Arılar ve Sinekler Arasındaki Farklar Nelerdir?

Arılar ve sinekler arasında çoğunlukla anatomik, biyolojik, davranışsal ve taksonomik olmak üzere birçok fark bulunmaktadır. Gelin bu farkları basit bir düzeyde birlikte inceleyim. Unutmamak gerekir ki aşağıda belirtilenler genellikle bu iki grubu ayırt etmemize yarayabilecek özelliklerdir, ancak istisnai türlerin de karşımıza çıkma ihtimali her zaman olabilmektedir. Arılardan kasıt esas olarak Apidae ailesinde bulunan bal arısı (Apis mellifera) dikkate alınmıştır, ancak bu özellikler genel olarak Diptera (Sinekler) ve Hymenoptera (Zar Kanatlılar) takımının üyelerini birbirinden ayırmakta kullanabiliriz (bazı aileler hariç).

Not: Yaban arısı (İng.: wasp) olarak bilinen zar kanatlılar aslında "gerçek arı" değildir. Gerçek arılar, Anthophila isimli taksonomik grubun içerisinde bulunanlardır. Dolayısıyla eşek arıları, yaban arıları ve çamur yaban arıları başka zar kanatlılardır.

Taksonomi

• Arılar Hymenoptera takımında bulunur.
• Sinekler Diptera takımında bulunur.

Forestypedia

Kanat

• Arılar iki çift kanata sahip
• Sinekle bir çift kanata sahip

Bee Info

Dinlenme Sırasında Kanat Pozisyonu

• Dinlenme anında arıların kanatları vücudun üstüne doğru katlanır.
• Sineklerin kanatları dinlenme esnasında vücudun üstünde ve dışa doğru açılı bir pozisyondadır.

Gökhan Eren & Latoxan

Anten

• Arılarda anten uzun olup dirsek benzeri bir yapıdadır.
• Sinekler ise antenler kısa ve küt bir yapıda olup ince ve kısa setalara (gövdede bulunan kıl veya tüy benzeri yapılar) sahiptir. Eğer baktığınızda iki grup arasında kaldıysanız ve antenleri göremiyorsanız muhtemelen sinektir.

Gökhan Eren

Seta Yapısı ve Yoğunluğu

• Arılar genellikle daha yoğun ve dallı (branched) setalara sahiptir.
• Sineklerde genellikle seta sayısı daha az ve çıplak (dallanmamış, nonbranched) yapıdadır.

Gökhan Eren

Polen

• Arılar (Apis mellifera, bal arısı) çiçeklerden topladıkları polenleri arka bacaklarında bulunan polen sepetleri sayesinde, polenin depolandığı petek gözüne getirir.
• Sineklerin polen sepetleri yoktur anca gövdelerine yapışan polenleri taşıyabilirler.

Basitarsus

• Arıların arka ayaklarında basitarsus genişçedir.
• Sineklerde dar bir basitarsus vardır.

Warren Photographic

Gözler

• Arılarda gözler başın iki yanına yerleşik ve bileşik göz yapısında
• Sineklerde daha çok ön tarafta bulunan bileşik gözler arılara nazaran daha küçük yapıda

Gökhan Eren

Karın ve Göğüs Arası

• Arılarda abdomen-toraks, yani karın-göğüs arasında daralma vardır.
• Sineklerde abdomen-toraks arasında daralma yoktur.

Gökhan Eren

Beslenme

• Arılar bitkilerden topladıkları nektarı işleyerek (fiziksel ve kimyasal değişikliğe uğratarak) ürettikleri bal ile beslenir.
• Sinekler memeli hayvanların kan ve sekretleriyle (salgı) veya çürümüş organik materyalle beslenir.

Syrphidae (Çiçek sinekleri, Hoverflies)

• Çiçek sinekleri olarak da Syrphidae ailesi üyeleri morfolojik olarak arılara çok benzerler. Bu türler renklenmeleri ile arıları taklit ederler. Çiçek sinekleri arı gibi görünmek için evrimleşmiş sineklerdir. Bu olaya arı mimikrisi (taklitçisi) denir. Mimikri veya taklitçilik, evrimsel biyolojide bir türün diğerine benzer özellikler ile seçilmesi olarak ifade edilebilir.
• Eğer bu türlere uçma esnasında denk gelirsek ve yukarıda belirtilen özellikleri gözlem yoluyla ayırt edemiyorsak, davranışlarına dikkat ederek arı mı sinek mi olduğuna büyük oranda karar verebiliriz. Çiçek sinekleri havada asılı durabilir ve düzensiz hareket edebilirler; arılar ise genellikle çiçekten çiçeğe yavaşça hareket ederler ve tek bir yerde durmazlar.

Gökhan Eren

Ekolojik "Yararları"

• Arılar polenleşmeye (tozlaşma: bitkinin erkek organında üretilen polenlerin çeşitli nedenlerle dişi organın tepecik bölümüne yapışması olayı) katkı sağlayarak bitkilerin çoğalmasına sağlar. Bunun yanı sıra polenleşmeye katkısından dolayı insan tüketimine sunulan bitkilerin veriminin artmasını sağlar. Bunun yanı sıra arılardan bal, propolis, polen, arı sütü, kovan havası (apiair), apilarnil (erkek arı larvaları kullanılarak elde edilen ürün, drone bee larvae), arı ekmeği, bal mumu ve arı zehri gibi ürünler elde edilmektedir.
• Ayrıca son yıllarda tıp ve veteriner hekimlikte, arı ürünlerinin tedavi ve proflakside uygulaması olarak adlandırılan apiterapi giderek yaygınlaşmaktadır.
• Sinekler de polenleşmeye katkı sağlarlar. Fosil kayıtları, sineklerin 150 milyon yıl önce ilk tozlaştırıcılar arasında olduğunu gösteriyor.
• Ayrıca bazı sinek larvaları tıp ve veteriner hekimlikte tedavi amacıyla da kullanılmaktadır (maggot tedavi).

Ekolojik "Zararları"

• Arılar kendilerini tehlikede hissettikleri zaman iğne ve zehirlerini memeli, kuş, sürüngen ve böceklere karşı savunma amacıyla kullanabilirler.
• Sinekler biyolojik veya mekanik olarak insanlar ve hayvanlar arasında veya hem insanlar arasında hem de hayvanlar arasında birçok viral, bakteriyel, protozoer, helmintik hastalığa vektörlük yaparlar. Ayrıca bazı sinek larvaları insan ve hayvanların canlı dokuları üzerinde myiasis olarak adlandırılan enfestasyonlara (Dermatobia, Hypoderma, Oestrus ovis, Rhinoestrus, Gasterophilus vb. türler) neden olabilmektedirler.