Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Bilimin Yapabileceği En Büyük Hata: Ticarileşmek!

Bilimin Yapabileceği En Büyük Hata: Ticarileşmek!
3 dakika
7,495
Podcast
4:43
Akın Karahasan
Seslendiren
25
  • İndir
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı olarak bilimi ve bilimsel metodu her türlü bilgi türünün önünde tutuyor olmamız, kimi zaman şakayla karışık olsa da eleştiriliyor. Bazı okur ve takipçilerimiz, sanki bilimin kutsal bir yöntem olduğunu düşündüğümüze, hiçbir hatası olmadığını sandığımıza dair bir algı olduğunu görüyoruz.

Her ne kadar bilimin gerçekten çok özel, güçlü, güzel ve faydalı bir araç olduğunu düşünüyor olsak da, gerçeğe ulaşmak konusunda elimizde olan yegane yöntem olduğunu düşünüyor olsak da, akademi içerisinde yer alan insanlar olarak hatalarını ve eksiklerini de elbette ki görüyoruz. Bize kalırsa bu hataların başında da, bilim içerisindeki abartılı miktardaki rekabetin, bilimi gerçeğe ulaşmak yolunda icra edilen değerli bir uğraş olmaktansa çeşitli "sayılara" (makale sayısı, atıf sayısı, vb.) indirgenmesi geliyor.

Tüm Reklamları Kapat

Bilim insanları artık birçok araştırmayı "meraktan" değil, "para/fon alabilmek amacıyla" yapıyorlar. Ellerinde bol miktarda para bulunan ulusal ve uluslararası oluşumlar bu paraları yalnızca halihazırda isim yapmış araştırmacılara ve okullara vermeyi tercih ediyor. İçerik olarak neredeyse birebir aynı olan iki araştırma teklifinden ("proposal"), daha meşhur olan üniversiteye her zaman öncelik veriliyor. Bu sebeple bilimsel araştırmalar için ayrılan paraların ezici bir çoğunluğu durmaksızın tanınmış araştırmacılara akarken, diğer üniversitelere ve araştırmacılara kırk yılın başı bir miktar para düşebiliyor. Bu da, söz konusu tanınmış laboratuvar ve araştırmacıların ihtiyacı olmayan aletleri bile alıp binalarına doldururken, sayısız bilim insanının araştırma yapmak için gerekli teçhizatlara sahip olmamasından ötürü fazlasıyla güçlük çekmesiyle sonuçlanıyor.

Elbette araştırma fonlarındaki bu adaletsiz dağılım, araştırma kalitesini de doğrudan etkiliyor. Bilim insanlarının ezici bir çoğunluğunu oluşturan "meşhur olmayan" (MIT, Stanford, vs. olmayan) üniversitelerden araştırmacılar bilime gerçekten katkı sağlayacaklarını düşündükleri sahalara odaklanamıyorlar. Bunun yerine ya daha önce fon alabildiklerini bildikleri dar alanlara odaklanıyorlar ya da araştırmalarını "fon veren" kurumların hoşuna gidecek bir forma sokmaya çalışıyorlar. Bu da, bilimin asıl amacı olan "öğrenme, araştırma, bilme merakını" tam da kalbinden hançerlemiş oluyor.

Tüm Reklamları Kapat

Özetle "bilimin ticarileşmesi" olarak adlandırabileceğimiz bu durum, bilime ayrılan fonların birçok ülkede giderek azalması nedeniyle ileride çok ciddi araştırma, keşif ve teknoloji sıkıntıları yaratacak diye düşünüyoruz. Bunu, TÜBİTAK'ın kurucularından olan, 1957-1959 yılları arasında İTÜ Rektörü olan, bilim savunucusu olan ve Türkiye'nin yetiştirdiği en önemli İnşaat Mühendisleri'nden biri olan Prof. Dr. Mustafa İnan şu tarihi sözlerle anlatmıştı:

