Bir Mutualizm Örneği: Çiftçi Balık

Mercan kayalıklarında çok fazla su yosunu bulunmaz (veya en azından bulunmamalıdır). Dolayısıyla mercanların veya kayaların çokça olduğu yerlerde bir otçul olarak yaşamak epey zordur. Çünkü yiyecek bulmak için uzun mesafeleri yüzmeniz gerekir ve bu sırada her mercan kayalığının arkasında yırtıcı bir orfozla karşılaşma olasılığını artırarak hayatınızı daha çok riske atarsınız. Bir balık türü bu sorundan kurtulmak için kendi yiyeceğini kendisi yetiştirir. İşte papaz balığı tam da bu nedenle kayalıklarda yaşadığı alanı diğer balıklara, hatta dalgıçlara karşı bile, canı pahasına savunur. Ve bu alanda yenmeyen su yosunlarını ayıklayarak yenebilen su yosunlarının çok yoğun bir şekilde yetişmesini sağlar.

Papaz balığı bu güç işin üstesinden gelebilmek için bir taraftan yenebilir su yosunu olan alanı diğer otçul balıklardan korurken diğer taraftan da bu alanı dışkısı ve sıvı atıklarıyla gübreleyerek verimli hale getirir. Su yosunu da bu tarımsal düzenlemeden gerçekten yarar sağlıyor gibi görünmektedir. Bu konuda yapılan bir çalışmaya göre papaz balığının hakimiyet alanı dışında bulunan su yosunlarının yarısı bir saatte yok olmuştur, papaz balığının yaşadığı bölgedekilerin ise %5’inden daha azı tüketilmiştir. Karşılığında papaz balığı da istediğinde yiyebileceği lezzetli bir yemeğe kavuşur.

İşin kötüsü ikisinin de davranışı (yaptıkları) balığın yaşadığı mercan kayalıklarına zarar verir. Papaz balığı bölgeye yerleştikçe mercanları yerinden söker, su yosunu ise geliştikçe mercanlarla yer kavgasına girer ve de suya birtakım kimyasallar salgılar. Bu topluluk içindeki su yosunları ayrıca siyah kuşak hastalığı gibi mercan patojenlerine de yüksek oranda ev sahipliği yaparlar.

Papaz balıkları çiftçilik faaliyetleri sonucu mercanların yerini su yosunlarının almasına neden olarak kendi çıkarları için istemeden mercan kayalıklarına zarar veriyor gibi görünse de çiftçilik onlar için de yayılıp otlamaktan daha çok enerji gerektiren bir hale dönüşebilir. Balıkların aşırı avlanması, kirlilik ve iklim değişikliği de göz önüne alınırsa mercan kayalıklarının tehlike altında olduğu rahatlıkla söylenebilir, bunun sonucunda zaman ilerledikçe papaz balığı ve su yosunu arasındaki ilişkinin değişip değişmeyeceğini izlemek ilginç olacaktır. Belki de papaz balıklarının bir kısmı tırmıklarını bırakıp yeniden göçebe hayatına döner.