Aşırı Hızlı Bir Kara Delik Galaksiler Arası Uzayda 200.000 Işık Yılı Uzunluğunda Bir İz Bıraktı!
NASA/ESA
- Basın Bildirisi
- Ekstragalaktik Astronomi
- Bilim Haberciliği
Bu haber 1 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.
Geçtiğimiz günlerde astronomi alanındaki en ilginç keşiflerden birisi yapıldı. Galaksiler arası uzayda saniyede yaklaşık 1.600 kilometre hızla hareket eden 20 milyon Güneş kütleli bir kara delik, arkasında yeni doğmuş yıldızlardan oluşan ve 200.000 ışık yılı uzunluğunda olan devasa bir iz bıraktı. Yapılan araştırma, Astrophysical Journal Letters'da yayımlandı.[1]
Kara delik, Hubble Uzay Teleskobu tarafından tesadüfen gözlendi. Yale Üniversitesi'nden astronom Pieter van Dokkum bu konuda şunları söyledi:
Bu, tesadüfen yakaladığımız bir fırsat. Hubble'ın fotoğrafını tarıyordum ve fotoğraflarda küçük bir çizgi olduğunu fark ettim. Hemen 'Ah, kamera detektörüne çarpan ve doğrusal bir görüntüleme artefaktına neden olan bir kozmik ışın.' diye düşündüm. Kozmik ışınları ortadan kaldırdığımızda ise hâlâ orada olduğunu fark ettik. Daha önce gördüğümüz hiçbir şeye benzemiyordu.
Hawaii'deki WM Keck Gözlemevi'nin gözlemleri de nesnenin varlığını ve uzunluğunu doğruluyordu. Kara delik, ait olduğu galaksisini terk etmişti ve galaksiler arası uzayda yol alıyordu.
Bu durumun üç büyük kara delik arasındaki nadir, tuhaf bir "galaktik bilardo oyununun" sonucu olduğu düşünülüyor. Muhtemelen bu duruma süper kütleli kara deliklerin yaşadığı çoklu çarpışmalar sebep oldu. Astronomlar iki galaksinin aşağı yukarı 50 milyon yıl önce birleştiğinden şüpheleniyor. Bu hipoteze göre iki galaksinin merkezlerinde bulunan iki süper kütleli kara delik bir araya geldi ve birbirlerinin etrafında dönmeye başladı. Ardından sisteme başka bir süper kütleli kara deliğe sahip bir diğer galaksi katıldı. Üçüncü süper kütleli kara deliğin de olaya dahil olması ile birlikte kaotik bir durum ortaya çıktı. Sonunda da kara deliklerden birisi diğer ikisinin momentumunu çaldı ve ev sahibi galaksinin dışına fırladı.
Galaksiler arası uzaya fırlayan bu kara delik önüne çıkan gaz ve tozlar ile etkileşime geçerek yıldız oluşum sürecini hızlandırdı. Van Dokkum bu konuda şunları söylüyor:
Uzun zamandır, her galaksinin geniş bir hidrojen gazı rezervuarına gömülü olduğu varsayılmakta. Kara deliğin galaksisinden hızla uzaklaşırken hidrojen gazını yaktığını ve bize bu anlaşılması zor maddenin nadir bir görüntüsünü verdiğini düşünüyoruz.
Astrophysical Journal LettersVan Dokkum ayrıca yıldızların yaşlarından yola çıkarak kara deliğin yaklaşık 40 milyon yıl önce galaksiyi terk ettiğini tahmin edebileceğimizi belirtiyor. Ancak bu senaryonun tam olarak doğrulanabilmesi için ek verilere ihtiyaç var. Dolayısıyla, bu konuda atılacak bir sonraki adım, kara delik hipotezini doğrulamak için James Webb Uzay Teleskobu ve Chandra X-ışını Gözlemevi ile gözlemler yapmak ve daha çok veri toplamak olabilir.
Evrim Ağacı'nda tek bir hedefimiz var: Bilimsel gerçekleri en doğru, tarafsız ve kolay anlaşılır şekilde Türkiye'ye ulaştırmak. Ancak tahmin edebileceğiniz Türkiye'de bilim anlatmak hiç kolay bir iş değil; hele ki bir yandan ekonomik bir hayatta kalma mücadelesi verirken...
O nedenle sizin desteklerinize ihtiyacımız var. Eğer yazılarımızı okuyanların %1'i bize bütçesinin elverdiği kadar destek olmayı seçseydi, bir daha tek bir reklam göstermeden Evrim Ağacı'nın bütün bilim iletişimi faaliyetlerini sürdürebilirdik. Bir düşünün: sadece %1'i...
O %1'i inşa etmemize yardım eder misiniz? Evrim Ağacı Premium üyesi olarak, ekibimizin size ve Türkiye'ye bilimi daha etkili ve profesyonel bir şekilde ulaştırmamızı mümkün kılmış olacaksınız. Ayrıca size olan minnetimizin bir ifadesi olarak, çok sayıda ayrıcalığa erişim sağlayacaksınız.
Makalelerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu makalemizle ilgili merak ettiğin bir şey mi var? Buraya tıklayarak sorabilirsin.
Soru & Cevap Platformuna Git-
23
-
14
-
7
-
6
-
4
-
3
-
1
-
1
-
1
-
1
-
1
-
0
- ^ P. V. Dokkum, et al. (2023). A Candidate Runaway Supermassive Black Hole Identified By Shocks And Star Formation In Its Wake. The Astrophysical Journal Letters, sf: L50. doi: 10.3847/2041-8213/acba86. | Arşiv Bağlantısı
- K. Hughes-Castleberry. Astronomers Spy A Giant Runaway Black Hole's Starry Wake. (10 Nisan 2023). Alındığı Tarih: 12 Nisan 2023. Alındığı Yer: Scientific American | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 22/02/2025 08:04:07 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/14406
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
