Bir Mermi Ne Kadar Hızlı Gidebilir?

Süpermen'in bir mermiden bile daha hızlı uçtuğu söylenir. Veya "mermi tren" adı verilen süper hızlı trenler, şehirler arasında muhteşem bir hızla, rüzgâr gibi giderler. Bu karşılaştırmalar pek çok yerde karşımıza çıkıyor ama bu betimlemelerin ifade etmeye çalıştığı kesin hızlar, genellikle çok daha az vurgulanıyor. Peki, mermiler gerçekte ne kadar hızlı hareket eder?

Bir silahtan ateşlenen bir merminin hızını birçok faktör etkiler. Bu faktörler iki kategoriye ayrılabilir:

• İç balistik: İtici gazın türü, merminin ağırlığı ve silahın namlusunun yapısı ile uzunluğu, vd.
• Dış balistik: Rüzgârın, kütleçekiminin ve yörüngenin mermi hareket ederken mermiye uyguladığı kuvvetler olarak ifade edilebilir.

Her iki kategori de merminin bir hedefe çarptığındaki davranışını tanımlayan ve terminal balistiği adı verilen üçüncü bir kategoriye dahildir. Ayrıca adli bilimci ve Forensic Science Consultants Laboratuvarının kurucusu Michael Haag; Live Science'a yaptığı açıklamada, "mermi" teriminin aslında çok daha büyük bir fişeğin küçük bir parçasını belirttiğini söylüyor.

Mühimmat, silahın ateşleme iğnesi tarafından vurulduğunda itici gazı ateşleyen bir kapsülden oluşur. Bu ateşleme, mermiyi ileriye doğru fırlatan basıncı oluşturur. Çoğu mermi, kurşun gibi ağır metallerden yapılır ve pirinç ya da bakır ile kaplanır. Bunun sebebi, kütlelerinin momentumlarını korumaya yardımcı olmasıdır. Hagg, bu noktayı açıklamak için konuyu anlattığı kişilere sık sık bir pinpon veya golf topu fırlattıklarını hayal etmelerini istedi ve şunları ekledi:

Her ikisi de elinizden aynı hızla çıkar. Ancak golf topunun kütlesi, topun daha uzağa gitmesine engel olur.

Barut ateşlendikten hemen sonra çok hızlı bir şekilde yanar ve mermiyi namludan aşağıya doğru iten gazları üretir. Haag, bunun gerçekten bir kimya mühendisliği harikası olduğunu vurguluyor.

Live Science

Mermi namluya doğru hareket ederken, namlunun kenarlarını sıyırır ve bu da bir miktar sürtünmeye neden olur. Fakat biraz mantıksız bir şekilde, daha uzun namlulu silahlar daha hızlı atışlar yapabilir. Virginia Commonwealth Üniversitesinde adli tıp bilimcisi olan Stephanie Walcott konu hakkında şunları söylüyor:

Namlu, gerçekten de hız üzerindeki en büyük sınırlayıcı etkendir. Namlu ne kadar uzun olursa gazın hız kazanması için gerekli olan mesafe o kadar uzun olur ve mermi namludan o kadar hızlı çıkar.

Bu kolektif özellikler, Remington 223 gibi tüfeklerin mermilerinin namludan 4.390 km/ h hıza kadar çıkabildiği anlamına gelmektedir.^[1] Bu sürat, merminin 11 futbol sahası kadar bir mesafeyi bir saniyede kat edebileceği anlamına gelmektedir! Karşılaştıracak olursak; 9 milimetrelik bir Luger tabancadan çıkan mermi, bu mesafenin yarısını 2.200 km/h hızla kat edebilir.^[2] Dünyadaki en yaygın silahlar arasında yer alan AK-47 gibi bir silah ise yaklaşık olarak 2.580 km/h olan namlu çıkış hızıyla diğer pek çok silahtan daha hızlı mermi atamaz.^[3] Ancak bir otomatik silah olması dolayısıyla tetik bırakılana kadar sürekli ateş edebilir ve dakikada yaklaşık olarak 600 mermi atabilir.

Walcott, bir merminin namludan çıkar çıkmaz yavaşlamaya başladığını da belirtiyor. Bunun sebebi, Newton'un ilk yasasına göre hareket halinde olan bir nesnenin üzerine dışarıdan bir kuvvet uygulanmadığı sürece hareket halinde kalmasıdır. Mermi ateşlendikten sonra üzerine etki eden kuvvetler arasında hava direnci, kütleçekimi ve jiroskopik hareket bulunur. Zaman içerisinde ilk iki faktör, merminin yapısından kaynaklı olan sabit bir spiral içinde kalma eğiliminin üstesinden gelir ve mermi yuvarlanmaya başlar. Tüm mermiler, hava direncinin üstesinden gelme ve ileri doğru fırlama yeteneklerini belirleyen, balistik katsayısı olarak isimlendirilen bir katsayıya sahiptir. Denklem; merminin kütlesi, alanı, sürüklenme katsayısı (merminin yapısının hava direncini azaltmadaki etkisinin bir ölçüsü), yoğunluğu ve uzunluğu gibi faktörleri hesaba katar. Balistik katsayısı ne kadar yüksek olursa mermi, havayı kesmede o kadar iyi olur. Walcott, Live Science'a verdiği demeçte konu hakkında şöyle diyor:

Kütleçekimi ve hava sürtünmesinin devreye girmesi ve mermiyi yavaşlatması uzun sürmüyor. Ateşlenen mermi bir süreliğine çok düz ilerleyecek, sonra düşmeye ve çevresindeki etmenlere karşı duyarlı hale gelmeye başlayacaktır.