Babunlar (Papio)
- Bilimsel Adı Papio
- Halk Arasındaki Türkçe Adı Babunlar
- Halk Arasındaki İngilizce Adı Baboons
- Alt Şube (Subphylum) Omurgalılar (Vertebrata)
- Aşağı Şube (Infraphylum) Gerçekçeneliler (Gnathostomata)
- Klad Teleostomi
- Klad Euteleostomi
- Klad Sarcopterygii
- Klad Dipnotetrapodomorpha
- Klad Tetrapodomorpha
- Klad Eotetrapodiformes
- Klad Elpistostegalia
- Klad Stegocephali
- Üst Sınıf (Superclass) Dört Bacaklılar (Tetrapoda)
- Klad Reptiliomorpha
- Klad Amniyot (Amniota)
- Klad Sinapsitler (Synapsida)
- Klad Eupelycosauria (Eupelycosauria)
- Klad Sphenacodontia (Sphenacodontia)
- Klad Sphenacodontoidea (Sphenacodontoidea)
- Klad Terapsitler (Therapsida)
- Klad Teriyodontlar (Theriodontia)
- Klad Eutheriodontia (Eutheriodontia)
- Klad Sinodontlar (Cynodontia)
- Klad Epicynodontia (Epicynodontia)
- Klad Eucynodontia (Eucynodontia)
- Klad Probainognatiyenler (Probainognathia)
- Klad Prozostrodontia (Prozostrodontia)
- Klad Mammaliamorpha (Mammaliamorpha)
- Klad Mammaliaformes (Mammaliaformes)
- Sınıf (Class) Memeliler (Mammalia)
- Üst Bölük (Superdivision) Theriimorpha (Theriimorpha)
- Alt Sınıf (Subclass) Theriiformes (Theriiformes)
- Üst Birlik (Superlegion) Trechnotheria (Trechnotheria)
- Birlik (Legion) Cladotheria (Cladotheria)
- Klad Tribosphenida (Tribosphenida)
- Alt Sınıf (Subclass) Doğuran Memeliler (Theria)
- Aşağı Sınıf (Infraclass) Eteneliler (Eutheria)
- Takım (Order) Primatlar (Primates)
- Alt Takım (Suborder) Kuru Burunlu Primatlar (Haplorhini)
- Aşağı Takım (Infraorder) Simiyenler (Simiiformes)
- Küçük Takım (Parvorder) Aşağı Burunlu Maymunlar (Catarrhini)
- Aile (Family) Eski Dünya Maymunları (Cercopithecidae)
- Cins (Genus) Babunlar (Papio)
- Bu içerik, Evrim Ağacı'nın tür gözlemleri ve türlere dair bilgileri barındıran Yaşam Ağacı projesinin bir parçası olarak hazırlanmıştır.
- Gözlem Ekle
Gözlem Bilgileri
Süha Derbent'in Yaşam Ağacı projesine katkı sağladığı nefes kesici babun (Papio sp.) gözlemlerinden birkaç tanesine tanıklık ediyorsunuz! Afrika kıtasında gözlemlendiler. Özellikle bu bireyin yavrusu ile davranışları dikkat çekmekte.
Tanım ve Genel Bilgiler
Babunlar non-hominoid denilen insansılar dışındaki en iri primatlardır. Sınıflandırıldığı kadarıyla 5 türden oluşmaktadırlar. En küçükleri olan Gine babunu (Papio papio) 50 cm uzunluğa ve sadece 14 kg ağırlığa ulaşabilir. En irileri olan Kap babunu (Papio ursinus) ise 120 cm uzunluğa ve 40 kg ağırlığa ulaşabilir. Bütün babunların köpekgillere benzeyen güçlü çeneleri ve uzun ağız yapıları vardır. Aynı şekilde sivri köpek dişleri (canine) bulunur. Çeneleri dışında kalın ve gür kılları, prehensile (uzuv gibi) olmayan kuyrukları vardır. Kılları genelde kahverengi ve krem tonlarındadır. Kalçalarındaki şişkinliklere ischial callosit denir ve sinirsiz yastık gibi oldukları için sert zeminde oturmayı kolaylaştırır. İsmi kalça kemiğinin bir parçası olan ischium'dan alır. Cinsiyetler arası boyut farklılığı olan seksüel dimorfizm gözlenir.
Evrimsel Tarih ve Taksonomi
Toplamda 5 tür sınıflandırılmıştır. Bu türler arasından sarı babun ve Kap babunu içerisinde 3'er adet alt tür bulunur. Bilinen en eski babun fosili yaklaşık 2 milyon yıllıktır.
Ekolojik Dağılım ve Habitat
Karasal hayvanlardırlar. Genelde savan alanları, açık arazileri ve tepeleri tercih ederler. Afrika'nın belli bölgelerinde bulunurlar. Gine babunu Senegal, Gine, Gambia gibi Batı Afrika'nın ufak bir kesimlerinde yaşar. Kap babunu Güney Afrika'nın bazı ülkelerinde görülür. Sarı babun, Güney Afrika ile Orta Afrika arasında Kenya, Tanzanya gibi ülkelere yayılmıştır. Zeytin babunu genelde Ekvatoral Afrika kesimlerinde görülür. Sadece Arap babunu (Papio hamadyras) Arap Yarımadası'na da yayılmıştır. Onun dışında Doğu Afrika'nın çok ufak bir kesiminde görülür.
Davranış ve Etoloji
Hiyerarşik sosyal gruplar halinde yaşarlar. Harem kurma özellikleri ile bilinirler. Hiyerarşik olarak üstte olan erkek istediği dişi ile çiftleşebilir. Çiftleşme davranışları arasında vokal çağrılar çok önemlidir. Dişiler genelde 1 yavru doğurur ve 6 aylık gebelik süreci ardından doğan yavru 5-8 senede cinsel olgunluğa ulaşır. Babunlar koruma altında 45 sene yaşayabilirken, doğada genelde 30 yaşına kadar gelebilirler.
Diyet ve Metabolizma
Hepçil hayvanlardır. Böcekler, balıklar, kabuklu deniz hayvanları, yabani tavşanlar, kuşlar, vervet maymunlar ve hatta küçük antiloplar ile beslenebilirler. Öyle ki insan yerleşimlerine yakın yaşayan bireyler keçi ve koyun bile yiyebilir. Babunların avcıları ise leoparlar, aslanlar, sırtlanlar, Nil timsahları ve kara mamba yılanlarıdır.
İnsanlarla Etkileşim ve Kültürel Referanslar
Mısır mitolojisinde Arap babunu (Papio hamadyras) Thoth'un görevlisi olarak bilindiği için Babi olarak isimlendirilirdi ve kutsal sayılırdı.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git- 8
- 3
- 2
- 1
- 1
- 1
- 1
- 1
- 0
- 0
- 0
- 0
- Wikipedia. Baboons. (2 Ağustos 2019). Alındığı Tarih: 2 Ağustos 2019. Alındığı Yer: Wikipedia | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 08/12/2024 16:07:57 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/7890
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.