Bilim, İnsanların Talep Ettiği ve İnsanları Heyecanlandıran Ürünleri Üretmekle Mükellef midir?

Richard Feynman, bir keresinde şöyle yazmıştı:

Bir teknolojinin başarılı olabilmesi için gerçeklerin, halkla ilişkilerden öncelikli olması gerekmektedir. Çünkü doğayı kandıramazsınız.

İlk bakışta oldukça üstü kapalı gibi gözüken, ünlü fizikçi Richard Feynman'ın bu sözü, aslında günümüz teknolojik gelişimlerine yönelik çok önemli bir imada bulunmaktadır.

Bu cümle, Feynman'ın insanlı ve insansız uzay uçuşları için NASA'ya bilirkişi olarak yaptığı analiz raporunun Ek F bölümünün kapanış cümlesidir. Ek içerisinde NASA'nın ne tip projelere ağırlık vermesi gerektiği konusunda tavsiyelerde bulunmaktadır.

Devlet ve NASA'nın üst düzey yetkilileri, NASA'nın insanların ağzını açık bırakacak pek bir iş yapmıyor olmasından endişe duymaktadırlar. Ay'a 6 defa insan indirmek muazzam bir başarı olsa da, bunun gibi insanları heyecanlandıracak diğer projeler halk tarafından pek anlaşılmadığı için takdir edilmemektedir. Örneğin insanlığın inşa ettiği en pahalı ve en karmaşık araç olan Uluslararası Uzay İstasyonu (ISS) gibi bir proje bile, Ay'a insan göndermek kadar ilgi çekmemektedir. Halbuki ISS sayesinde bugüne kadar öğrendiklerimiz, Ay'a gittiğimiz seferlerde öğrendiklerimizden kat kat fazladır.

Feynman, NASA'ya yaptığı tavsiyede halkın "heyecanlanması adına" yapılan uçuk projelerden uzak durulması gerektiği konusunda yetkilileri uyarmaktadır. Aslolanın gerçekçilik ve bilim olduğunu hatırlatmaktadır. İnsanların er ya da geç NASA'nın halihazırda yapmakta olduklarının değerini anlayacağını söylemekte, sırf insanları büyülemek adına yapılacak ama bilim tarafı kısmen zayıf olan işlerden uzak durulması gerektiği konusunda tavsiye vermektedir.

En nihayetinde vergiler sayesinde ayakta duran NASA'nın bu çekincesi anlaşılır olsa da, Feynman'ın bu uyarısı günümüzde halkın beklentileri ile bilimsel gerçekliğin gereksinimleri arasındaki uyuşmazlığı anlamak konusunda bize yol gösterici olmaktadır.

Sonuçta, dediği gibi... Havalı gibi gözüken, gösterişe dayalı işlerle halkı kandırabilirsiniz; ancak bilimi asla.