Antik Mısır'da Bulunan, Buğday ve Arpaya İşemeye Dayalı Hamilelik Testi İşlevsel mi?

İddia

Antik Mısır'a ait hiyerogliflerde antik bir hamilelik testi görülür: Bu teste göre, hamilelik şüphesi olan bir kadın her sabah idrarıyla biri buğday, diğeri arpa dolu iki torbayı doldurur. Aynı işlemi hamilelik şüphesi bulunmayan başka bir kadın da yapar. Hamilelik şüphesi olan kadının idrarını yaptığı torbalar diğerinden önce çimlenirse, gebelik tescillenmiş olurdu.

Gerçek mi?

Gerçek

İddianın Kökeni

En meşhuru Milliyet gazetesinin Molatik dijital ekindeki bir yazı olmak üzere, birçok kaynakta Antik Mısır'daki bu ilginç gebelik testine yer verilmektedir. Söz konusu hiyeroglif, Danimarka'nın Kopenhag kentindeki Carlsberg koleksiyonunda bulunan 3500 yıllık bir papirüsten aktarılmıştır ve böyle bir gebelik testinin Antik Mısır'da kullanıldığı iddiası doğrudur.

Bilgiler

1963 yılında arkeologlar ve diğer bilim insanları, Antik Mısır'da halk arasında yaygın olarak kullanılan bu yöntemin işlevselliğini test etmişlerdir. Yapılan ve sonuçları Medical History jurnalinde yayınlanan deneyde, bu yöntemin %70 isabetlilikle hamileliği tespit edebildiği gösterilmiştir. Araştırmada, erkeklerin veya hamile olmayan kadınların idrarının da bitkilerin çimlenme hızını yavaşlattığı göstermiştir. Makalenin "Sonuçlar" kısmı şöyledir:

1. Hamile kadınlar, hamile olmayan kadınlar ve normal erkeklerden alınan idrar, her birinden ikişer çeşit buğday ve arpa tohumlarına eklenmiştir. Distile edilmiş su, kontrol grubu olarak kullanılmıştır.
2. Erkeklerden veya hamile olmayan kadınlar alınan idrarda herhangi bir bitki büyümesi gözlenmemiştir.
3. Havalandırma uygulandığında, idrarın büyüme baskılayıcı etkisi ortadan kalkmıştır.
4. Hamile kadınlardan alınan idrar, 40 vakadan 12'sinde bitki büyümesini engellemiştir. Geri kalanında ise dikkate değer büyüme gözlenmiştir.
5. Vardığımız sonuç şudur: Eğer büyüme varsa, idrar muhtemelen hamile bir kadına aittir. Ancak tersi her zaman doğru değildir.
6. Tahıl büyümesine bakarak bebek cinsiyeti tahmin edilemez.

40 vakadan 28 isabetli tahmin, yani %70'lik başarı oranı, rastgele atıp tutturma ihtimali olan %50'den dikkate değer miktarda yüksek olduğu için, Antik Mısırlılar'a ait bu yöntem "kısmen işlevsel bir yöntem" olarak kayıtlara geçmiştir. Hele ki Antik Mısır'daki tıp tekniklerinin günümüze kıyasla düzeyi düşünülecek olursa... Bu yöntem öylesine işlevsel bulunmuştur ki, 1699 yılına kadar kullanımına rastlamak mümkündür. Hatta Anadolu topraklarında bu yöntemin 1960'lara kadar, yani modern Türkiye Cumhuriyeti tarihinde bile kullanıldığını gösteren kaynaklar bulunmaktadır.

Ancak şu önemle vurgulanmalıdır: Günümüzde %99'dan yüksek isabet oranıyla gebeliği tespit eden yöntemler varken; bu antik yönteme başvurmanın hiçbir mantıklı gerekçesi bulunmamaktadır. Gebelik şüpheniz varsa, eczaneden alabileceğiniz bir gebelik testiyle veya hekim yardımıyla bu şüphenize netlik katabilirsiniz. Bu testlerde östrojen veya progesteron gibi hormonlara değil, İnsan Koryonik Gonadotropin (hCG) isimli bir hormonun seviyesine bakılmakta ve hamilelik son derece isabetli bir şekilde bilinebilmektedir.

Dahası, bu tarz nadir "kısmî başarılı" yöntemlerin isabetli olması, diğer mitlerin geçerliliği yönünde bize hiçbir bilgi vermemektedir. Sağlıkla ilgili birçok halk efsanesi, vaadettiği sonuçları sunamamakta ve hatta kimi zaman insan sağlığına zarar vermektedir.

Antik Mısır'daki Yöntem Nasıl Çalışıyor?

Eski Mısır ve muhtemelen Sümer'de de kullanılan bu testin çalışma prensibi, hamile kadınların idrarının yüksek oranda östrojen ve progesteron içerdiğinden, özellikle de tahılların filizlenmesinde yardımcı olabilecek östrojen içermesindendir. Estradiyol gibi östrojen steroid hormonlarının bitki büyümesine hız kattığını gösteren araştırmalar bulmak mümkündür. Hatta birçok bitki yetiştiricisi, çiçek saksılarına doğum kontrol hapı koyarak büyümeyi hızlandırmayı bilir; çünkü bu haplarda da östrojen ve progesteron bulunur.

Peki niye iki kap kullanılıyor ve birinin içine arpa, diğerine buğday konuyor? İşte işin bu kısmı sahtebilimdir: Antik Mısırlılar'ın inanışına göre, iki kaptan içinde arpa olan önce çimlenirse bebek erkek, buğday önce çimlenirse bebek kız olacaktır. Bunun bilimsel bir geçerliliği olmadığı gibi, rastgele tahmin yönteminin vereceği %50 ihtimalden daha iyi bir olasılık vermemektedir.