Sovyetler Birliği'nin Göz Bebeği: T-34

Bilgisayar oyunları oynayanlar (özellikle II. Dünya Savaşı hakkında) ya da yakın tarihe ilgi duyanlar bahsedeceğim tankın savaşta ne kadar önemli bir rol oynadığını bilir. Bu tanklar savaşın yönünü değiştirmiştir. Bu yazımda size Sovyetler Birliği'nin biricik tankı T-34'ler ve onun tasarımcısı hakkında kısa bilgiler vereceğim.

T-34 Tankının Baş Tasarımcısı: "Mikhail Ilyich Koshkin"

Koshkin, 3 Aralık 1898'de Yaroslavl'ın yakınlarında bulunan "Brynchagi" adlı küçük bir kasabada çok çocuklu bir ailenin oğlu olarak dünyaya geldi. Babası, henüz yedi yaşındayken ağaç kesimi sırasında yaşanan bir kaza yüzünden hayatını kaybetti. Ailesi zor zamanlar geçirdi. Annesi, onu okutmak için sabah akşam demeden çalıştı. Cemaat okulunun 3. sınıfından mezun olduktan sonra Moskova'ya gitti.

Yaptığı ilk iş, I. Dünya Savaşı başlarına kadar şeker fabrikasında çırak olarak çalışmaktı. Savaşın başlarında ülkede seferberlik ilan edilmesinden dolayı Koskhin, cepheye gönderildi. Cephede yaralandı ancak pes etmedi. Sağlam bir komünist yanlısıydı. Koskhin 1918'de gönüllü olarak Kızıl Ordu'ya katıldı. Üç yıl boyunca birçok cephede savaşan Koshkin cesur bir savaşçı olduğunu artık kanıtlamıştı. Komutanları onu takdir ediyordu ve keskin bir zekaya sahip olduğunu fark ettiler.

Wikimedia Commons

Koshkin, savaş cephesinden alınıp, şimdi adı Yakov Sverdlov olan "Moskova Komünist Üniversitesi"ne gönderildi. 1924'te mezun oldu ve kısa süre sonra eskiden çırak olarak çalıştığı şeker fabrikasının müdürü olarak işe başladı. Ancak kariyerinin zirvesinde olduğunu düşünmüyordu. Sadık bir "bolşevik" olarak bilinmesi onun, Leningrad Politeknik Enstitüsü'ne kayıt olmasını kolaylaştırdı. Kayıt olduğu bölüm "Otomobil ve Traktör Tasarımı" bölümüydü. Yıllarca süren çalışmalarından sonra Koshkin, benzersiz bir tasarım yeteneğinin farkına vardı ve Leningrad Politeknik Enstitüsü'nde tank tasarımı alanında bir uzman oldu.

1934'te tank tasarımı bölümünden mezun oldu ve o alanda çalışmaya devam etti. Sovyet hükümeti askeri teçhizat yapımında bir geliştirme programladığından Koshkin, bu konuya çok ilgiliydi. 1936'da tank tasarımındaki başarılarından dolayı Kızıl Yıldız Nişanı'nı almaya hak kazandı. 1937'de, tank tasarımının önde gelen uzmanı olan Koshkin, Harkov'a gönderildi. Kharkov Lokomotif Fabrikasında BT tankının yerini alacak bir tasarıma liderlik etmek üzere görevlendirildi.

Lokomotif Fabrikasındaki görevi süresince iki farklı tank modeli geliştirmeyi başardı. A-20 ve A-32 (A harfinin yanındaki rakamlar zırh kalınlığını belirtmek amacıyla yazılmıştır.) Bu büyük bir başarıydı ancak yine de yeterli bir çalışma değildi, Hükümet beğenmemiş olacaktı ki başka bir tankın tasarlanmasını emretti. Hükümetin istediği tank daha ağır silaha ve zırha sahip olacaktı. Böylece zırh kalınlığı 45 milimetre olan bir tank ortaya çıktı: T-34. O dönemlerde iki farklı varyantı vardı: Birincisi T-34/76, 76 milimetrelik topa sahip olan, şasisi normal T-34 olan varyantı ve T-34/85 85 milimetrelik topa sahip olan varyantı. Bu başarı öyküsü 26 Eylül 1940'ta son buldu, ancak halkı, ona verdiği hizmetten dolayı minnettardı. Bu yüzden de Kharkiv'de Koshkin anısına bir heykeli yapıldı.^[1]

Sıradaki Başarı Öyküsü: T-34'ün Yükselişi

II. Dünya Savaşında Sovyet tanklarının daha modern olan Alman muadilleri tarafından kolayca yenildiği yerde, T-34 ortaya çıkıp hepsini yok ediyordu. Çünkü Alman tanklarına göre daha üstün ateş gücüne, zırha ve çevikliğe (hareket kabiliyetine) sahipti. T-34, 60 derecelik eğimli bir zırha sahipti. Zırhın kalınlığı 45 milimetreydi, ancak çoğu mermi ön zırhtan sekiyordu.

