Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Antik Bir Virüs, Bize Hafıza Yeteneğimizi Vermiş Olabilir!

Antik Bir Virüs, Bize Hafıza Yeteneğimizi Vermiş Olabilir! ETH Zürich
3 dakika
21,294
Tüm Reklamları Kapat

Üretilen pek çok protein beynimizde sadece birkaç dakika tutunabilir. Buna rağmen, hatıralarımızın tüm yaşamımız boyunca saklı kalabilmesi nasıl mümkün olmaktadır? Hafıza oluşumunun tam olarak nasıl meydana geldiği, diğer bir deyişle, moleküler düzeyde hatıraların nasıl oluştuğu nesiller boyunca sinirbilimcilerin kafasını kurcalamıştır. Arc adlı bir gen ve onun ürünü olan Arc proteini ise bu soruyu kısmen cevaplayabilir.

Beynin öğrenmeyle ilişkilendirilen hipokampus bölgesinde üretilen Arc proteini yeni anılar oluştukça etkin hale gelmektedir. Arc üretimi sayesinde yeni anılar oluşmakta, üretimi durduğunda ise hafıza oluşumu ve hatırlama sekteye uğramaktadır. Dolayısıyla, uzun dönem hafıza için temel bir proteindir. Ayrıca, HIV gibi bir virüsün konak bir canlıya bulaşma şekliyle benzer özellikler gösterdiği de Jason D. Shepherd ve ark. tarafından keşfedilmiştir. Cell dergisinde yayımlanmış olan makalelerinde araştırmacılar şunları söylemiştir:

Tüm Reklamları Kapat

Arc geni, memeli beyninde bilginin uzun süreli depolanmasında önemli bir role sahiptir. … Fakat, moleküler işlevinin ne olduğuna ve evrimsel kökenlerine dair çok az bilgi mevcuttur. … Araştırmamız sayesinde günümüzden 350-400 milyon yıl önce, retrovirüslerin atası olan retrotranspozonların (Ty3/gypsy) genetik materyallerini istila etmiş oldukları karasal, dört uzuvlu bir canlıya aktardıklarına inanıyoruz. Bu durum, şimdiki nörokimyamızda işlev gören Arc proteinin gelişimine yol açtı.

Başka bir çalışma da bu araştırmayı destekler niteliktedir. Massachusetts Üniversitesinden bir araştırmacı grubu, aynı sürecin günümüzden yaklaşık 150 milyon yıl önce meyve sineklerinde bağımsız olarak geliştiğine dair bulgular elde etmiştir.

Shepherd ve meslektaşları Arc proteinin virüslere özgü bir kapsid (kılıf) gibi davrandığını ve kendi oluşturduğu kapsidi aracılığıyla genetik talimatları (mRNA) taşıdığını ortaya koydu. Kapsid, içi kof fakat dışı sert olan kabuğa denir ve virüsün genetik bilgisini taşır. Virüs, genetik materyalini kapsidi aracılığıyla bir hücreden diğerine bulaştırarak yayar.

Tüm Reklamları Kapat

Arc “Bulaştırma” Sürecini Nasıl Taklit Etmektedir?

Arc proteini, tıpkı bir virüs gibi davranarak, üzerinden nöronların iletişim kurabileceği bir araç işlevi görmektedir. Tıpkı, bir istasyondan diğerine yolcu taşıyan bir tren gibi. Arc’a ait mRNA (mesajcı RNA), nöronal hareketlenme (yeni bilgi girişi) sağlanır sağlanmaz, hücre gövdesinde çabucak ifade edilir. Sonra bu mRNA, “dendrit” denilen dal benzeri yapılardan geçer. Öğrenme esnasında nöron uyarıldıkça Arc mRNA, etkin sinapsların (nöronların birbirine bağlandığı yerlerin) yakınındaki dendritlerin belirli bölgelerinde protein sentezini başlatır. Üretilen Arc proteini sinapslarda toplanıp kendi RNA’sının, diğer RNA’ların ve dendritlerin etrafında virüs kapsidlerine benzer kapsidler (kılıflar) oluşturur. Bu “kılıflama” işlemi, HIV gibi virüslerin RNA’yı ve hücre içi tomurcuklarını sarmalayış tarzıyla yakından ilgili gibi durmaktadır.