Bilim uzun ve çetin bir yoldur çocuklar. Bilimi yarı yolda bırakmayın, olur mu çocuklar? Oppenheimer gibi hissediyorsanız, bırakın yüksek binaları başkası yapsın, büyük barajlarda başkası çalışsın. Bazılarına çok uzaklardan bile görünen yüksek yapılar kurmak çekici gelecektir. Bırakınız bu işleri öyleleri yapsın. Bazıları da insanları çalıştırmak, büyük teşebbüsleri idare etmek ihtirası ile yanarak kuvvetli olmak isteyeceklerdir. Bırakınız parayla da onlar uğraşsın. Sizin kuvvetli olmak gibi bir derdiniz yoksa, siz de Leonardo Da Vinci gibi 'Kuvvet nedir?' diye merak ediyorsanız buyrun sizleri Mekanik kürsüsüne beklerim. Çünkü bazılarına göre 'Kuvvet' para ile organizasyonun çarpımına eşittir; bize göre de kuvvet ivme ve kütleyi ilgilendiren bir büyüklüktür. Bu iki formülü birbiriyle karıştırmayın olur mu çocuklar? Kürsü ile ticarethaneyi birbirine karıştırmayın olur mu çocuklar?

Bilimin düzeltilmesi gereken birkaç temel sorunu var ve en başında da bize kalırsa bu geliyor.

Dolayısıyla yetişecek yeni nesil bilim insanlarının bu gidişata dur diyebilecek kadar bilinçli olmaları gerekiyor. 

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Zira bilimin nereye gideceğini belirleyenler, yine bilim insanları ve bilim insanı adayları olacaktır.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
19
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 23
  • Bilim Budur! 8
  • Muhteşem! 5
  • Üzücü! 3
  • Korkutucu! 3
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 1
  • Güldürdü 1
  • İnanılmaz 1
  • Grrr... *@$# 1
  • Umut Verici! 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • İğrenç! 0
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 25/09/2023 17:19:16 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/4468

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Karadelik
Astrofizik
Sağlık Bakanlığı
Yaşamın Başlangıcı
Canlılık Cansızlık
Müfredat
Evrimsel Psikoloji
Nötron
Amerika Birleşik Devletleri
Genel Halk
İnsan Evrimi
Spor
Periyodik Cetvel
Element
Obstetrik
Mistik
Cinsiyet Araştırmaları
İngiltere
Regülasyon
Neandertal
Küresel Isınma
Primatlar
Karanlık Madde
Aminoasit
Maskeler
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Youtube
Edward Teller, Hocası Oppenheimer'ı Neden Sattı?
Edward Teller, Hocası Oppenheimer'ı Neden Sattı?
"Kütle" Diye Bir Şey Gerçekten Var mı?
Denizdeki GERÇEK Tehlikelere Hazır mısın?
Denizdeki GERÇEK Tehlikelere Hazır mısın?
Havada Asılı Duran Motorlar Daha Verimli mi? | Manyetik Levitasyon!
Havada Asılı Duran Motorlar Daha Verimli mi? | Manyetik Levitasyon!
Gizemli
Gizemli "Benford Yasası", Seçim Hilelerini İspatlamakta Nasıl Kullanılır?
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
E. Ağacı. Bilimin Yapabileceği En Büyük Hata: Ticarileşmek!. (10 Ağustos 2016). Alındığı Tarih: 25 Eylül 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/4468
Ağacı, E. (2016, August 10). Bilimin Yapabileceği En Büyük Hata: Ticarileşmek!. Evrim Ağacı. Retrieved September 25, 2023. from https://evrimagaci.org/s/4468
E. Ağacı. “Bilimin Yapabileceği En Büyük Hata: Ticarileşmek!.” Edited by Evrim Ağacı. Evrim Ağacı, 10 Aug. 2016, https://evrimagaci.org/s/4468.
Ağacı, Evrim. “Bilimin Yapabileceği En Büyük Hata: Ticarileşmek!.” Edited by Evrim Ağacı. Evrim Ağacı, August 10, 2016. https://evrimagaci.org/s/4468.
Geri Bildirim Gönder
ve seni takip ediyor
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close