Bu eğimli zırh teknolojisi ilerideki yıllarda daha modern olarak tasarlanacak tankların önünü açmıştı. Bu zırh teknolojisi sayesinde T-34, savaş alanında belirgin bir üstünlük ve avantaj sağladı. Tank her ne kadar bir mühendislik harikası olsa da, Sovyet egemenliği içindeki iç savaşlar ve bölünmeler, tankın neredeyse hurdaya ayrılmasına neden oldu. T-34 tankının hurdaya ayrılma kaderi, Hitler'in saldırmazlık paktını bozup Sovyetler'e karşı bir işgal operasyonu olan "Barbarossa Operasyonu"nu başlattığı 1941'de büyük ölçüde değişti.Alman işgali sırasında, Sovyet birliklerinde sadece 967 tane T-34 tankı bulunuyordu. Sınırlı sayıda olmasına rağmen, savaşta büyük bir etki yarattı ve savaşın kaderini adeta değiştirdi.

Pratikte, T-34'lere karşı savaşan Alman birlikleri, tanksavar mermilerinin ve roketlerinin eğimli zırhtan sektiğini görünce dehşete kapıldılar. Alman askerlerinin anlattıkları bu olayı kanıtlıyor:"T-34'e yarım düzine tanksavar topu ateş ediyor, mermiler sektiğinde ise davul sesine benzer bir ses çıkarıyordu. Ama o, zaptedilemez, olağanüstü bir canavar gibi kararlı bir şekilde cepheye doğru ilerliyor." Bu konuda üst düzey rütbelilerin de yaptıkları açıklamalar var. Panzer Kolordu Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Mellenthin, basitçe "Karşılaştırabileceğimiz hiçbir şeyimiz yok" dedi.

Ancak tank ekiplerinin eğitim yetersizliği; sürücülerin genellikle beş saatten az sürüş deneyiminin olması, topçuların daha önce tank topu kullanmaması hatta bazı ekiplerin savaştan önce T-34'ü hiç görmemesi, Ukrayna gibi cephelerde T-34'ün hezimete uğramasına neden olmuştur. Ek olarak, Sovyet zırhlı birliklerinin çoğu yetersiz ekipmana sahipti. Birimler gerekli telsizlere, yedek parçalara, mühimmata ve genel malzemelere sahip değildi ya da çok az bulunuyordu. Bu sorunlar doğru istihbarat ve topçu desteğinin olmaması yüzünden daha da büyüdü. Askeri teknoloji tarihçisi Steven Zaloga'nın da belirttiği gibi, "Kızıl Ordu tank birimlerinin eğitim ve taktik eksikliği yüzünden, T-34'ü 'Barbarossa Operasyonu' sırasında kör bir kılıç haline getirdi."

Alman işgali altında olan bölgelerdeki fabrikaların yok edilmesi ya da Alman hizmetine sunulması, T-34 üretimini Almanlara karşı büyütmek için çok büyük bir engel oldu. 1940'ta 1.800, 1941'de 2.800 ve 1942 ile 1944 yılları arasında 30.000'den fazla T-34'ün üretildiği tahmin ediliyor.^[2]

Wikimedia Commons

T-34'ün Özellikleri

26.5 ton ağırlığında, 6.68m uzunluğunda ve 3m genişliğinde bir savaş makinesi olan T-34 değişken bir zırh yapısına sahipti. 20-70mm arası zırh genellikle tarette; 20-60mm arası zırh genellikle ana gövdede kullanılıyordu. İki adet DT makineli tüfeğe sahipti. 500 BG V12 dizel motora sahip olan bu tank saatte 53km hıza ulaşabiliyor.^[3]

Ayrıca;

T-34, Avrupa, Asya ve Afrika'daki birçok ülke tarafından kullanılmıştır. Almanlar ele geçirdikleri T-34, KV-1 gibi tankları modernizasyondan geçirerek kendi teknolojilerini ekleyip, savaşta kullanmışlardır. Sovyetler Birliği tanklarında, mürettebatın konforunu ve rahatlığını düşünmemiştir, ancak tüm bu olumsuz koşullara rağmen mürettebat, Stalingrad gibi cephelerde yeteneklerini sergilemiş ve Nazi birliklerini topraklarından geri püskürtmüşlerdir.

SON