4
-
3
-
2
-
2
-
2
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
- Türev İçerik Kaynağı: DNews | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 10/05/2025 15:13:13 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/2207
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
