Balıkların Hafızası 5 Saniye Midir?

İddia

Zayıf hafızalı olan insanlara "balık hafızalı" denir, çünkü balıkların 4-5 saniyelik hafızaları vardır. Sonra her şeyi unuturlar.

Gerçek mi?

Sahte

Gerçek Ne?

Balıkların da, diğer tüm hayvanlar gibi kendilerine yetecek kadar uzun bir hafıza kapasiteleri vardır ve bu kapasite, hiçbir türde saniyelerle ölçülemez. Balıkların, aylardan yıllara kadar sürebilen hafızaları bulunmaktadır ve tüm balıklar için geçerli olabilecek, ortak, tek bir sayıdan bahsetmek mümkün değildir.

İddianın Kökeni

Bir beyni ve sinir sistemi bulunan her canlıda belli bir zeka, algı, duygular, hafıza ve bilinç bulunmaktadır. Türden türe bunun miktarı değişmekle birlikte, belli bir skala üzerinde her hayvanın mutlaka bir değeri bulunmaktadır. Dolayısıyla sırf evcil hayvan olarak beslenen bazı hayvanların, eğitimsiz gözler tarafından değerlendirilip yargılanması sonucu bu tip mitler doğmaktadır. Halbuki tüm bu konular, detaylı bilimsel araştırmalar ve arkaplana ihtiyaç duyan konulardır.

Bilgiler

Uzun süre, özellikle Japon Balıkları'nın hafızalarının 3 ila 5 saniye arasında değiştiğine dair bir mit ortalıkta dolanmaktaydı. Bunu pek doğru bulmayan ve bu iddiadan şüphelenen Technion Teknoloji Enstitüsü uzmanları Japon Balıkları üzerinde bir araştırma yapmaya karar verdiler. Balıkları belli bir ses verildiğinde, yiyecek verileceğini sanacakları şekilde şartlandırdılar. Bu şartlanmaya göre, belli düzeydeki bir ses her çalındığında, doğal ortamlarındaki balıklar yemek bulmak amacıyla araştırma merkezinin iskelesine gelmektelerdi. Bu şekilde 1 aylık antremandan sonra doğal ortamlarına saldılar. 4-5 ay sonra, balıklar olgunlaştılar ve üreme çağına geldiler. Bu kadar zaman sonra ses tekrar çalındığında, balıklar yine üsse dönebildiler. Dolayısıyla bu balıkların en azından 4-5 aylık bir hafızaları olduğundan eminiz.

Dr. Mike Webster'ın yaptığı araştırmalar sonucunda, karşılaşılan sorunlara çözümler üretmek konusunda golyan balıklarının, dikenli balıkların ve benzeri balıkların fareler gibi memeliler ve hatta bazı kuşlar kadar yüksek başarıya sahip oldukları tespit edildi. Bu balıkların labirentleri çözebildiği, kendi türünden olan diğer balıkları tanıyabildiği, tanıştırıldığı yeni balıkları hatırlayıp ayırt edebildiği ve hatta hangi bireylerin doğal mücadelede daha başarılı olabileceklerini tespit edebildikleri bilinmektedir. Tüm bunlar, yüksek hafıza ve algı becerisi ile sağlanabilmektedir.

Balıklar, sadece zihinsel (sinirsel) bir hafızaya değil, aynı zamanda kimyasal bir hafızaya da sahip olarak diğer hayvanlara üstünlük bile sağlayabilirler. Örneğin somon balıklarında bulunan koku hafızası, onların aldıkları bir kokunun geometrik uzaydaki tam yerini, hatasıza yakın olarak hatırlamasını ve tekrar bulmasını sağlayabilir. Bu sayede somon balıkları sadece hafızalarına güvenerek yüzlerce, binlerce kilometrelik yollar kat edebilirler.

Evde Deneyin!

Evinde akvaryumu olanların aşina olacakları bir konuya değinmek gerekirse, balıklar düzenli olarak verildiği müddetçe yemek saatlerini akıllarında tutabilirler ve yemek saati geldiğinde, akvaryumun yüzeyine çıkarak yem arayabilirler. Bunun haricinde, sürekli aynı şekilde yem verdiğiniz için (akvaryumun karşısına geçip, yemin kapağını açıp, akvaryumun -varsa- kapağını açıp, yemi attığınız ve balıkların yemesini izlediğiniz için), akvaryumun önüne her geçtiğinizde, yem vermeseniz bile balıklar yem verileceğini sanarak yüzeye çıkmaktadırlar. Bu da balıkların diğer hayvanlar kadar koşullandırılıp, bunları hatırladığını gösteren güzel bir "ev deneyi"dir.