Arc Proteinin Virüs Gibi Davranması Ne Anlama Gelmektedir?

Arc’ın bir virüs gibi davranıp davranmadığını test etmek amacıyla Shepherd ve ark. deneylerinde, kendini kopyalayabilen Arc proteinine ait kapsidleri içlerinde fare nöronları bulunan petri kaplarına yerleştirerek, Arc mRNA’ların bir nörondan diğerine aktarımını gözlemlemişlerdir. Yani bir nöron Arc aktive ettikçe daha fazla sayıda kapsid serbest kalmıştır. Ayrıca, genetik bilgi taşıyan bu Arc kapsidleri, nörondan kopan kesecikler (vesiküller) oluşturarak hedefindeki hücrelerle birleşmek için beden içerisindeki yolculuğuna devam edebilir. İşte bu mekanizma, sinir sisteminde hücreden hücreye olan iletişimi mümkün kılan önemli bir işleyiş olabilir.

Gelecekte yapılacak daha fazla çalışma, Arc’ın taşıdığı bu sinyallerin mahiyetini tanımlayarak hücreler arası iletişimin güçlü bir hafıza için neden önemli olduğunu ortaya çıkaracaktır. Ayrıca, sağlıklı bir beynin nasıl anı depoladığını anlamak, Alzheimer’s ve inme gibi hafızayla ilintili bir dizi rahatsızlıkta neyin yolunda gitmemiş olabileceğine dair önemli kavrayışlar sunabilir.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
31
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 18
  • Merak Uyandırıcı! 9
  • Bilim Budur! 7
  • İnanılmaz 7
  • Muhteşem! 4
  • Umut Verici! 4
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 3
  • Güldürdü 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • E. D. Pasturzyn. (2018). The Neuronal Gene Arc Encodes A Repurposed Retrotransposon Gag Protein That Mediates Intercellular Rna Transfer. Cell, sf: 275-288. | Arşiv Bağlantısı
  • J. Ashley, et al. (2018). Retrovirus-Like Gag Protein Arc1 Binds Rna And Traffics Across Synaptic Boutons. Cell, sf: 262-274. | Arşiv Bağlantısı
  • P. Perry. Our Memory Comes From An Ancient Virus, Neuroscientists Say. (21 Ocak 2018). Alındığı Tarih: 4 Mart 2019. Alındığı Yer: Big Think | Arşiv Bağlantısı
  • S. M. Reiss. Memory Making Linked To Gene And Protein, Research Shows. (20 Ağustos 2014). Alındığı Tarih: 4 Mart 2019. Alındığı Yer: LiveScience | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 29/03/2024 18:18:40 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/2875

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Alan
Astrobiyoloji
Alkol
Yaşanabilir Gezegen
Çekirdek
Tohum
Botanik
Nöron
Makina
Karanlık
Uydu
Aminoasit
Geometri
Sayı
Mantık Hatası
Beyin
Bilişsel
Hominid
Evren
Süt
Araştırma
Filogenetik
Homo Sapiens
İspat
Güneş
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
A. Ş. Özdil, et al. Antik Bir Virüs, Bize Hafıza Yeteneğimizi Vermiş Olabilir!. (10 Mart 2018). Alındığı Tarih: 29 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/2875
Özdil, A. Ş., Bakırcı, Ç. M. (2018, March 10). Antik Bir Virüs, Bize Hafıza Yeteneğimizi Vermiş Olabilir!. Evrim Ağacı. Retrieved March 29, 2024. from https://evrimagaci.org/s/2875
A. Ş. Özdil, et al. “Antik Bir Virüs, Bize Hafıza Yeteneğimizi Vermiş Olabilir!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 10 Mar. 2018, https://evrimagaci.org/s/2875.
Özdil, Ayşegül Şenyiğit. Bakırcı, Çağrı Mert. “Antik Bir Virüs, Bize Hafıza Yeteneğimizi Vermiş Olabilir!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, March 10, 2018. https://evrimagaci.org/s/2875.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close